Αγαπητοί αδελφοί Δήμαρχοι Λαμιέων και
Θεσπιέων, Γεώργιε Ντασίωτη και Ευθύμιε Καταΐσκο,
….φύλακες της βαριάς κληρονομιάς των Θερμοπυλών
Κύριε Βουλευτή
Κύριε Περιφερειάρχη
Κύριοι Δήμαρχοι και πρώην Δήμαρχοι
Κύριοι Αντιπεριφερειάρχες
Κυρίες και Κύριοι Αντιδήμαρχοι και
Πρόεδροι των Δημοτικών μας Συμβουλίων και Δημοτικοί Σύμβουλοι,
Φίλες και Φίλοι
Βρισκόμαστε εδώ στους πρόποδες του Όρθρυ, που ήταν και η πολεμική βάση των φοβερών Τιτάνων, παιδιών του Ουρανού και της Γαίας και αδελφών του Κρόνου, όχι απλά για να υπογράψουμε την αδελφοποίηση των Δήμων μας, αλλά για να τιμήσουμε και υμνήσουμε αυτό τον άθλο των προγόνων μας ….
του Λεωνίδα, του
Διηνέκη
Διθύραμβου του γιου του Αρματίδη
Αλφεού
Μάρωνα
Των 300 του Λεωνίδα
Των 700 του Δημόφιλου
Υπερασπίστηκαν την ελευθερία μας,
την ελευθερία των Ελληνικών πόλεων,
…. Αλλά και της Ευρώπησ
και τα ιδανικά
•της δημοκρατίας,
•της φιλοπατρίας,
•της υποταγής στους νόμους,
•της κριτικής σκέψης
•του καθήκοντος προς τη πατρίδα και τους συμπολίτες μας!
Είπα ότι πολέμησαν ηρωικά!
-Όχι,
…. αυτό που εμείς θεωρούμε ηρωικό, γιαυτούς ήταν απλά το καθήκον τους!
Κομμάτι της Σπαρτιάτικης αρετής τους!
Κομμάτι της Σπαρτιάτικης αγωγής τους!
Να ρωτήσουμε ότι ρωτάει κάθε παιδάκι 5 χρονών:
Γιατί;
Πως φθάσαμε στις Θερμοπύλες;;
Πως πήραν οι σχέσεις Ελλήνων – Περσίας αυτή τη τροπή;
Φθάσαμε στις Θερμοπύλες γιατί οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς, για να βοηθήσουν την επανάσταση των Ιωνικών πόλεων της Μικράς Ασίας κατά των Περσών, εισέβαλλαν στη Περσική ‘επικράτεια’ και το 499 π.Χ. πυρπόλησαν τις Σάρδεις, πρωτεύουσα της Περσικής Λυδίας!
Αυτό για την κολοσσιαία Περσική αυτοκρατορία ήταν προσβλητικό και ασυγχώρητο έγκλημα!
Και δεν μπορούσε να μείνει ατιμώρητο!
•Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή!
Στα παράλια της Μικράς Ασίας είχαν ιδρυθεί σχεδόν από το 900 π.Χ. πολλοί Ελληνικοί οικισμοί!
Μέχρι το 600 π.Χ. αυτοί οι οικισμοί είχαν εξελιχθεί σε πόλεις: Αιολικές πιο βόρεια και Ιωνικές πιο νότια!
Περίπου από το 550 π.Χ. οι πόλεις αυτές γίνονται φόρου υποτελείς στο βασιλιά της Λυδίας, τον περίφημο Κροίσο!
Δηλαδή κάθε χρόνο πλήρωναν φόρο στον Κροίσο για να τις αφήνει ήσυχες!
Οι Πέρσες όμως νικάνε τους Λυδούς του Κροίσου και κατά το 547/546 π.Χ., αυτές οι Ιωνικές πόλεις αρχίζουν να υποτάσσονται στους Πέρσες.
•Κατά το 546 π.Χ. οι Ιωνικές πόλεις στέλνουν πρέσβεις στη Σπάρτη (προσέξτε: στη Σπάρτη, όχι στην Αθήνα) με επικεφαλής κάποιο Πύθερμο από την αιολική Φώκαια της Μικράς Ασίας!
Αυτός για να τραβήξει κόσμο, εδώ πιο κάτω, στην Απέλλα, ντύθηκε με κατακόκκινα ρούχα, «έλεγε πολλά» που όμως δεν έπεισαν, και οι Σπαρτιάτες αρνήθηκαν να εκστρατεύσουν! [Ηροδ. 1. 152]
{Μάλιστα από κάποιο τέτοιο περιστατικό βγήκε και το περίφημο Λακωνικό απόφθεγμα του βασιλιά Κλεομένη που μας διέσωσε ο Πλούταρχος:
Είπε ο Κλεομένης σε κάποιους Πρέσβεις από τη Σάμο:
«μιλήσατε τόσο πολύ, τόση ώρα, που ξέχασα το πρώτο μέρος της αγόρευσής σας!
Έτσι δεν κατανόησα το δεύτερο μέρος, και έτσι δεν μπορώ να βγάλω συμπέρασμα αν συμφωνώ» [Κλεομένης του Αναξανδρίδου 7 και Τοίς Λάκωσι Αδόξων 1]}
Αν και οι Σπαρτιάτες δεν αποδέχθηκαν το αίτημα των Ιώνων για βοήθεια, έστειλαν όμως κάποιους Σπαρτιάτες υπό το διοίκηση κάποιου προφανώς επιφανούς Σπαρτιάτη, του Λακρίνη, με μία πεντηκόντορο (πλοίο με πενήντα κουπιά), για να πάνε στις Σάρδεις!
Τι να έκαναν στις Σάρδεις;
Πήγαν εκεί για να υπαγορεύσουν στο Μέγα βασιλιά Κύρο της Περσίας «να μην βλάψει οποιαδήποτε Ελληνική πόλη, γιατί δεν θα το αγνοήσουν αυτό!»
[1.152]
Ο Κύρος ρώτησε τι στο καλό πάλι είναι αυτοί οι Σπαρτιάτες, και όταν του εξήγησαν, απάντησε!
«Σιγά με φοβηθώ εγώ αυτούς που μαζεύονται στην αγορά και εξαπατάνε ο ένας τον άλλο!»
[τώρα, η ‘αγορά’ είχε διπλή απαξιωτική έννοια: η ανοικτή εμπορική αγορά όπου παζαρεύονται οι αγορές και οι πωλήσεις, αλλά και η συνέλευση του λαού με τα δικά της πολιτικά παζαρέματα και δημαγωγίες!]
«Σε λίγο», συνέχισε ο Κύρος, «οι Σπαρτιάτες δεν θάχουν μόνο τα προβλήματα της Ιωνίας στο κεφάλι τους, αλλά θα τους κάνω να νοιαστούν και για τη δική τους ελευθερία και επιβίωση»! [Ηροδ. 1.153]
Τριάντα χρόνια αργότερα, γύρω στο 514 ή 513 π.Χ. Σκύθες πρέσβεις έφθασαν (πάλι στη Σπάρτη και όχι στην Αθήνα), και πρότειναν στον βασιλιά Κλεομένη πολεμική συνεργασία:
Να εισβάλλουν ταυτόχρονα στην Περσία, οι Σκύθες από τον ποταμό Φάσι και οι Σπαρτιάτες από την Έφεσο. [6. 84]
Φυσικά η συμμαχία αυτή δεν προχώρησε.
Δείχνει όμως ότι η Σπάρτη ήταν η πρώτη πόλη της Ελλάδας!
Η Σπάρτη θεωρείτο διεθνώς ισχυρή και αξιοπιστη!
Πολύ πιο πολύ απ´την Αθήνα!
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα!
Το 500 π.Χ.
Τα ίδια:
Ο τύραννος της Μιλήτου, ο Αρισταγόρας, πηγαίνει στην Σπάρτη ζητώντας βοήθεια για την απελευθέρωση της Ιωνίας.
«Τι κάθεστε ώ Σπαρτιάτες», τους λέει, «και χάνετε την ώρα σας με τους Μεσσήνιους, τους Αρκάδες και τους Αργείους, πόλεις άνευ μεγάλης σημασίας, ενώ τα αμύθητα πλούτη της Ασίας σας περιμένουν;»
Ο Κλεομένης του υπόσχεται να του απαντήσει σε δυό μέρες!
Όταν ξαναβρέθηκαν ρώτησε τον Αρισταγόρα:
«Δεν μου λες, πόσο απέχει η πρωτεύουσα της Περσίας -τα Σούσα- από τα παράλια της Μικράς Ασίας;»
Ο Αριστόδημος ξαφνιάστηκε και του είπε την αλήθεια:
«Τρείς μήνες»!
«Μάζευε τα και φύγε μέχρι το βράδυ», του απαντά ο Κλεομένης, «που πας να μας μπλέξεις σε τέτοια περιπέτεια»!
Αλλά ο Αρισταγόρας δεν τα παρατάει έτσι εύκολα!
Σπεύδει μ’ένα κλαδί ελιάς στο χέρι ως ικέτης στο σπίτι του Κλεομένη!
Ζητάει από τον Κλεομένη να τον δει ιδιωτικά και να βγει από το δωμάτιο η κόρη του Κλεομένη, η μικρούλα πριγκίπισσα η Γοργώ, που έπαιζε με τον Κλεομένη!
Ο Κλεομένης όμως την άφησε.
Ο Αρισταγόρας άρχισε να ακουμπά λεφτά στο τραπέζι!
Δέκα τάλαντα για αρχή!
Ο Κλεομένης αρνήθηκε!
Όταν έφτασε στα 50 τάλαντα, πετάχτηκε η μικρούλα η Γοργώ και του λέει:
«Πατέρα φύγε τώρα από το δωμάτιο!!
Θα σε διαφθείρει ο ξένος»!
[προσέξτε του είπε «φύγε εσύ πριν σε διαφθείρει» και δεν του είπε «διώξε τον ξένο» γιατί αυτός είχε έρθει ως ικέτης.]
Ο Κλεομένης υπάκουσε με ευχαρίστηση και υπερηφάνεια τη κόρη του και ο Αρισταγόρας έφυγε άπρακτος!! [5. 49-51 και Πλουτ. Λακων Αποφθ. Γοργώ]
Ο Αρισταγόρας πήγε μετά στην Αθήνα!
Και ενώ δεν κατάφερε να πείσει έναν στη Σπάρτη -τον Κλεομένη-, κατάφερε να πείσει 30 χιλιάδες Αθηναίους στην Εκκλησία του Δήμου που τους άνοιξε η όρεξη για τα αμύθητα πλούτη της Ασίας!
[5. 55, 97]
Οι Αθηναίοι λοιπόν έστείλαν στη Μικρά Ασία 20 τριήρεις και οι Ερετριείς άλλες πέντε!
•Το 499 οι Αθηναίοι και οι Ερετριείς μαζί με τους Ίωνες, πυρπόλησαν τις Σάρδεις! [5. 101]
Στη συνέχεια όμως υπέστησαν πολλαπλές ήττες και αποχώρησαν άρον-άρον αφήνοντας την Ιωνία στη τύχη της!
Ο Δαρείος υπέταξε όλη την Ιωνία, και το 492 πΧ. διατάζει αντίποινα!
Στέλνει το νεαρό γαμβρό του Μαρδόνιο να περάσει τον Ελλήσποντο, με κύριο στόχο «Ερέτριαν και Αθήνας»!
Αλλά αυτό, γράφει ο Ηρόδοτος ήταν «πρόσχημα»! Στη πραγματικότητα ήθελε «καταστρέφεσθαι [όχι μόνο την Αθήνα και την Ερέτρια αλλά] όσας άν πλείστας δύνωνται» = όσες περισσότερες Ελληνικές πόλεις μπορούσαν!!
Ο στόλος του Μαρδόνιου έπαθε μεγάλες ζημιές περιπλέοντας τον Άθω, και αναγκάστηκε να επιστρέψει στη Περσία! [6. 44-45]
Το 491 ο Δαρείος επανέρχεται με νέο εκστρατευτικό σώμα υπό τον Δάτη και τον Αρταφέρνη που καταλήγει με το θρίαμβο των Αθηναίων στο Μαραθώνα!!
Αυτή λοιπόν ήταν η πρώτη βασική αιτία της Περσικής εισβολής: Η τιμωρία των Αθηνών!
Το 484 πεθαίνει ο Δαρείος!
Τον διαδέχεται ο γιός του Ξέρξης!
Ο στρατηγός Μαρδόνιος ο οποίος κατά τον Ηρόδοτο ήταν «επιθυμητής νεωτέρων έργων», δηλ. κυνηγούσε τη περιπέτεια, και ήθελε να γίνει κυβερνήτης της Ελλάδας, συνέχισε να πιέζει για εκστρατεία!
Και τον έπεισε τον Ξέρξη.
Ο Ξέρξης προσπαθεί να εξηγήσει την Απόφασή του στο συμβούλιο των ευγενών της Περσίας!
Χρησιμοποιεί αρχικά 4 επιχειρήματα:
1. Η Περσία μεγάλωνε συνέχεια, από τον Κύρο, τον Καμβύση και το Δαρείο!
Έ, δεν θα μπορούσε να φανεί λιγότερος και να σταματήσει η προέλαση και η επέκταση της Περσίας επί βασιλείας του!
«Μη λείψομαι των πρότερων γενομένων» τους λέει! [7. 8]
2. Δεύτερο επιχείρημα: Σχεδίαζε ο Ξέρξης να κάνει όλη την οικουμένη, Ασία και Ευρώπη «μία χώραν»!
Και ότι
«Ο ήλιος θα φωτίζει μόνο τις δικές μας χώρες!»
[7.8]
«γῆν τὴν Περσίδα ἀποδέξομεν τῷ Διὸς αἰθέρι ὁμουρέουσαν. οὐ γὰρ δὴ χώρην γε οὐδεμίαν κατόψεται ἥλιος ὅμουρον ἐοῦσαν τῇ ἡμετέρῃ»
Ακριβώς η φράση που χρησιμοποίησαν 21-22 αιώνες αργότερα οι μεγάλες αυτοκρατορίες, η ισπανική και η βρετανική!
Εκείνο το περίφημο «the sun never sets on the British Empire», το διαβάζουμε σαν Περσική ιδέα στον Ηρόδοτο 22 αιώνες πιο πριν!
3. Τρίτο: Πρέπει να τιμωρήσει τους Αθηναίους• «δεν θα ησυχάσω, τους λέει, μέχρι να κάψω, να πυρπολήσω την Αθήνα»! [7. 8]
4. Τέταρτο: Λέει και κάτι άλλο φοβερό•
«Αν δεν χτυπήσουμε εμείς πρώτοι τους Έλληνες, θα μας χτυπήσουνε αυτοί»!!!!
«Δεν υπάρχει μεσαία οδός στην μεταξύ μας έχθρα!
Ή αυτοί ή εμείς!» [7. 11]
Ο δε Μαρδόνιος συμπληρώνει ότι οι Ελληνες βρίσκονται συνεχώς σε «άλληλοισι πόλεμον» (δηλαδή πολεμάνε συνεχώς μεταξύ τους) και ενώ οι ηττημένοι «εξώλεες γίνονται» = εξολοθρεύονται, και οι νικητές παθαίνουν «κακώ μεγάλω» [7. 9]
—Και ενώ ένας πολύ συνετός Πέρσης, ο Αρτάβανος (αδελφός του Δαρείου και θείος του Ξέρξη), σχεδόν έπεισε τον Ξέρξη να μην εκστρατεύσει γιατί οι κίνδυνοι ήταν τεράστιοι, ο Ξέρξης είδε κάποια όνειρα και αποφάσισε πάλι να γίνει η εκστρατεία! [7. 13-14]
Πάλι στους φόβους του συνετού Αρτάβανου, απάντησε με δύο ακόμα επιχειρήματα, που ακόμα και σήμερα είναι πολύ επίκαιρα για τους φοιτητές της επιστήμης του μάνατζμεντ!
ότι,
1. Αν συνέχεια σκεπτόμαστε τι θα μπορούσε να πάει στραβά, «ποιήσειας άν ουδαμά ουδέν» = ποτέ θα κάνουμε τίποτα!
2. Για να κατορθώσεις πολύ μεγάλα πράγματα πρέπει να αναλάβεις μεγάλους κινδύνους! [7.50]
-Αξίζει να σημειώσουμε πως στην εκστρατεία κατά των Ελλήνων, έλαβε μέρος όλη η Περσική αριστοκρατία!
Κανείς δεν έμεινε πίσω!
Συγγενείς, αδέλφια, ανήψια, άρχοντες!
(Εν μέρει για να μην μένοντας πίσω οργανώσουν κάποιο πραξικόπημα σε βάρος του Ξέρξη.)
Η προέλαση του Ξέρξη είχε δύο άλλες επιπτώσεις:
1. Στρατολογούσε αναγκαστικά («ηνάγκαζε συστρατεύεσθε») και άλλες νέες δυνάμεις από τους ντόπιους πληθυσμούς [7. 108] και
2. Η σίτιση της Αυλής του Βασιλιά και των δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών του ήταν οικονομική καταστροφή για τις Ελληνικές πόλεις που δεν μπορούσαν να αντισταθούν και είχαν προσφέρει γήν και ύδωρ! [7. 118]
Από τη Μακεδονία μέχρι τη Θήβα πάρα πολλές πόλεις προσέφεραν γη και ύδωρ!
Και η Θήβα!
Αλλά όχι οι Θεσπιείς και οι Πλαταιείς!
•Στην Αθήνα και στη Σπάρτη ο Ξέρξης δεν έστειλε πρέσβεις για να ζητήσουν γη και ύδωρ, γιατί θυμόταν τι είχε συμβεί επί Δαρείου! [7. 133]
Οι Αθηναίοι τους έριξαν σε λάκκο ως εγκληματίες και οι Σπαρτιάτες σε πηγάδι!
Αν υποθέσουμε ότι αυτά έγιναν το 491 π.Χ. (11 χρόνια πριν τις Θερμοπύλες), τότε στο πηγάδι θα τους έριξε ο Κλεομένης!
Οι πρόγονοί μας Σπαρτιάτες έφεραν βαρέως αυτή την άτιμη πράξη με τους Πέρσες πρέσβεις!
Για να εξιλεωθούν ζήτησαν να προσφερθούν δύο εθελοντές Σπαρτιάτες να πάνε στον Ξέρξη για να τιμωρηθούν για λογαριασμό της Σπάρτης!
Προσφέρθηκαν αμέσως 2 παιδιά από τις σπουδαιότερες και επιφανέστερες οικογένειες της Σπάρτης:
Ο Σπερθίας γιός του Ανηρίστου και ο Βούλης γιός του Νικόλαου! [7. 134]
Όταν έφτασαν στα Σούσα, οι άνδρες της φρουράς του Ξέρξη τους πίεζαν να προσκυνήσουν!
Αυτοί αρνήθηκαν λέγοντας, «ήρθαμε εδώ για να μας τιμωρήσετε και να μας εκτελέσετε, όχι για να μάθουμε να προσκυνάμε κοινούς θνητούς»!
[7.135]
Ο Ξέρξης μεγαλόψυχα απάντησε πως δεν θα διαπράξει το ίδιο αδίκημα με τους Σπαρτιάτες και τους άφησε ελεύθερους! [7.135]
[Παρενθετικά σας λέω κάτι αντίστοιχο έγινε και με τον πρέσβη των Θηβαίων Ισμηνία κατά το 367 π.Χ. (περίπου 120 χρόνια μετά τον Σπερθία)!
Όταν τον πίεζαν να προσκυνήσει, αυτός άφησε να πέσει στο πάτωμα το δαχτυλίδι του, γονάτισε δήθεν για να το ψάξει, και οι Πέρσες δεν το τράβηξαν το θέμα και θεωρήθηκε ότι προσκύνησε!]
Επανέρχομαι:
Ενώ προέλαυνε ο Ξέρξης, εκείνη την εποχή γιόρταζαν στη Σπάρτη τα Κάρνεια προς τιμήν του μεγάλου θεού της Σπάρτης, του Απόλλωνα!
Και την ίδια ώρα διεξάγονταν και οι Ολυμπιακοί Αγώνες!
Έλεγαν λοιπόν οι Σπαρτιάτες να στείλουν πρώτα ένα μικρό σώμα στρατού για να αναθαρρύσουν οι άλλοι Έλληνες βλέποντας τους Σπαρτιάτες μπροστά, και να κινηθούν και οι άλλες πόλεις κατά των Περσών, και να στείλουν το κύριο σώμα του στρατού τους μετά τα Κάρνεια! [7. 208]
[Περίπου το ίδιο πήγε να γίνει ένα χρόνο αργότερα πριν τη Μάχη των Πλαταιών γιατί γιορτάζαμε στη Σπάρτη, στις Αμύκλες, τα Υακίνθια – μιά μέρα αφιερωμένη στον Υάκινθο και δύο στον Απόλλωνα!!]
Αλλά «οι καιροί ού μενετοί»!
Τους πρόλαβαν τα γεγονότα!!
Σε συνέλευσή τους στον Ισθμό, οι Έλληνες αποφασίζουν «φυλάξαι Θερμοπύλησι» [7. 175], με επικεφαλής τον Λεωνίδα που ήταν περίπου 60 χρονών!
Τον Λεωνίδα που όπως γράφει ο Ηρόδοτος, «όλοι θαύμαζαν»!
«μάλιστα θωμαζόμενος» γράφει [7.204], χωρίς να αναφέρει το γιατί!
Ίσως απλά και μόνο το να είσαι βασιλιάς της Σπάρτης, και να κατάγεσαι από τον Ηρακλή, ήταν αρκετό!
«ἡγεῖτο δὲ τοῦ μὲν στόλου παντὸς Εὐρυβιάδης ὁΛακεδαιμόνιος, τῶν δὲ εἰς Θερμοπύλας ἐκπεμφθέντωνΛεωνίδης ὁ τῶν Σπαρτιατῶν βασιλεύς, μέγα φρονῶν ἐπ᾽ἀνδρείᾳ καὶ στρατηγίᾳ.», γράφει ο Διόδωρος Σικελιώτης [ΙΑ.4]
Ο Λεωνίδας αποφάσισε να πάρει μαζί του και Θηβαίους για να είναι σίγουρος ότι δεν θα πάνε με τους Πέρσες!!
Ο Λεωνίδας το αποφάσισε και κανείς δεν τον αμφισβήτησε!
Γενική Αρχηγία
Έχει ενδιαφέρον ότι κανείς δεν αμφισβητούσε την Αρχηστρατηγία των Σπαρτιατών!
Όταν οι Ελληνικές Συμμαχικές Δυνάμεις πήγαν στο Άργος για να εντάξουν και τους Αργείους στις δυνάμεις τους κατά των Περσών, οι Αργείοι ζήτησαν να μοιραστεί η διοίκηση του στρατού πενήντα-πενήντα 50/50 με τους Σπαρτιάτες!
Η μόνη υποχώρηση των Σπαρτιατών ήταν το 2:1 επειδή η Σπάρτη είχε, λέει, δύο Βασιλιάδες!
Όταν πήγαν στον τύραννο Γέλωνα στη Σικελία για να του ζητήσουν ενισχύσεις, αυτός είπε ναι, αλλά υπό τη προϋπόθεση να του ανατεθεί η Αρχηστρατηγία!
«Ξέχασέ το» απάντησαν «ίσθι αρξόμενος υπό Λακεδαιμονίων»! [7. 159]
Όταν ο Γέλων τους απαντάει «καλά, τότε δώστε μου τη διοίκηση των ναυτικών δυνάμεων», τότε πετάχτηκε ο Αθηναίος πρέσβης και ξέρετε τι του απάντησε;
«Αν οι Σπαρτιάτες δεν θέλουν τη διοίκηση του στόλου τότε την θέλουμε και τη δικαιούμαστε εμείς οι Αθηναίοι!» [7. 161]
Δηλαδή αρχηγοί και του ναυτικού οι Σπαρτιάτες!
Και στο Αρτεμίσιο και στη Σαλαμίνα, Αρχηγός του στόλου δεν ήταν ο περίφημος Θεμιστοκλής, ήταν ο Σπαρτιάτης ναύαρχος Ευρυβιάδης!
Πως;
Οι Αθηναίοι διέθεσαν πολλαπλάσια πλοία και είχαν ναύαρχο το φοβερό Θεμιστοκλή!
Γιατί οι σύμμαχοι απαιτούσαν Σπαρτιάτη;
Γιατί οι Σπαρτιάτες ήταν η πρώτη δύναμη
Γιατί θεωρούσαν τους Σπαρτιάτες
—-Πιό γενναίους
—-Πιό εμπειροπόλεμους και γνώστες των μυστικών της μάχης υποσημ.1
Αλλά και
—-Πιό Δίκαιους
—-Πιό Έτοιμους να ακούσουν
—-Πιο Αξιόπιστους από τους Αθηναίους!!!
—-Παιδιά της Σπαρτιατικής Αγωγής του Λυκούργου! (Αυτής της Σπαρτιατικής αγωγής του Λυκούργου ήταν και ο Λεωνίδας και οι 300!)
Και στις Πλαταιές ποιός ήταν Αρχιστράτηγος;
Ο Σπαρτιάτης Παυσανίας!
Και όταν τσακωνόντουσαν άγρια πριν τη Μάχη των Πλαταιών οι Τεγεάτες με τους Αθηναίους, για το ποια πόλη θα είχε τη τιμή να είναι επικεφαλής του άλλης πλευράς της παράταξης, αφού άκουσαν και τις δύο πλευρές, όχι απλά ο Παυσανίας, αλλά όλο το Σπαρτιατικό στρατόπεδο αναφώνησε ότι οι Αθηναίοι ήταν αξιότεροι! «Αξιονικότεροι»! [9.28]
Αυτή η σπάνια Σπαρτιατική αρετή της σωφροσύνης και της δικαιοσύνης!
Επανέρχομαι:
Ο Λεωνίδας λοιπον διάλεξε 300 Σπαρτιάτες, από αυτούς που είχαν ήδη παιδιά, για να μην χαθεί η γενιά τους!
Ήξερε τι τον περίμενε!
Τον ρωτάει η γυναίκα του η Γοργώ, κόρη του Κλεομένη, τι θάθελε να κάνει όσο θα έλειπε στις Θερμοπύλες;
Δεν της απάντησε, «κάτσε και περίμενέ με να γυρίσω»!
Της απάντησε: «Να βρεις ένα καλό Σπαρτιάτη και να κάνεις καλά παιδιά»!!
Τον ρωτάγανε μέσα στη Σπάρτη:
«Μα φτάνουν μόνο 300 μαχητές;»
Και απαντάει: «Για αυτό που πάμε να κάνουμε [δηλαδή να καθυστερήσουμε τον Ξέρξη και να πεθάνουμε] είμαστε ούκ ολίγοι»,
«Πολλούς, τους λέει, επάγομαι» για να αποθάνουμε! [Διοδ. Σικελ. ΙΑ.4 και Πλουτ. Λακ. Αποφθ. Λεωνίδας]
Και γνώριζε ο Λεωνίδας τη φοβερή προφητεία!!
Το Μαντείο των Δελφών είχε προφητεύσει:
«Ή θα λεηλατηθεί η Λακεδαίμων από τους απόγονους του Περσέα,
ή θα θρηνήσει το θάνατο ενός βασιλιά από τη γενιά του Ηρακλή» [7. 220]
Αυτός ήταν ο Ηρακλείδης βασιλιάς της Προφητείας!
Ο Λεωνίδας!
Το Ελληνικό σώμα αποτελείτο από
300 Σπαρτιάτες βαριά οπλισμένους
1000 άλλοι από τη Λακωνία
700 Θεσπιείς
500 Τεγεάτες
500 Μαντινείς
120 απ´τον Ορχομενό της Αρκαδίας
1000 απ´την υπόλοιπη Αρκαδία
400 Κορίνθιοι
200 απ´την Φλειούντα
80 απ´ τις Μυκήνες
400 απ´τη Θήβα [7.202]
5 χιλιάδες και κάτι,
Με αυτούς έπρεπε ο Λεωνίδας να αντιμετωπίσει μια φοβερή στρατιά!
Μια δύναμη που ο Ηρόδοτος υπολογίζει ότι αριθμούσε 2.641.610 πολεμιστές, εκ των οποίων πολλοί ήταν Ίωνες και Δωριείς της Μικράς Ασίας, Θράκες, Μακεδόνες και Θεσσαλοί!
Ο Ξέρξης στέλνει προς το Ελληνικό στρατόπεδο ένα καβαλάρη να δει τι γίνεται.
Αυτός πλησιάζει χωρίς να του δώσει κανείς σημασία!
Και τι βλέπει;
Κάποιοι Σπαρτιάτες να γυμνάζονται και άλλοι να χτενίζονται! [7. 208]
Χτενίζονται για να είναι έτοιμοι για το μεγάλο ταξίδι• για να είναι ωραίοι όταν αντιμετωπίσουν το θάνατο και όταν ‘δειπνήσουν στον Άδη’! [Διοδ. Σικ. ΙΑ. 9]
Ο Ξέρξης διέταξε κύματα επιθέσεων – όλες άκαρπες! Με μεγάλες απώλειες!
Κάθε τόσο πεταγόταν με αγωνία από το θρόνο του βλέποντας τις πανωλεθρίες των στρατευμάτων του!
Όπως περιγράφει ο Διόδωρος Σικελιώτης:
«ἐνημερεύοντες δὲ τοῖς κινδύνοις ἡμιλλῶντο πρὸςἀλλήλους: οἱ μὲν γὰρ πρεσβύτεροι πρὸς τὰς τῶν νέωνἀκμὰς παρεβάλλοντο, οἱ δὲ νεώτεροι πρὸς τὰς τῶνπρεσβυτέρων ἐμπειρίας τε καὶ δόξας ἡμιλλῶντο. τέλοςδὲ φευγόντων καὶ τῶν ἐπιλέκτων, οἱ τὴν ἐπιτεταγμένηνστάσιν ἔχοντες τῶν βαρβάρων συμφράξαντες οὐκ εἴωνφεύγειν τοὺς ἐπιλέκτους: διόπερ ἠναγκάζοντο πάλινἀναστρέφειν καὶ μάχεσθαι.» [11. 8. 3]
Τότε βρέθηκε ο Εφιάλτης!
Τους υπέδειξε άλλο δρόμο – άλλην «ατραπόν»!
[7. 213 και Διοδ. Σικ. 11. 8. 4]
Στέλνει λοιπόν ο Ξέρξης τον σπουδαίο Πέρση ευγενή Υδάρνη με το στρατό του να προχωρήσει από εκείνο το μονοπάτι!
Αλλά το πέρασμα το φύλαγε το στρατιωτικό σώμα από τη Φωκίδα!
Οι Πέρσες πέφτουν απάνω τους!
Ξαφνιάζονται και οι δύο πλευρές!
Ο Υδάρνης τρόμαξε ότι έπεσε απάνω σε Σπαρτιάτες!
Όταν του είπαν ότι είναι ‘Φωκέες’ ησύχασε και τους επιτέθηκε με χιλιάδες βέλη!
Οι Φωκείς αποτραβήχτηκαν στο γύρο ύψωμα και ετοιμαζόντουσαν να αντιμετωπίσουν το πεπρωμένο τους!
Αλλά τι έγινε;
Οι Πέρσες τους αγνόησαν και τους προσπέρασαν!
Είχαν άλλο πολύ μεγάλο στόχο• τον Λεωνίδα!!
Ο Λεωνίδας κατάλαβε τι επρόκειτο να γίνει!
Ήξερε τη προφητεία!
-Και οι θυσίες που έκανε εκείνο το πρωί ο Μάντης Μεγιστίας από την Ακαρνανία ήταν όλες “μαύρες”!
Διατάσσει τις συμμαχικές δυνάμεις να αποχωρήσουν και παράγγειλε στους στρατιώτες του να γευματίσουν γιατί «το βράδυ θα δειπνήσουν στον Άδη!!»
«… Λεωνίδης,… τούτοις παρήγγειλε ταχέως ἀριστοποιεῖσθαι, ὡς ἐν ᾄδου δειπνησομένους» [11.9.4]
Ο Ηρόδοτος και ο Διόδωρος Σικελιώτης μας λένε ότι ο Λεωνίδας τους έδιωξε γιατί ήθελε να κρατήσει τη δόξα, το «κλέος», μόνο για τη Σπάρτη! [Διοδ. ΙΑ. 9]
«Λεωνίδης δὲ ὁ βασιλεὺς τῶν Λακεδαιμονίωνφιλοτιμούμενος αὑτῷ τε δόξαν περιθεῖναι μεγάλην καὶ τοῖς Σπαρτιάταις, προσέταξε τοὺς μὲν ἄλλουςἝλληνας ἅπαντας ἀπιέναι καὶ σώζειν ἑαυτούς, ἵνα κατὰ τὰς ἄλλας μάχας συναγωνίζωνται τοῖς Ἕλλησιν, αὐτοὺς δὲ τοὺς Λακεδαιμονίους ἔφησε δεῖν μένειν καὶ τὴν φυλακὴν τῶν παρόδων μὴ λιπεῖν: πρέπειν γὰρ τοὺς ἡγουμένους τῆς Ἑλλάδος ὑπὲρ τῶν πρωτείων ἀγωνιζομένους ἀποθνήσκειν ἑτοίμως.» [11. 9. 1]
Τα αδέλφια μας οι Θεσπιείς, αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν το Λεωνίδα!
Μέχρι τον τελευταίο πολέμησαν με μανία!
Ήταν τόσο λυσσώδεις οι μάχες, που σκοτώθηκαν και δυό αδέλφια του Ξέρξη – παιδιά του Δαρείου• οι πρίγκηπες Αβροκόμης και Υπεράνθης!! [7.224]
Ο Λεωνίδας πριν προφτάσουν οι δυνάμεις του Υδάρνη, βγαίνει από το τείχος [Ηροδ. 7.223] και διατάζει επίθεση, με όσους είχαν επιζήσει, στο στρατόπεδο των Περσών!
«παρήγγειλε τοῖς στρατιώταις εἰσπεσόντας εἰςτὴν παρεμβολὴν φονεύειν τοὺς ἐντυγχάνοντας καὶ ἐπ᾽αὐτὴν ὁρμῆσαι τὴν τοῦ βασιλέως σκηνήν.» [Διοδ. 11.9.4]
Κατέλαβαν και τη σκηνή του Ξέρξη, ο οποίος όμως είχε προλάβει να ξεφύγει!
Εκεί μέσα στο στρατόπεδο των Περσών σκοτώθηκε ο Λεωνίδας, μαχόμενος στη πρώτη γραμμή, ενώ κατέφθαναν και οι δυνάμεις του Υδάρνη με τον Εφιάλτη! [Διοδ.11.9-10]
Κατά τον Ηρόδοτο όταν ο Λεωνίδας είδε ότι οι Πέρσες του Υδάρνη είχαν καταφέρει την περικύκλωση, γύρισε στο τείχος στα στενά των Θερμοπυλών όπου και σκοτώθηκε πολεμώντας με όσους άλλους Σπαρτιάτες και Θεσπιείς (προφανώς και Είλωτες) είχαν επιζήσει! [7.225]
Έγινε πραγματική σφαγή γύρο από τη σωρό του Λεωνίδα! [Ηροδ. 7.225 και Διοδ. 11.10]
Το μεγαλύτερο τρόπαιο των Περσών!
Τέσσερις Περσικές επιθέσεις απώθησαν όσοι είχαν απομείνει από τους δικούς μας! [7.225]
Στο τέλος δεν έμεινε ούτε ένας!
Αλλά μην υποτιμάμε και τους Πέρσες! Ο Ξέρξης ανάγκασε να τον συνοδεύσουν τα ευγενέστερα σόγια της Περσίας• όλη την άρχουσα τάξη! Στη μάχη σκοτώθηκαν τα αδέλφια του Αβρακόμης και Υπεράνθης, στις δε Πλαταιές ο γαμπρός (κουνιάδος) του Μαρδόνιος!
{Μεγάλη μάχη δόθηκε και γύρο από τη σωρό του σκοτωμένου Σπαρτιάτη βασιλιά Κλεόμβροτου στη Μάχη στα Λευκτρα το 371 π.Χ. Για να τον βγάλουν από τη μέση, οι Θηβαίοι του Επαμεινώνδα τοποθέτησαν απέναντι από τον Κλεόμβροτο φάλαγγα βάθους 50 ανδρών, ενώ η Σπαρτιατική είχε βάθος μόνο 12 ανδρών σε όλο της το πλάτος! [Ξενοφ. Ελλην. 6.4.12-14 και Διοδ. Σικ. ΙΕ.55-56]}
Ο Ξέρξης επιθεώρησε το πεδίο της Μάχης!
Διέταξε να καρφώσουν το κεφάλι του Λεωνίδα σε ένα πάσσαλο!
Είχε τυφλωθεί από τις λαχτάρες που πήρε στις Θερμοπύλες και αγνόησε την πατροπαράδοτη Περσική συνήθεια να τιμάνε τους γενναίους! [7.238]
Αλλά μετά τη συντριβή στη Σαλαμίνα, ο Ξέρξης φοβήθηκε!
Τα μάζεψε και πήρε το δρόμο της επιστροφής!
Άφησε πίσω του τον στρατηγό Μαρδόνιο, γενναίο και επιθετικό!
Στή Θήβα, κοντά στις Πλαταιές, οι Θηβαίοι που είχαν «Μηδίσει», συμβουλεύουν τον Μαρδόνιο κάτι φοβερό:
«Όταν οι Έλληνες είναι ενωμένοι, δεν μπορείς να τους νικήσεις, ακόμα και αν τους επιτεθούν «άπασιν ανθρώποισιν» »!
(«κατὰ μὲν γὰρ τὸ ἰσχυρὸν Ἕλληνας ὁμοφρονέοντας, οἵ περ καὶ πάρος ταὐτὰ ἐγίνωσκον, χαλεπὰ εἶναι περιγίνεσθαι καὶ ἅπασι ἀνθρώποισι» [9.2.2]
«Γι’ αυτό» του λένε, «στείλε χρήματα στους πολιτικούς αρχηγούς και τους δημαγωγούς σε κάθε πόλη, και θα διασπάσεις τους Έλληνες! Έτσι θα καταστρέψεις πιο εύκολα όσους σου αντιστέκονται ακόμα»! [9.2.3]
Ακριβώς αυτό που έκαναν περίπου 80 χρόνια αργότερα, κατά το 397 π.Χ. οι Πέρσες ενάντια στον ισόθεο βασιλιά μας τον Αγησίλαο που θριάμβευε στην Μικρά Ασία εναντίον των Περσών!
Τι έκαναν;
Έστειλαν λεφτά στο Άργος, την Κόρινθο, την Αθήνα και τη Θήβα για να συνασπιστούν εναντίον της Σπάρτης και να αναγκάσουν τον Αγησίλαο να επιστρέψει στη Σπάρτη!
Τελειώνω!
Οι μεν Πέρσες, λέει ο Ηρόδοτος πολεμούσαν γιατί τους μαστίγωναν αν πήγαιναν να υποχωρήσουν!(«ὄπισθε γὰρ οἱ ἡγεμόνεςτῶν τελέων ἔχοντες μάστιγας ἐρράπιζον πάντα ἄνδρα, αἰεὶ ἐς τὸ πρόσω ἐποτρύνοντες.«) [7.223.3], ή γιατί κατά τον Διόδωρο, ήθελαν να φανούν αρεστοί στο βασιλιά που τους παρακολουθούσε! («τῶν μὲν βαρβάρων θεατὴν ἐχόντων τῆς ἀρετῆς τὸν βασιλέα») [Διοδ. 11.7.1]
Οι Έλληνες όμως για την ελευθερία και τον Λεωνίδα που τους παρακινούσε!
«τῶν δὲ Ἑλλήνων μιμνησκομένων τῆς ἐλευθερίας καὶ παρακαλουμένων ὑπὸ τοῦ Λεωνίδου πρὸς τὸν ἀγῶνα» [11.7.1]. Πολέμησαν για «την κοινήν τών ´Ελλήνων σωτηρίαν» και για να ξεχωρίσουν ανάμεσα σε «ἅπαντας τοὺς ἐπ᾽ ἀρετῇ θαυμαζομένους» [11.11.3]
Γράφει επίσης ο Ηρόδοτος κάτι εκπληκτικό: ότι «Από την εισβολή των Ελλήνων στην ασιατική Τροία και την άλωσή της από ‘Ευρωπαίους’ Έλληνες και από την Ασιατική εισβολή του Δαρείου και του Ξέρξη στην Ελλάδα, ξεκαθαρίστηκε, από τότε, ότι άλλο πράγμα η Ασία και η Περσία, και άλλο η Ελλάδα και η Ευρώπη!»
(«ἀπὸ τούτου αἰεὶ ἡγήσασθαι τὸ Ἑλληνικὸν σφίσι εἶναιπολέμιον. τὴν γὰρ Ἀσίην καὶ τὰ ἐνοικέοντα ἔθνεαβάρβαρα οἰκηιεῦνται οἱ Πέρσαι, τὴν δὲ Εὐρώπην καὶτὸ Ἑλληνικόν ἥγηνται κεχωρίσθαι.») [1.4.4]
Ακριβώς αυτό επιβεβαιώθηκε και στις Θερμοπύλες!
Μα αυτό δεν ισχύει και σήμερα;
Προμαχώνας της Ευρώπης δεν είναι η Ελλάδα;;
Σαν να μην πέρασε μια μέρα!
Αυτά!
Περίεργο να γιορτάζουμε μια ήττα!
Μα ήταν ήττα αυτή, ή θρίαμβος της Ελληνικής ψυχής;;
Ο Διόδωρος γράφει ότι «ενώ νικήθηκαν, έγιναν πιό ένδοξοι και από αυτούς που πέτυχαν τις σπουδαιότερες νίκες»
«Ενδοξότεροι γεγόνασιν των άλλων των τας καλλίστας νίκας απενηνεγμένων»!
Οι Θερμοπύλες ήταν
-Θρίαμβος της Σπαρτιατικής αρετής!
-Θρίαμβος της Σπαρτιατικής αγωγής!
-Θρίαμβος της πατριωτικής αρετής των Θεσπιέων!
-Θρίαμβος της Ελληνικής ψυχής!!
Άμα δε χρειαστεί πάλι Σπάρτη και Θεσπιές,
Σπαρτιάτες και Θεσπιείς, θα βρεθούνε στη πρώτη γραμμή!!
Ας γίνει οδηγός μας εκείνο το περίφημο «Άμμες δε γ΄ εσσόμεθα πολλώ κάρρονες» που έψελναν οι νέοι της Σπάρτης στις μεγάλες γιορτές!
Ζήτω η Ελλάδα
Ζήτω ο Λεωνίδας
Ζήτω οι 300
Ζήτω οι Θεσπιείς
Ζήτω ο Διηνέκης, ο Διθύραμβος, ο Αλφεός και ο Μάρωνας
Ζήτω η Σπάρτη
Ευχαριστώ