Επιστολή στον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ.Παναγιώτη Νίκα απέστειλε ο βουλευτής Λακωνίας κ.Νεοκλής Κρητικός για τον ιστορικό οικισμό Γκιότσαλι – Αγίου Δημητρίου του Δήμου Ευρώτα.
Ο κ.Κρητικός κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή καταλήγει ότι ο οικισμός Γκιότσαλι φέρει όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν μία προσπάθεια ανάδειξης και αποκατάστασης του οικισμού, καθώς συνδέει το παρελθόν με το παρόν της περιοχής και μπορεί να διατηρήσει άσβεστη την ιστορική μνήμη.
Σημειώνει ότι τέτοιες προσπάθειες ανάδειξης και αποκατάστασης πρέπει να αποτελούν προτεραιότητα και αντικείμενα συνεργασίας όλων των φορέων.
Παρακάτω το κείμενο της επιστολής του κ.Κρητικού προς τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ.Παναγιώτη Νίκα:
«Αγαπητέ κ.Περιφερειάρχα,
Όλη η Λακωνία μας είναι γεμάτη με Ιστορία. Πολλά τα ιστορικά τοπόσημα, πολλές οι ιστορίες που συνοδεύουν κάθε περιοχή, κάθε πόλη και χωριό. Ένα τέτοιο χωριό είναι και το Γκιότσαλι, το ακατοίκητο πλέον χωριό του Δήμου Ευρώτα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 750 μέτρα και η θέα του στο λακωνικό κόλπο είναι εκπληκτική.
Η πρώτη κατοίκησή χρονολογείται το 1500 μ.Χ. τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ενδεχομένως από Ηπειρώτες, οι οποίοι κατέφυγαν εκεί από τη Μονεμβασιά, απ’ όπου εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους.
Το Γκιότσαλι ήταν ένα ζωντανό χωριό και λόγω της εξαιρετικής οχυρωματικής του θέσης έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον αγώνα της ελληνικής Επανάστασης, ενώ προηγουμένως ήταν ορμητήριο αρματολών και κλεφτών. Μετά το τέλος της Επαναστατικού Αγώνα, το έτος 1827 είχαν μείνει λίγες οικογένειες, ενώ πολλοί από τους κατοίκους θυσιάστηκαν στον Αγώνα.
Στην Τουρκοκρατία τα σπίτια ήταν απλά κτισμένα. Μετά την Επανάσταση χτίστηκαν δίπατα σπίτια με πελεκητή πέτρα και με καμάρες από μακεδόνες χτίστες, ενώ οι εκκλησίες χτίστηκαν τα πρώτα χρόνια της ίδρυσης του χωριού.
Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους οι κάτοικοι κατέβηκαν νοτιότερα και εγκαταστάθηκαν σιγά-σιγά στον Άγιο Δημήτριο όπου οικοδόμησαν το νέο χωριό.
Η ιστορική πορεία του Γκότσιαλι από το 1500 μ.Χ. και οι σκελετοί των αρχοντικών, που αναδεικνύουν την αρχιτεκτονική και την τεχνική των παλιών μαστόρων, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και σίγουρα αποτελούν το ιστορικό νήμα, που συνδέει το Γκότσιαλι με τους κατοίκους τους Αγίου Δημητρίου Ζάρακος.
Είναι σίγουρα στοιχεία που μπορούν να υποστηρίξουν μία προσπάθεια ανάδειξης και αποκατάστασης του οικισμού μέσα από αντίστοιχα προγράμματα του Υπουργείου Πολιτισμού ή προγράμματα ΕΣΠΑ.
Η διατήρηση και η ανάδειξη της κληρονομιάς μας, των στοιχείων που μας συνδέουν με την ιστορική μνήμη πρέπει να είναι προτεραιότητα, για αυτό και θεωρώ ότι θα είναι σημαντικό για την ευρύτερη περιοχή να αναζητήσουμε, συνεργατικά, τρόπους για τη σταδιακή ανάδειξη του ιστορικού αυτού οικισμού.
Με εκτίμηση,
ΝΕΟΚΛΗΣ Δ. ΚΡΗΤΙΚΟΣ
Βουλευτής Π.Ε. Λακωνίας – ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ»