Η τάση μετανάστευσης προηγούμενων δεκαετιών των συμπατριωτών Βορείων Δήμων Λακωνίας στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής , στον Καναδά , στην Αυστραλία , στην Γερμανία και εσωτερικα στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη , οφείλεται στην έλλειψη υποδομών (δρόμοι, συγκοινωνία, υποστήριξη αγροτικού εισοδήματος, στήριξη νέων οικογενειών, αποκέντρωση εργοστασίων , αποκέντρωση κρατικών υπηρεσιών κ.α.). Υποδομές που θα βοηθούσαν τον μόνιμο κάτοικο,να παραμείνει στο χωριό του, να παραμείνει στην περιοχή του. Η δημογραφική αλλαγή καθορίζει τον τρόπο μετακίνησης και μετεγκατάστασης των ατόμων. Ένας αυξανόμενος ή συρρικνώμενος, γηράσκων ή νεανικός πληθυσμός έχει αντίκτυπο στην οικονομική ανάπτυξη και τις ευκαιρίες απασχόλησης.
Η δημογραφική και οικονομική μετανάστευση σχετίζεται με το φτωχό εργασιακό επίπεδο, υψηλή ανεργία και τη συνολική κατάσταση της οικονομίας . Στους παράγοντες έλξης συμπεριλαμβάνονται οι καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης, το υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και οι ευκαιρίες εκπαίδευσης. Εάν οι οικονομικές συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές και κινδυνεύουν να υποχωρήσουν, ένας μεγαλύτερος αριθμός ατόμων ενδέχεται να μεταναστεύσει σε περιοχές με καλύτερες προοπτικές. Η ανεξέλεγκτη τοκογλυφία της υπαίθρου, οι απρόσκοπτες ληστρικές επιδρομές και η συνεχής λιποταξία ήταν ορισμένα από τα ποικίλα παθολογικά φαινόμενα που οδήγησαν στην μετανάστευση .Η παρατεταμένη ανεργία εξωθεί ένα αξιοσημείωτο ποσοστό των νέων στην επιλογή της μετανάστευσης, με αποτέλεσμα η περιοχή να ζημιώνεται απ’ την απώλεια εργατικού δυναμικού . ΣΗΜΕΡΑ , είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιστρέψουν οι απόδημοι μόνιμα στους βόρειους δήμους Λακωνίας, αλλά είναι εύκολο εάν υφίσταται πολιτική βούληση, να δοθούν γενναία κίνητρα για την ανέγερση εξοχικών κατοικιών αποδήμων στην περιοχή. Εάν υφίσταται πολιτική βούληση, μπορούμε να επενδύσουμε στον θρησκευτικό τουρισμό και στον ιατρικό τουρισμό, με την απορρόφηση προγραμματων της ευρωπαϊκής Ένωσης που μέχρι στιγμής δεν αξιοποιούνται. Τα αρχαία της Πελλάνας θα πρέπει να αξιοποιηθουν άμεσα, αφού ταυτόχρονα βρίσκονται πολύ κοντά στον αυτοκινητόδρομο Λεύκτρο – Σπάρτη. Τα προγράμματα για την δημιουργία πέτρινων τουριστικών μονοπατιών, απορροφήθηκαν σε πολλές περιοχές, αλλά όχι στην περιοχή μας. Τα φαράγγια θα πρέπει να αναδειχθούν και να ενταχθούν σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης, όπως συνέβη σε άλλες περιοχές της χώρας μας . Το Κέντρο Υγείας Καστορείου υπολειτουργεί λόγω ελλείψεως επιπλέον εξειδικευμένου προσωπικού, ο επαρχιακός δρόμος Σπάρτη- Καστορι- Λογκανικος διαχρονικά δεν έχει βελτιωθεί ουσιαστικά, απουσιάζουν δρόμοι σύνδεσης των βορείων δήμων με τον αυτοκινητόδρομο ταχείας κυκλοφορίας Λεύκτρο- Σπάρτη, απουσιάζουν παραδοσιακά καλντερίμια και ευρωπαϊκά μονοπάτια εντός των χωριών, υφίσταται ανάγκη δημιουργίας εξόδου Καστορείου επί του δρόμου Λεύκτρο- Σπάρτη, ανάγκη δημιουργίας μεγάλου αθλητικού κέντρου Σπάρτης στην Πελλάνα (λόγω του κομβικου σημείου της Πελλάνας, που εξυπηρετεί τους πάντες), ανάγκη ένταξης των Φαραγγιών της περιοχής σε ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης και άλλα. Ο αυτοκινητόδρομος ταχείας κυκλοφορίας Λεύκτρο- Σπάρτη με απόφαση του υπουργού περιβάλλοντος, χωροταξίας και δημοσίων έργων κ. Σουφλιά το 2006, αποτελεί ένα καθοριστικό βήμα, με καθυστέρηση ετών, το οποίο έργο συνέπεσε με την οικονομική κρίση και με την έλλειψη σύνδεσης χωριών. Μία από τις βασικές αιτίες, εγκατάλειψης της υπαίθρου, υπήρξε και η έλλειψη πρωτοβουλιών αποκέντρωσης από όλες τις κυβερνήσεις. Δηλαδή, η αποκέντρωση που δεν ήρθε ποτέ. Ο νυν Περιφερειάρχης Πελοποννήσου αναγνωρίζοντας ότι ο Ταϋγετος παραμένει αδικημένος και αναξιοποίητος διαχρονικά , ανακοίνωσε προγράμματα χρηματοδότησης ΟΧΕ Ταϋγέτου που χρηματοδοτείται από το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027.
Συγκεκριμένα, ο περιφερειάρχης στάθηκε στην ΟΧΕ Ταϋγέτου, στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ 2021 – 2027, η οποία προβλέπει δράσεις και παρεμβάσεις περί τα 50 εκατομμύρια ευρώ στα ορεινά χωριά της περιοχής . Ας ελπίσουμε ότι δεν θα μείνουμε στις ανακοινώσεις, αλλά θα δούμε έργα. Η Δημοτική Ενότητα Πελλάνας του Δήμου Σπάρτης, είναι πλούσια σε φυσική ομορφιά, ιστορία, παράδοση, πολιτισμό και έχει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης, τόσο στον πρωτογενή τομέα, όσο και σε τουριστική δραστηριότητα. Οι ευκαιρίες που μας δίνουν ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα, το πράσινο ταμείο, το ΕΣΠΑ, το ταμείο ανάκαμψης δεν θα πρέπει να μένουν αναξιοποίητες και θα πρέπει να αξιοποιηθεί το καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό της τοπικής αυτοδιοίκησης που πληρώνουν οι Έλληνες φορολογούμενοι. Τα δημογραφικά στοιχεία της περιοχής, είναι απογοητευτικά και ο φυσικός πλούτος, εδώ και πολλά χρόνια, ουσιαστικά ανεκμετάλλευτος. Έχει αποδειχθεί διαχρονικά, ότι ουσιαστικά έργα ανάπτυξης, υλοποίησαν πανελλαδικά, μόνο δημοτικές αρχές που αξιοποίησαν προσωπικές γνωριμίες με υπουργούς ή ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης. Χαμένη μάχη, είναι μόνο αυτή που δεν δόθηκε ποτέ. Τα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού, ήταν αναμενόμενα και δεν μας εξέπληξαν καθόλου. Παρόλο που υπήρχε η δυνατότητα της απογραφής ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου. Η καλπάζουσα μείωση του μόνιμου πληθυσμού ,ως συνέπεια της ελλείψεως υποδομών, ουσιαστικών έργων, της ελλείψεως κινήτρων, της ελλείψεως αποκέντρωσης, της ελλείψεως μελετών, των πολιτικών της ερήμωσης: είναι γνωστή σε όλους, εδώ και πολλά χρόνια. Η μείωση του πληθυσμού, επιφέρει την άμεση μείωση των μελών των τοπικών συμβουλίων χωριών (καθίστανται μονομελή τοπικά συμβούλια στις περισσότερες περιπτώσεις) και την σημαντική μείωση των πόρων από το επενδυτικό πρόγραμμα ΣΑΤΑ. Διαχρονικά, χάθηκαν ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα , ευκαιρίες διασυνδέσεων με υπουργούς και προθεσμίες . Τα κοινοτικά πλαίσια στήριξης, το πρόγραμμα leader, το πρόγραμμα Αντώνης Τρίτσης, το ΕΣΠΑ, η έλλειψη μελετών. Αιτία: η Έλλειψη πολιτικής βούλησης ή έλλειψη επαρκούς διεκδίκησης γενικά ή ειδικά. Η κεντρική δημόσια διοίκηση δεν προέβει στην αναμενόμενη αποκέντρωση υπηρεσιών και η τοπική αυτοδιοίκηση δεν απορρόφησε πιστώσεις. Οι δηλώσεις για το δημογραφικό πρόβλημα, δεν αποτελούν μία συνηθισμένη άσκηση κινδυνολογίας, αφού η γλώσσα των αριθμών, είναι αμείλικτα αποκαλυπτική. Η γεννητικότητα στην περιοχή, έπεσε κάτω από την φυσιολογική αναλογία των παιδιών ανά γυναίκα, που αποτελεί τον ρυθμό αντικατάστασης του υφιστάμενου πληθυσμού. Με άλλα λόγια το ιστορικό χαμηλό των γεννήσεων, επήλθε χρόνια νωρίτερα του αρχικώς αναμενόμενου. Αλλες ανεπτυγμένες χώρες συγκαλύπτουν το πρόβλημα, δημιουργώντας υποδομές για την προσέλκυση τουριστών και επενδυτών(δρόμοι, ανάδειξη πολιτιστικής κληρονομιάς, δημιουργία τουριστικών διαδρομών, καλντερίμια, αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων σχολικών κτιρίων ως ξενώνες κ.α.), με πολιτικές που ενθαρρύνουν τον νέο άνθρωπο να παραμείνει στον τόπο του και να δημιουργήσει οικογένεια και με πολιτικές ουσιαστικής αποκέντρωσης δομών, υπηρεσιών, επιχειρήσεων. Η μείωση του απόλυτου αριθμού του πληθυσμού, συμβαδίζει βέβαια με την γήρανσή του, αλλά και με τη ραγδαία αστικοποίησή του, ενώ βρίσκεται σε σχέση αλληλοτροφοδοσίας με την οικονομική στασιμότητα και την έλλειψη πολιτικής βούλησης. Τα κατά καιρούς εξαγγελθέντα μέτρα ενίσχυσης της οικογένειας και της παιδικής φροντίδας ,έχουν αποδειχθεί κατώτερα των προσδοκιών. Οι αντικειμενικές αξίες ακινήτων στην Λακωνία, είναι δυσανάλογες με την πραγματική αξία και υπερβολικές.
Το επενδυτικό πρόγραμμα ΣΑΤΑ (Συλλογική Απόφαση Τοπικής Αυτοδιοίκησης), των δήμων, υπολογίζεται με βάση την τελευταία απογραφή πληθυσμού της κάθε περιοχής και οι πόροι του, μειώνονται όταν επέρχεται μείωση πληθυσμού. Στην Ιαπωνία, η κρατική οικονομική βοήθεια προς τις οικογένειες που μετεγκαθίστανται από το Τόκιο σε κάποιον από τους 1.800 επαρχιακούς δήμους ,θα αυξηθεί στο ένα εκατομμύριο γιεν. Ενώ μειώνονται σημαντικά οι εκεί αντίστοιχες αντικειμενικές αξίες ακινήτων.
Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 15ης- 16ης Απριλίου του 1889, όπως δημοσιεύθηκε το 1890 από το υπουργείο εσωτερικών (αρχείο Βουλής των Ελλήνων): Α) Δήμος Πελλάνης με έδρα το Γεωργίτσι: 1. Γεωργίτσι 967 άνδρες, 993 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 1960. 2. Αγόριανη 227 άνδρες, 215 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 442. 3. Αλευρού 182 άνδρες,189 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 371. 4. Βεργαδε’ι’κα 47 άνδρες, 40 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 87. 5. Γεωργιτσιάνικα Καλύβια 255 άνδρες, 270 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 525. 6. Λογκανίκος 469 άνδρες, 433 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 902. 7. Παρδαλι 49 άνδρες, 55 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 104. 8. Περιβόλια 107 άνδρες, 114 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 221. 9. Ρεγκόζενα 142 άνδρες, 118 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 260. Σύνολο κατοίκων Δήμου Πελλάνης Λακεδαίμονος με έδρα το Γεωργίτσι 4872. Τα Γεωργιτσιάνικα Καλύβια είναι η σημερινή Πελλάνα και αναγράφονται ως Γεωργιτσιάνικα Καλύβια σε όλα τα επίσημα έγγραφα του κράτους, της εποχής εκείνης, διότι δεν υπήρχε ανεξάρτητη κοινότητα, αλλά συνοικισμός του Γεωργιτσίου. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό και σήμερα, είναι ο βαθμός συγγένειας μεταξύ της συντριπτικής πλειοψηφίας των Γεωργιτσιανων και των Πελλανιωτών, γεγονός που αποδεικνύει τις βαθιές ρίζες και τους άρρηκτους δεσμούς. Β) Δήμος Καστορείου με έδρα το Καστορι: 1. Καστανιά 616 άνδρες , 757 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 1403. 2. Βορδονια 442 άνδρες, 474 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 916. 3. Καστρί 98 άνδρες, 124 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 222. 4. Μπολενε’ι’κα- Μουχινε’ι’κα 20 άνδρες, 31 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 51. 5. Σερβε’ι’κα 52 άνδρες, 66 γυναίκες, σύνολο κατοίκων 118. 6. Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Καστρίου , σύνολο 8. Σύνολο κατοίκων Δήμου Καστορείου Λακεδαίμονος 2718. Η φθίνουσα πορεία, η σταδιακή μείωση του πληθυσμού και η μετανάστευση, ξεκίνησε και στην περιοχή μας, εξαιτίας της ελλείψεως υποδομών (δρόμοι, συγκοινωνία, υποστήριξη αγροτικού εισοδήματος, στήριξη νέων οικογενειών, αποκέντρωση εργοστασίων , αποκέντρωση κρατικών υπηρεσιών κ.α.). Υποδομές που θα βοηθούσαν τον μόνιμο κάτοικο,να παραμείνει στο χωριό του, να παραμείνει στην περιοχή του. Πέρα όμως, από την έλλειψη ουσιαστικών υποδομών για τους μόνιμους κατοίκους στους βόρειους δήμους Λακωνίας, δεν αξιοποιήθηκε μεταγενέστερα η δυνατότητα τουριστικής ανάπτυξης, για την προσέλκυση τουριστών- επισκεπτών. Χάθηκαν προγράμματα της ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού δεν απορροφήθηκαν ποτέ σημαντικά κονδύλια, σε αντίθεση με την ορεινή Αρκαδία, την ορεινή Κρήτη, τα Ιωάννινα κ.α. που αξιοποίησαν προγράμματα, αξιοποίησαν ευκαιρίες, αξιοποίησαν προσωπικές γνωριμίες.
Στην πράξη έχουμε μία τοπική αυτοδιοίκηση πολλών ταχυτήτων. Ο Δήμος Αθηναίων με το Δήμο Γαύδου δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες, αλλά ούτε τις ίδιες ανάγκες. Το πρόβλημα δεν υπάρχει μόνο στις «ακραίες» περιπτώσεις Δήμων. Στις πρόσφατες προσπάθειες της ΚΕΔΕ για ψηφιακή αναβάθμιση των Δήμων, εντοπίστηκαν οι μεγάλες διαχειριστικές ανισότητες και το γεγονός ότι μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα ακόμα και στην αποτελεσματική υλοποίηση του προγράμματος.
ΟΙ μικροί επαρχιακοί Δήμοι χρειάζονται χρηματοδοτικούς και ανθρώπινους πόρους, όπως επίσης και αποτελεσματικούς υποστηρικτικούς μηχανισμούς. Χρειάζονται επίσης μεγαλύτερο χρόνο προσαρμογής. Η διοικητική υποστήριξη, κυρίως από τις πρωτεύουσες των νομών, που θεσμοθέτησε ο «Καλλικράτης», δεν λειτούργησε. Επίσης, οι φόβοι των Δημάρχων τους, που εδράζονται στο γεγονός ότι λιγότερες αρμοδιότητες θα περιορίσουν τους ήδη περιορισμένους τους πόρους, είναι βάσιμοι.
Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η ενιαία-συμμετρική αντιμετώπιση των 332 Δήμων έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική και κοστοβόρα. Οι αναδιανεμητικοί μηχανισμοί εμπεριέχουν υψηλό πολιτικό κόστος. Υπενθυμίζεται ότι από την επομένη της θέσπισης του τρόπου κατανομής των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ 2013), ξεκίνησαν οι προτάσεις τροποποίησης τους. Κάθε κυβέρνηση και σε κάθε συνέδριο της ΚΕΔΕ, η αλλαγή της κατανομής των ΚΑΠ ήταν ψηλά στην ατζέντα. Οκτώ χρόνια μετά ισχύει ο ίδιος τρόπος κατανομής λόγω, κατά τη γνώμη μου, του υψηλού πολιτικού κόστους. Δεν είναι εύκολο, ιδιαίτερα αυτήν την εποχή, οι μισοί Δήμοι της χώρας να υποβληθούν σε δημοσιονομικό σοκ, περιορίζοντας τους ΚΑΠ τους. Από την άλλη τα αιτήματα Δήμων, που έχουν ως αφετηρία την άνιση αντιμετώπιση τους στην κατανομή των ΚΑΠ, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι δίκαια.