Συναγερμό έχει σημάνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ο οποίος έχει κηρύξει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης την Αφρική λόγω των κρουσμάτων της ευλογιάς των πιθήκων.
Η εξαιρετικά μεταδοτική ασθένεια mpox – παλαιότερα γνωστή ως ευλογιά των πιθήκων – έχει προκαλέσει τον θάνατο σε τουλάχιστον 450 ανθρώπους στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Το BBC σε ένα κατατοπιστικό ρεπορτάζ δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα που αφορούν την ασθένεια
Τι είναι το mpox και ποια είναι τα συμπτώματα;
Το Mpox προκαλείται από έναν ιό της ίδιας οικογένειας με την ευλογιά, αλλά συνήθως είναι πολύ λιγότερο επιβλαβής.
Αρχικά μεταδόθηκε από τα ζώα στον άνθρωπο αλλά τώρα περνάει και μεταξύ των ανθρώπων.
Τα αρχικά συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκεφάλους, πρηξίματα, πόνο στην πλάτη και πόνο στους μύες.
Μόλις υποχωρήσει ο πυρετός, μπορεί να εμφανιστεί εξάνθημα. Συχνά ξεκινά στο πρόσωπο πριν εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος, συνηθέστερα στις παλάμες των χεριών και στα πέλματα των ποδιών.
Το εξάνθημα, το οποίο μπορεί να είναι εξαιρετικά φαγούρα ή επώδυνο, αλλάζει και περνά από διαφορετικά στάδια πριν τελικά σχηματίσει μια ψώρα, η οποία αργότερα πέφτει. Μπορεί να προκαλέσει ουλές.
Η μόλυνση μπορεί να εξαφανιστεί μόνη της και διαρκεί από 14 έως 21 ημέρες.
Αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις είναι θανατηφόρο, ιδιαίτερα για ευάλωτες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των μικρών παιδιών.
Οι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να δουν βλάβες να προσβάλλουν ολόκληρο το σώμα, ειδικά το στόμα, τα μάτια και τα γεννητικά όργανα.
Σε ποιες χώρες εξαπλώνεται το mpox
Το Mpox είναι πιο κοινό σε απομακρυσμένα χωριά στα τροπικά δάση της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, σε χώρες όπως η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔ Κονγκό), όπου παρατηρείται εδώ και πολλά χρόνια.
Σε αυτές τις περιοχές, υπάρχουν χιλιάδες μολύνσεις και εκατοντάδες θάνατοι από τη νόσο ετησίως, με τα παιδιά κάτω των 15 ετών να πλήττονται περισσότερο.
Επί του παρόντος, υπάρχουν πολλά διαφορετικά κρούσματα που συμβαίνουν ταυτόχρονα – κυρίως στη ΛΔΚ και στις γειτονικές χώρες.
Η ασθένεια έχει παρατηρηθεί πρόσφατα στο Μπουρούντι, τη Ρουάντα, την Ουγκάντα και την Κένυα, όπου συνήθως δεν είναι ενδημική.
Πώς μεταδίδεται
Μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω στενής επαφής με άτομο που έχει μολυνθεί – συμπεριλαμβανομένου του σεξ, της επαφής δέρμα με δέρμα και της ομιλίας ή της αναπνοής κοντά στο άρρωστο άτομο.
Ο ιός μπορεί να εισέλθει στο σώμα μέσω σπασμένου δέρματος, της αναπνευστικής οδού ή μέσω των ματιών, της μύτης ή του στόματος.
Μπορεί επίσης να μεταδοθεί μέσω της επαφής με αντικείμενα που έχουν μολυνθεί από τον ιό, όπως κλινοσκεπάσματα, ρούχα και πετσέτες.
Η στενή επαφή με μολυσμένα ζώα, όπως μαϊμούδες, αρουραίους και σκίουρους, είναι μια άλλη οδός.
Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας επιδημίας το 2022, ο ιός εξαπλώθηκε κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Τα τρέχοντα κρούσματα στη ΛΔ Κονγκό οφείλονται στη σεξουαλική επαφή και από άλλες μορφές στενής επαφής.
Έχει βρεθεί σε άλλες ευάλωτες κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων των μικρών παιδιών.
Ποιοι κινδυνεύουν
Οποιοσδήποτε έχει στενή επαφή με κάποιον με συμπτώματα μπορεί να κολλήσει τον ιό, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων στον τομέα της υγείας και των μελών της οικογένειας.
Οι ειδικοί μελετούν την κατάσταση για να καταλάβουν περισσότερα για το ποιος κινδυνεύει περισσότερο.
Τα μικρά παιδιά μπορεί να είναι μεταξύ των ομάδων που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες επειδή το ανοσοποιητικό τους σύστημα εξακολουθεί να αναπτύσσεται και πολλά στην περιοχή έχουν κακή διατροφή, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την καταπολέμηση των ασθενειών.
Ορισμένοι ειδικοί προτείνουν ότι τα μικρότερα παιδιά μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο λόγω του τρόπου με τον οποίο παίζουν και αλληλεπιδρούν στενά μεταξύ τους.
Επίσης, δεν θα έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο κατά της ευλογιάς, που διακόπηκε πριν από περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες, το οποίο μπορεί να προσφέρει στους ηλικιωμένους κάποια προστασία.
Οποιοσδήποτε με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί επίσης να είναι πιο επιρρεπής στη νόσο και υπάρχει ανησυχία ότι οι έγκυες γυναίκες μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
Συμβουλή είναι να αποφύγετε τη στενή επαφή με οποιονδήποτε με mpox και να καθαρίσετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό εάν ο ιός βρίσκεται στην κοινότητά σας.
Όσοι έχουν mpox θα πρέπει να απομονώνονται από τους άλλους μέχρι να εξαφανιστούν όλες οι βλάβες τους.
Τα προφυλακτικά πρέπει να χρησιμοποιούνται προληπτικά όταν κάνετε σεξ για 12 εβδομάδες μετά την ανάρρωση, λέει ο ΠΟΥ.
Υπάρχει εμβόλιο mpox;
Εμβόλια υπάρχουν, αλλά μόνο άτομα που διατρέχουν κίνδυνο ή που έχουν έρθει σε στενή επαφή με ένα μολυσμένο άτομο μπορούν συνήθως να τα κάνουν.
Υπάρχει πραγματική ανησυχία ότι δεν υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση για εμβόλια για να φτάσουν σε όλους όσους έχουν ανάγκη.
Ο ΠΟΥ ζήτησε πρόσφατα από τους κατασκευαστές φαρμάκων να προτείνουν τα εμβόλιά τους για χρήση έκτακτης ανάγκης, ακόμη και αν αυτά τα εμβόλια δεν έχουν εγκριθεί επίσημα.
Τώρα που το CDC της Αφρικής έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία σε ολόκληρη την ήπειρο, ελπίζεται ότι οι κυβερνήσεις θα μπορέσουν να συντονίσουν καλύτερα την απάντησή τους και ενδεχομένως να αυξήσουν τη ροή ιατρικών προμηθειών και βοήθειας στις πληγείσες περιοχές.