Αυτές τις ημέρες, στα Μουσεία όλης της χώρας πραγματοποιούνται πάσης φύσεως εκδηλώσεις, με αφορμή τον εορτασμό της 18ης Μαΐου ως Παγκόσμιας Ημέρας Μουσείων. «Πλην Λακεδαιμονίων», δυστυχώς: στο σχετικό κατάλογο των 10 Αρχαιολογικών Μουσείων
όλων των νομών της Πελοποννήσου δεν περιλαμβάνεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Σπάρτης –ένα Μουσείο σε εγκατάλειψη, σύμβολο της αδιαφορίας του κράτους, της ανεπάρκειας των τοπικών αρχόντων και της αδυναμίας όλων εμάς, των πολιτών της Σπάρτης.
Σε ένα περιβάλλον που το μόνο συνεπές δημόσιο ενδιαφέρον για τη μνημειακή κληρονομιά του τόπου μας φαίνεται να είναι αυτό που εκδηλώνεται ανά τετραετία, λίγο πριν τις εκλογές, όσοι από χρόνια αγωνίζονται χωρίς ιδιοτελείς σκοπιμότητες για να αποκτήσει η Σπάρτη μουσειακή υποδομή αντάξια της ιστορίας της και της μνημειακής της κληρονομιάς, αισθάνονται πως βρίσκονται σε αδιέξοδο :
Το Σωματείο των Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης «Παναγιώτης Σταματάκης», εδώ και 17 χρόνια αγωνίζεται για τα κρίσιμα ζητήματα της ανέγερσης του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης, της εκ βάθρων συντήρησης, βελτίωσης και επανέκθεσης του παλαιού Αρχαιολογικού Μουσείου και της προστασίας, ανάδειξης και οργάνωσης των Αρχαιολογικών Μνημείων και Χώρων της ευρύτερης περιοχής της Λακεδαίμονος, ενημερώνοντας, ευαισθητοποιώντας, παρεμβαίνοντας και πιέζοντας με κάθε πρόσφορο τρόπο τους καθ΄ ύλην αρμόδιους να ανταποκριθούν στις ιστορικές τους ευθύνες.
Σήμερα, παραμονή της Παγκόσμιας Ημέρας Μουσείων αλλά και των αυτοδιοικητικών, κυρίως, εκλογών, και εν μέσω ποικίλων πολιτικών εξαγγελιών και αντιπαραθέσεων, είναι επιτακτική η ουσιαστική ενημέρωση των συμπολιτών για το «μείζον θέμα» των ημερών: το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης.
Θεωρούμε, λοιπόν, υποχρέωσή μας να εκθέσουμε συνοπτικά κάποια ουσιώδη, κατά τη γνώμη μας, στοιχεία που χαρακτηρίζουν και συνθέτουν τη μέχρις εδώ πορεία, ερμηνεύουν ίσως τη σημερινή κατάσταση και σηματοδοτούν τη συνέχεια που απαιτείται :
1. Αρχαιολογικό Μουσείο ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ και των αρμόδιων υπηρεσιών του ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΑ ΑΤΟΠΟ. Οι όποιες Προγραμματικές Συμβάσεις (με την Περιφέρεια, τον Δήμο ή όποιον άλλο) μπορούν να προκύπτουν μόνο για λόγους συνδρομής, διευκόλυνσης και επίσπευσης των απαιτούμενων διαδικασιών και δεν επιτρέπεται να αποτελούν τη λεκανίδα για να «νίπτει τας χείρας» της η αδρανής εκάστοτε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, μεταθέτοντας τις ευθύνες σε άλλους –ακόμη κι αν αυτοί προθυμοποιούνται, για τους δικούς τους λόγους, να τις αποδεχτούν.
2. Οι κατά καιρούς αναφορές στο Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» (εκτός του ότι πάντα γίνονται από τρίτους, που δεν γνωρίζουμε εάν έχουν την εξουσιοδότηση να εκφράζουν τις προθέσεις του) δημιουργούν ελπίδες και προσδοκίες, οι οποίες, όμως, μέχρι σήμερα δεν έχουν δικαιωθεί –χωρίς να ευθύνεται γι’ αυτό το Ίδρυμα που τόσα σημαντικά έχει προσφέρει στον τόπο μας. Πράγματι, η οικονομική συμβολή ενός εγνωσμένου κύρους Ιδρύματος θα μπορούσε να θεραπεύσει πολλές από τις καθυστερήσεις και τις ανεπάρκειες. Δεν μπορεί, όμως, σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει ουσιαστικές αρμοδιότητες και ευθύνες άλλων. Για να διερευνηθεί και αξιοποιηθεί μια τέτοια σπουδαία συνδρομή, θα έπρεπε να υπάρχει ένα σοβαρά προετοιμασμένο στρατηγικό σχέδιο με προσδιορισμένα στάδια, καθορισμένους ρόλους και αρμοδιότητες και σαφές χρονοδιάγραμμα.
3. Το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο, το υπάρχον (παλαιό) Αρχαιολογικό Μουσείο και ο κυρίως χώρος φύλαξης, συντήρησης και μελέτης των προς έκθεση ή επανέκθεση αρχαιολογικών ευρημάτων συνιστούν μιαν αδιάσπαστη οργανική ενότητα. Η παραγνώριση αυτής της λειτουργικής διασύνδεσης, με κινήσεις «σπασμωδικές» και αποσπασματικές (όπως η εσχάτη περί…μεταθέσεως και στρατοπεδεύσεως 17 χιλιόμετρα νοτίως της Σπάρτης), υπονομεύει κάθε προοπτική να προχωρήσουν τα αναγκαία έργα αναβάθμισης του-ων Μουσείου-ων μας.
4. Ειδικά για το ζήτημα του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου, τα μόνα ουσιαστικά κεκτημένα –και δεδομένα- είναι, ως τώρα, τα εξής : α) Η απόκτηση (2005) του γηπέδου ΧΥΜΟΦΙΞ από το Ελληνικό Δημόσιο με σαφώς καθορισμένο σκοπό : την ανέγερση του νέου Διαχρονικού Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης. β) Το εγκεκριμένο (2003) από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο καταρχήν κτιριολογικό πρόγραμμα του Νέου Μουσείου . γ) Η κατεδάφιση (2010) των αποθηκών του συγκροτήματος ΧΥΜΟΦΙΞ [Με δαπάνες της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λακωνίας]. δ) Η διενέργεια (2011) περιορισμένης έκτασης ανασκαφικών τομών, δυτικά του διατηρητέου κτηρίου και προς βορράν, στο χώρο της κατεδαφισθείσας προσθήκης. [Από την Ε΄ ΕΠΚΑ, με ειδική χρηματοδότηση μόλις 30.000 ευρώ]. ε) Η προ ολίγων ημερών (9.5.2014) εγκατάσταση του αναδόχου εργολάβου για τη συνέχιση της ανασκαφικής διερεύνησης του γηπέδου [Προγραμματική Σύμβαση με Περιφέρεια Πελοποννήσου και με δαπάνες της τελευταίας] .
5. Αντιθέτως υπάρχει, ουσιαστικά ανενεργή, η Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ ΥΠΠΟ και Περιφέρειας Πελοποννήσου για σύνταξη των μελετών του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου, αφού, καταρχάς, εκκρεμεί η συγκρότηση του Φακέλου για την προκήρυξη του διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού. Μάλιστα, στο σημείο επανεκκίνησης που βρισκόμαστε ουσιαστικά σήμερα, προϋπόθεση αποτελεί η σύνταξη μιας σοβαρής προκαταρκτικής μουσειολογικής μελέτης, στην οποία να μπορούν να στηριχθούν οι αρχιτεκτονικές μελέτες του Διαγωνισμού. Επίσης ΕΚΚΡΕΜΟΥΝ -ως ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ και αυτά : α) η διενέργεια των αναγκαίων απαλλοτριώσεων των γειτονικών ιδιοκτησιών ώστε το γήπεδο να ενοποιηθεί με τις όχθες του Ευρώτα (αποφασισμένη ήδη από το 2006 !). β) η σύνταξη και κύρωση (Τοπικής, έστω) Πράξης Εφαρμογής στην περιοχή του ΧΥΜΟΦΙΞ. γ) η έγκριση τροποποίησης του Ρυμοτομικού Σχεδίου στο οικόπεδο ΧΥΜΟΦΙΞ (που από το 2010 έχει προωθηθεί στο ΥΠΕΚΑ).
Θα μπορούσαμε –και, ίσως, θα έπρεπε- να έχουμε προβεί και πάλι σε τεκμηριωμένες διαψεύσεις –ιδίως όσων μας βομβαρδίζουν με «κοσμογονικά» προεκλογικά Δελτία Τύπου ∙ θα μπορούσαμε –και, ίσως, θα έπρεπε- να υπενθυμίζαμε τις αυτονόητες πολιτικές ευθύνες για το ότι η φημισμένη Σπάρτη ΔΕΝ ΕΧΕΙ το ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, το οποίο έχει εξαγγελθεί εδώ και περισσότερα από 10 χρόνια ! Τέλος, θα μπορούσαμε να (ξανα)παρουσιάσουμε τη ντροπιαστική εικόνα εγκατάλειψης και ΑΠΟΓΥΜΝΩΣΗΣ του υπάρχοντος αρχαιολογικού μας Μουσείου –που ΟΥΤΕ ΑΥΤΟ δεν αισθάνθηκαν ευθύνη τους να φροντίσουν…
Ο αγώνας μας στον τομέα αυτό –τουλάχιστον στα 17 χρόνια δράσης του σωματείου- έχει λιγοστά κέρδη να καταγράψει, με κορυφαία στιγμή την απόκτηση, το 2005, του γηπέδου ΧΥΜΟΦΙΞ στην εμβληματική θέση της εισόδου της αρχαίας και νέας πόλης και δίπλα στο μυθικό Ευρώτα. Ο κατάλογος όσων πρέπει να γίνουν –ή, καλύτερα, ΟΣΩΝ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΧΑΝ ΗΔΗ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΙ Ή ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΘΕΙ– είναι ακόμη μεγάλος, αλλά ούτε ασαφής και δαιδαλώδης επιτρέπεται να μένει, ούτε με α(προσδι)όριστο χρονικό ορίζοντα. Για τούτο, όμως, χρειάζεται επιμονή, αφοσίωση και συνέπεια –και, ασφαλώς, ενιαία και συγκροτημένη διεκδίκηση, μακριά από παρασκήνια και προσωπικές πολιτικές. Η γνώση του προβλήματος στις πραγματικές του διαστάσεις ελπίζουμε ότι θα αναδείξει συνειδητοποιημένους, μαχητικούς πολίτες με διάθεση και σθένος για να υπερασπίσουν την πόλη μας και να της αποδώσουν την μουσειακή κληρονομιά που δικαιούται. Σε αυτούς απευθύνεται αυτή η τελευταία δημόσια παρέμβασή μας:
Την ύστατη αυτή ώρα, αισθανόμενοι ασφυξία, εγκλωβισμένοι στα μικροπολιτικά παιχνίδια όσων εμπαίζουν τον τόπο και τους ανθρώπους του μπροστά σε σκέλεθρα κατ’ όνομα «Μουσείων», το Διοικητικό Συμβούλιο του Σωματείου Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης «Παναγιώτης Σταματάκης» αποφάσισε να ΥΠΟΒΑΛΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ του εν σώματι, προ(σ)καλώντας τη Γενική Συνέλευση των μελών του να αποφασίσει για τη συνέχεια του πολυετούς αγώνα μας.
Το ΔΣ του Σωματείου Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης «Παναγιώτης Σταματάκης» :
Γιώργος Γιαξόγλου , Βασίλης Γεωργιάδης , Γιάννα Κατσουγκράκη , Παναγιώτης Κοτσώνης , Αιμιλία Μπακούρου , Ευστάθιος Μπεκιάρης , Αντωνία Σταθοπούλου
Ακολουθήστε το FLYNEWS στο Google News και παρακολουθήστε όλες τις εξελίξεις