Τις ημέρες του Σπάρταθλου η Σπάρτη βίωσε μια δράση πρωτοποριακή για τα δεδομένα της πόλης, το SpARTathlo ή η Τέχνη του Άθλου, όπως σηματοδότησε τη δράση η ομάδα Ενεργοποίηση Τώρα / Activate Now και ακόμα πιο περιφραστικά οι 3 διαδρομές Τέχνης, Γεύσης και Εμπορίου.
Πράγματι, μια ομάδα νέων ανθρώπων, η ομάδα Ενεργοποίηση Τώρα / Activate Now είχε την ιδέα να οικειοποιηθεί η λακωνική πρωτεύουσα μια από τις μεγαλύτερες αθλητικές διοργανώσεις στον κόσμο που συνδέεται με αυτή, το Σπάρταθλον και να την αξιοποιήσει με στόχο την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας αλλά και την τοπική ανάπτυξη ευρύτερα. Ο στόχος λοιπόν ήταν να συνδιαλεχθεί η πόλη με τον υπέροχο τόπο που της ανήκει: την ιστορία και την παράδοση αλλά και το σήμερα, τα μοναδικής ποιότητας προϊόντα της, τους ανθρώπους, τους τεχνίτες και τους καλλιτέχνες της. Η ομάδα Ενεργοποίηση Τώρα / Αctivate Now θέλησε με τρόπο ευφάνταστο και πρωτοποριακό να αναδείξει αυτό το πρόσωπο της πόλης, να το προβάλει προς τα έξω. Η δράση αυτή είχε χαρακτήρα αναπτυξιακό καθώς οι διαδρομές Τέχνης, Γεύσης και Εμπορίου καλούσαν τους 2.500 περίπου επισκέπτες από διάφορα μέρη του κόσμου που έρχονται στη Σπάρτη το τριήμερο του Σπάρταθλου αλλά και τους ντόπιους να εξερευνήσουν την πόλη και να την (ξανα)ανακαλύψουν.
Η ιδέα αυτή έγινε πράξη με πολλή δουλειά, μεράκι, ενθουσιασμό και κρατήστε την λέξη ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑ. Γιατί για όσους απλώς άκουσαν για τις διαδρομές ή ακόμα ίσως και για τους 56 συμμετέχοντες του Δικτύου δεν είναι εύκολο να αντιληφθούν τι σημαίνει αυτή η διαφορετική χαρτογράφηση της πόλης, η ανάδειξη των επιμέρους χώρων, προϊόντων, ανθρώπων, σ’ ένα καταπληκτικό χάρτη διπλής όψεως εκτυπωμένο στην αγγλική γλώσσα (https://activateyourparticipation.files.wordpress.com/2016/09/spartathon-locals-on-map_3.pdf), ένα διαδραστικό χάρτη o οποίος έχει δεχτεί πάνω από 16.000 χτυπήματα, τα περισσότερα τις μέρες του Σπάρταθλου, μια facebook ιστοσελίδα, όπου παρουσιάστηκαν όλα τα μέλη του Δικτύου μέσα από φωτογραφίες εξαιρετικής αισθητικής οι περισσότερες καθώς και ειδική σήμανση σε κάθε χώρο του δικτύου.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να σας γνωρίσω τους πρωταγωνιστές του μικρού αυτού άθλου: είναι πρώτον, η ομάδα Ενεργοποίηση Τώρα / Activate Now, δεύτερον, τα μέλη του Δικτύου (οι 56 επαγγελματίες που συμμετείχαν από κοινού στη συγκεκριμένη δράση) και τρίτον, άνθρωποι που συνέπραξαν στην υλοποίηση με τρόπο τεχνοκρατικό και καίριο.
Ξεκινώ από την Ομάδα Ενεργοποίηση Τώρα /Αctivate Now και στέκομαι στο ότι είναι ΟΜΑΔΑ, κάτι που δεν συναντάς πολύ συχνά και γι’ αυτό το υπογραμμίζω. Τα μέλη της ομάδας συνεργάζονται, συνδημιουργούν, συμπορεύονται. Είναι νέα παιδιά ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ (“τα παιδιά μας,” όπως χαρακτηριστικά είπε μέλος του Δικτύου SpARTathlo, όταν τον επισκεφτήκαμε για ν’ αξιολογήσουμε την δράση). Στην πλειοψηφία τους είναι νέες γυναίκες με μόρφωση σε αντικείμενα που αγαπούν και διαπρέπουν σ’ αυτά (αρχιτεκτονική, γραφιστικά, φωτισμό, μετάφραση – διερμηνεία, ψηφιακή διαφήμιση). Και ενώ είναι νέες δεν είναι η πρώτη φορά που τολμούν κάτι πρωτοποριακό στην πόλη. Το SpARTathlo είναι η συνέχεια μιας εξαιρετικής δουλειάς που ξεκίνησε πριν 3 χρόνια και πλέον έχει θεσμοποιηθεί στη Σπάρτη: δύο εκθέσεις το χρόνο με έργα τοπικών δημιουργών ή LOCAL ON, όπως έχουν ονομάσει την έκθεση με διάθεση εξωστρέφειας αλλά και λογοπαιγνίου, καθώς το LOCAL ON παραπέμπει ηχητικά και στην Λακωνία. Τόσο στο LOCAL ON όσο και στο SpARTathlo στόχος είναι η ανάδειξη ενός αφανούς κεφαλαίου της περιοχής: το μεν LOCAL ON εστιάζει στους τοπικούς τεχνίτες και καλλιτέχνες που μέσα από τις δύσκολες συνθήκες της οικονομικής κρίσης επιμένουν να δημιουργούν και να υπηρετούν την τέχνη που αγαπούν. Οι δύο ετήσιες εκθέσεις του LOCAL ON δίνουν σ’ αυτούς χώρο να εκθέσουν τα προϊόντα τους με τρόπο νόμιμο και να τα αναδείξουν με σύγχρονα εργαλεία προβολής. Για τα επιτεύγματα της έκθεσης LOCAL ON θα χρειαστεί χωριστό άρθρο – επισκεφθείτε όμως το blog των εκθέσεων εδώ https://activateyourparticipation.wordpress.com/local-on-making/
Το SpARTathlo στοχεύει και πάλι στην ανάδειξη των ανθρώπων της πόλης, των χώρων και των προϊόντων που αφορούν Τέχνη, Γεύση και Εμπόριο. Η αναφορά στο LOCAL ON μας βοηθά αφενός μεν να κατανοήσουμε την φιλοσοφία και το αξιακό υπόβαθρο της ομάδας και αφετέρου να εκτιμήσουμε την δουλειά της, καθώς η ανάλυση αυτή καταδεικνύει ότι διαθέτει όραμα, και υπάρχει συνέχεια και συνέπεια στην δύσκολη, επαγγελματική (πλην όμως απλήρωτη/εθελοντική ως επί το πλείστον) δουλειά της υλοποίησης.
Και τώρα θα έρθω στον εξίσου κρίσιμο ρόλο που είχαν και τα 56 μέλη του δικτύου, που εμπνεύστηκαν από την πρόταση και το όραμα της ομάδας, και συνέπραξαν για να προκύψει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Είναι οι επαγγελματίες της πόλης (ιδιοκτήτες καφέ, εστιατορίων, εμπορικών καταστημάτων, τεχνίτες και καλλιτέχνες) τα στοιχεία των οποίων θα βρείτε στον χάρτη. Είναι πρωταγωνιστές γιατί τόλμησαν να δοκιμάσουν κάτι καινούριο και να το συνδιαμορφώσουν. Από την αξιολόγηση της δράσης που πραγματοποιήσαμε προκύπτει επίσης ότι η δράση έδωσε διέξοδο στον προβληματισμό για την σχέση τους με την πόλη της Σπάρτης (το παρόν της κρίσης και το παρελθόν της ιστορίας) και ανταποκρίθηκε στην ανάγκη τους να εμπλακούν σ’ ένα ουσιαστικό διάλογο και να ξεκινήσουν να δημιουργούν και να προβάλλουν τον καλύτερο εαυτό τους. Ενδιαφέρον είναι ότι αρκετοί από αυτούς, ενώ δεν είδαν σημαντική αύξηση των ξένων πελατών τους (ένας καίριος στόχος της δράσης) εκτιμούν εξίσου το γεγονός ότι το SpARTathlo αποτέλεσε την πρώτη συγκροτημένη και επαγγελματική προσπάθεια προβολής της Σπάρτης, μέσω της δημιουργίας ενός δικτύου επαγγελματιών στην πόλη, μιας σύμπραξης που δρα από κοινού, με συγκεκριμένο στόχο και δυναμικά αρθρώνει λόγο για το ποια είναι η πόλη που θέλουμε να ζήσουμε. Ναι, υπήρξαν και αυτοί που είπαν ότι “δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει αν θα αρέσουμε στους ξένους, πόσοι ξένοι πελάτες θα μπουν στο μαγαζί μας: το μείζον είναι πρωτίστως ν’ αρέσουμε σ’ εμάς”.
Οφείλω ν’ αναφέρω και κάποιους ακόμα πρωταγωνιστές της δράσης SpARTathlo που αμέσως αντιλήφθηκαν τη δυναμική που μπορεί να δημιουργήσει, “σήκωσαν μανίκια”, συνεργάστηκαν με την ομάδα, επένδυσαν το χρόνο τους και την τεχνογνωσία που διαθέτουν για να βγει το αποτέλεσμα που γνωρίζουμε. Το Μade in Laconia, με υπεύθυνο τον Παναγιώτη Λειμονίτη και οι γνωστοί μας Laconistas με τον Πάνο Παπαδολιά έβαλαν την υπογραφή τους, ο πρώτος στον διαδικτυακό διαδραστικό χάρτη και ο δεύτερος στην προώθηση της ιδέας του SpARTathlo μέσα από εύστοχα κείμενα και φωτογραφίες.
Τέλος, την ιδέα του SpARTathlo του Activate Now, ανέδειξε και στήριξε από τα πρώτα βήματά της, η Ομάδα Συμμετοχικής Έρευνας Δράσης, μια ερευνητική ομάδα που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο έργου του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, με θέμα την ανεργία και την (υπο)απασχόληση. Την ομάδα συντονίζει η υπογράφουσα και συμμετέχουν εκπρόσωποι φορέων της περιοχής μας, όπως ο Δήμος, το Επιμελητήριο, η ΟΕΒΕΛ, ο ΟΑΕΔ, το Εργατικό Κέντρο, ο Εμπορικός Σύλλογος, η Λακωνική Βιοενεργειακή, ο Συνεταιρισμός της Παλαιοπαναγιάς, η ομάδα Activate Now / Ενεργοποίηση Τώρα καθώς και νέοι άνεργοι και υποαπασχολούμενοι. (http://pedis.uop.gr/?page_id=5976 )
Θα ολοκληρώσω το κείμενο επισημαίνοντας ότι η δράση αυτή σίγουρα άνοιξε δρόμους: μια επιλογή είναι να επαναληφθεί του χρόνου με κάποιες ουσιαστικές βελτιώσεις, μια άλλη επιλογή θα μπορούσε να είναι ο σχεδιασμός ανάλογων δράσεων στην ίδια κατεύθυνση, τους αμέσως επόμενους μήνες και όχι του χρόνου. Και αν βάζαμε τον πήχυ πιο ψηλά θα μπορούσε να αναβαθμιστεί η προσπάθεια σε μια προοπτική σταδιακής ανάδειξης της ταυτότητας της πόλης (city branding). Η ομάδα σε συνεργασία με το Δίκτυο θα κληθούν ν’ αποφασίσουν την κατεύθυνση μέσα από δομημένο διάλογο με γνώμονα τις ανάγκες της πόλης και πυξίδα το όραμα που θα αναδειχθεί. Σίγουρα θα υπάρξουν πολλά να συζητήσουν, να διαφωνήσουν και να συνθέσουν στην πορεία. Όμως αξίζει να σταθούμε στο γεγονός ότι το SpARTathlo της ομάδας Ενεργοποίηση Τώρα/Activate Now, φαίνεται να πετυχαίνει τον άθλο της ενεργοποίησης της πόλης!
Δρ. Ευγενία Βαθάκου
Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Διεθνών Σχέσεων
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου