Την αύξηση του ανώτατου ορίου των ενισχύσεων de minimis χωρίς προηγούμενη έγκριση προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του παρόντος Κανονισμού, και καλεί τα μέλη-κράτη σε διαβούλευση έως τις 16 Απριλίου 2018.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, οι εθνικές αρχές θα μπορούν να χρησιμοποιούν μεγαλύτερα ποσά χωρίς την ανάγκη προηγούμενης έγκρισης, προκειμένου να ανταποκριθούν στις προκλήσεις πιο γρήγορα και αποτελεσματικά, στηρίζοντας τους πιο ευάλωτους αγρότες.
Πρόταση
Συγκεκριμένα, η πρόταση περιλαμβάνει την αύξηση του ανώτατου ποσού ενίσχυσης από τα 15.000 ευρώ στα 25.000 ευρώ ανά τρία χρόνια και ανά γεωργική εκμετάλλευση. Η προτεινόμενη τροποποίηση στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας αυξάνει ταυτόχρονα το εθνικό ανώτατο ποσό ενίσχυσης από 1% που ισχύει σήμερα στο 1,5% της ετήσιας γεωργικής παραγωγής κατά την ίδια τριετή περίοδο.
Παράλληλα, και προκειμένου να αποφευχθούν στρεβλώσεις στην αγορά, στην πρόταση της Κομισιόν περιλαμβάνεται ρήτρα. Σύμφωνα με αυτήν, δεν μπορεί να χορηγηθεί περισσότερο από το 50% του συνολικού ποσού ενίσχυσης σε έναν συγκεκριμένο γεωργικό τομέα.
Τέλος, προτείνεται η δημιουργία υποχρεωτικών κεντρικών μητρώων σε επίπεδο κρατών-μελών για την τήρηση αρχείων σχετικά με τις ενισχύσεις που χορηγήθηκαν για την απλούστευση και τη βελτίωση της παράδοσης και παρακολούθησης των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας. Να σημειωθεί ότι η Κομισιόν ήδη από το 2013 είχε συστήσει στα κράτη-μέλη να δημιουργήσουν ένα τέτοιο μητρώο, αλλά ελάχιστες ανταποκρίθηκαν.
Υποχρέωση
Σύμφωνα, λοιπόν, με την πρόταση, κάθε κράτος-μέλος πρέπει να έχει καταρτίσει κεντρικό μητρώο ενισχύσεων ήσσονος σημασίας έως την 1η Ιουλίου του 2020. Το μητρώο «θα περιέχει πλήρεις πληροφορίες σχετικά με όλες τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας που χορηγούνται από οποιαδήποτε αρχή εντός του εν λόγω κράτους-μέλους, προκειμένου να μπορεί να αποδειχθεί ότι έχουν τηρηθεί οι όροι του κανονισμού», αναφέρει.
Το σκεπτικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βασίζεται στα συμπεράσματα που προέκυψαν από την εφαρμογή του Κανονισμού μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, επιτρέπεται στις εθνικές αρχές να χορηγούν μικρές ενισχύσεις σε επιχειρήσεις του αγροτικού τομέα χωρίς προηγούμενη κοινοποίηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτή η μορφή στήριξης, κατέληξε η Κομισιόν, απεδείχθη ιδιαίτερα σημαντική σε περιόδους κρίσης, καθώς επιτρέπει στις αρχές να αντιδρούν γρήγορα και αποτελεσματικά για την υποστήριξη ευάλωτων αγροτών. Η επέκταση αυτής της «ελευθερίας» θα δώσει και μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη-μέλη να προχωρήσουν στις αναγκαίες παρεμβάσεις χωρίς να επιβαρύνεται ο αγρότης.
Από τα 3.000 στα 25.000 ευρώ
Ο κανόνας de minimis, όπως επισημαίνεται από την Κομισιόν, ορίζει το ποσό της ενίσχυσης που μπορεί να καταβάλλεται χωρίς να θεωρείται κρατική ενίσχυση. Εάν τα κράτη-μέλη παραμένουν εντός των ορίων de minimis, δεν υποχρεούνται να τηρούν τυχόν άλλους (περαιτέρω) κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, δηλαδή δεν υποχρεούνται να κοινοποιούν τις εν λόγω ενισχύσεις στην Επιτροπή και να περιμένουν έγκριση της Επιτροπής, ούτε υποχρεούνται να «απαλλάσσουν κατά κατηγορία» τις εν λόγω ενισχύσεις βάσει του «κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία».
Ο όρος «de minimis» εισήχθη για πρώτη φορά το 1992. Ωστόσο, τον Δεκέμβριο του 2003, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να υλοποιήσει για πρώτη φορά de minimis ενίσχυση στη γεωργία και την αλιεία. Έτσι, τον Οκτώβριο του 2004, προχώρησε στη θέσπιση του Κανονισμού, σύμφωνα με τον οποίο «εξαιρεί από την απαίτηση προηγούμενης κοινοποίησης εθνικές ενισχύσεις μέχρι 3.000 ευρώ ανά κάτοχο εκμετάλλευσης και αλιέα επί τριετία».
Αργότερα, και με τον νέο κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1535/2007, οι ενισχύσεις δεν υπερέβαιναν τα 7.500 ευρώ ανά δικαιούχο για διάστημα τριών οικονομικών ετών, και το ανώτατο όριο της αξίας της γεωργικής παραγωγής για κάθε κράτος-μέλος ανερχόταν στο 0,75%.
Το 2014, ο νέος κανονισμός –η εφαρμογή του οποίου λήγει στις 31/12/2020– ανέβασε το ποσό ανά δικαιούχο στα 15.000 ευρώ για διάστημα τριών οικονομικών ετών και το ανώτατο όριο ανά κράτος-μέλος στο 1% της αξίας της γεωργικής παραγωγής. Επιπλέον, καθόρισε με πληρέστερο τρόπο ποια είδη ενισχύσεων μπορούν να υπαχθούν στο πεδίο εφαρμογής του. Όσον αφορά την Ελλάδα, για την περίοδο 2014-2020, το μέγιστο σωρευτικό ποσό των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που μπορεί να χορηγήσει ανέρχεται στα 109.260.000 ευρώ.
Ανακούφιση και λάθη
Η Ελλάδα έχει ουκ ολίγες φορές προσφύγει στις de minimis ενισχύσεις, προκειμένου να αντιμετωπίσει έκτακτες καταστάσεις στον αγροτικό τομέα. Ανάμεσα στις εγκρίσεις για ενίσχυση ύψους 25 εκατ. ευρώ σε κτηνοτρόφους το 2013, για ενίσχυση 33 εκατ. ευρώ στον τομέα παραγωγής επιτραπέζιων ροδάκινων και νεκταρινιών που επλήγησαν από την κρίση στην Ουκρανία το 2015, στήριξη ύψους 2,1 εκατ. ευρώ σε κτηνοτρόφους που υπέστησαν ζημιές λόγω έντονων χιονοπτώσεων και πυρκαγιάς, οι de minimis ενισχύσεις έγιναν γνωστές στο ευρύ κοινό, όταν ήρθε στο φως της δημοσιότητας το «πακέτο» Χατζηγάκη. Πρόκειται για χρήματα που δόθηκαν το 2009 χωρίς να έχει προηγηθεί ούτε η απαραίτητη τεκμηρίωση ούτε όμως και ενημέρωση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με αποτέλεσμα να χαρακτηριστούν τελικά «παράνομες» από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με τη γνωστή συνέχεια …
www.ypaithros.gr