-Η Ελιά πήρε μικρότερο ποσοστό από το ΠΑΣΟΚ το 2012, κατά 30% και πλέον. Από πού και ως πού πρόκειται για επιτυχία;
Κυρία Σπανού, η πολιτική δεν είναι στατική υπόθεση. Τα εκλογικά ποσοστά του κάθε κόμματος δεν έχουν τίτλο ιδιοκτησίας. Οι επιδόσεις των πολιτικών δυνάμεων επηρεάζονται από την εκάστοτε πολιτική συγκυρία, καθώς και από τις ανάγκες και τα προβλήματα που αυτή αναδεικνύει. Το μικρό ποσοστό του ΠΑΣΟΚ το 2012 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ήταν η φυσική κατάληξη της ταραχώδους περιόδου των τελευταίων τεσσάρων χρόνων, αλλά και της λογικής φθοράς που υπέστη έπειτα από μια πολύχρονη κυβερνητική θητεία. Μολονότι η χώρα βρέθηκε στο χείλος του γκρεμού από τα τραγικά λάθη της διακυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, εντούτοις το τίμημα της οικονομικής κρίσης το πλήρωσε το ΠΑΣΟΚ. Καλούμενο να διαχειριστεί τα πρωτόγνωρα προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί, αναγκάστηκε να ακολουθήσει σκληρές και επώδυνες πολιτικές.
Οι μεταβολές που σημειώθηκαν στα εκλογικά του ποσοστά του, μεταξύ 2012 και 2014, ήταν αναμενόμενες και εξηγήσιμες. Ως κυβερνητικός εταίρος ήταν φυσικό να εισπράξει μέρος της δυσφορίας των πολιτών ως προς την ακολουθούμενη κυβερνητική πολιτική. Το ποσοστό που πήραμε από την ευρωκάλπη συνιστά πράγματι επιτυχία μας, αν συνυπολογίσουμε τον χαρακτήρα της χαλαρής ψήφου των ευρωεκλογών, τη δυσαρέσκεια για την οικονομική πολιτική και τα επώδυνα μέτρα, καθώς και την κρίση εμπιστοσύνης που υπάρχει ανάμεσα στους εκλογείς και στα συγκυβερνώντα κόμματα. Ξεκινώντας τη μάχη των ευρωεκλογών βρεθήκαμε στο ναδίρ της πολιτικής μας επιρροής. Μέσα σε λίγες μέρες φάνηκε ότι το ΠΑΣΟΚ είναι πολύ σκληρό για να πεθάνει. Το ποσοστό που λάβαμε μας επιτρέπει να το αντιμετωπίσουμε ως απαρχή μεγάλων πρωτοβουλιών για την Κεντροαριστερά.
-Προσβλέπετε στην απορρόφηση της ΔΗΜΑΡ από το ΠΑΣΟΚ;
Προσβλέπω στο μεγάλο εγχείρημα της ανασύνθεσης της Κεντροαριστεράς στο οποίο πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχουν οι δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Δεν πιστεύω σε καμιά απορρόφηση αλλά ούτε και στην οποιαδήποτε χειραγώγηση. Οι λογικές του ηγεμονισμού και του καπελώματος είναι ξεπερασμένες και αποπνέουν παρελθόν.
-Στις εθνικές εκλογές θα πάρει μέρος η Ελιά ή το ΠΑΣΟΚ;
Ο πολιτικός χρόνος έως τις εθνικές εκλογές είναι αρκετά μεγάλος. Μέχρι τότε θα έχουμε τη δυνατότητα να μελετήσουμε και να συμφωνήσουμε τη στρατηγική μας. Το ΠΑΣΟΚ ήταν και παραμένει ένα αυτόνομο, αυθύπαρκτο κόμμα. Η ΕΛΙΑ εκφράζει τη συμπόρευση όλων των δυνάμεων που αυτοτοποθετούνται στον κεντροαριστερό χώρο. Ως εκ τούτου στις εθνικές εκλογές θα επιδιώξουμε μια ευρύτερη συμπαράταξη των προοδευτικών και κεντροαριστερών δυνάμεων.
-Σε ποιους απευθύνεται το προσκλητήριο για το συνέδριο του Οκτωβρίου; Ονόματα;
Απευθύνεται σε όλες τις οργανωμένες και μη δυνάμεις της Κεντροαριστεράς. Επιδίωξή μας είναι να κάνουμε το μεγάλο άλμα προς τα εμπρός, χωρίς αποκλεισμούς, χωρίς προαπαιτούμενα και υστερόγραφα. Το προσκλητήριο απευθύνεται σε όλους όσοι πιστεύουν πως το κενό ανάμεσα στη ΝΔ και στον ΣΥΡΙΖΑ είναι υπαρκτό και αναζητά νέα πολιτική έκφραση. Ως προς τα πρόσωπα δεν νομίζω ότι αυτή στιγμή είναι χρήσιμη η οποιαδήποτε ονοματολογία.
-Η Δημοκρατική Παράταξη, εφόσον συγκροτηθεί, θα έχει και πάλι αρχηγό τον Ευ. Βενιζέλο;
Η συγκρότησή της είναι μια διαδικασία σύνθετη. Πρωτίστως συνδέεται με τις πολιτικές που αυτή θα ενσαρκώνει και θα εκπροσωπεί. Εκείνο που προέχει είναι ο πολιτικός της λόγος να ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις, απαγκιστρωμένος από τα κλισέ του παρελθόντος. Και το βασικότερο, να στηρίζεται σε ένα ρεαλιστικό σχέδιο για τη μεταμνημονιακή Ελλάδα. Ο αρχηγός δεν θα προκύψει με παρασκηνιακές συμφωνίες, ούτε με διευθετήσεις εσωτερικών ισορροπιών. Το αν είναι επικεφαλής ο Ευάγγελος Βενιζέλος θα προκύψει μέσα από τις διαδικασίες και τις αποφάσεις του Ιδρυτικού Συνεδρίου.
-Αν υπουργοποιηθεί ο Α. Λοβέρδος όπως ακούγεται, δεν θα δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Ελιά είναι όχημα προς την εξουσία;
Η ΕΛΙΑ θέλουμε να αποτελέσει το όχημα των προοδευτικών δυνάμεων, προκειμένου αυτές να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διακυβέρνηση της χώρας.
Διακηρυγμένος στόχος μας: η ενίσχυση του προοδευτικού προσανατολισμού των πολιτικών που ασκούμε. Ως εκ τούτου, είναι τουλάχιστον αυθαίρετο να καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η υπουργοποίηση ενός πολιτικού στελέχους με αποδεδειγμένες ικανότητες καθιστά την ΕΛΙΑ μηχανισμό για την προώθηση κάποιων στους θώκους της εξουσίας. Άλλωστε, ο ανασχηματισμός είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του πρωθυπουργού. Δεν είναι αντικείμενο πολιτικού παζαριού ή συναλλαγής.
-Ο Γ. Παπανδρέου έχει ρόλο να διαδραματίσει στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς;
Ο Γ. Παπανδρέου οφείλει να είναι παρών στο εγχείρημα της ανασυγκρότησης. Ως πρώην πρωθυπουργός και νυν βουλευτής του ΠΑΣΟΚ μπορεί να διαδραματίσει τον δικό του διακριτό ρόλο, προκειμένου η συσπείρωση των κεντροαριστερών δυνάμεων να είναι όσο το δυνατόν ευρύτερη. Τώρα που ξεκινούν οι διαδικασίες καλείται να μας πει τις σκέψεις του τόσο για το ίδιο το ΠΑΣΟΚ όσο και για την ανασύνθεση της Κεντροαριστεράς. Καλείται να μας πει τη δικιά του αποτίμηση και ερμηνεία για τον ακρωτηριασμό του κόμματός μας, αλλά και για τις δυνατότητες μιας ευρύτερης συμπαράταξης των προοδευτικών δυνάμεων.
-Γιατί, κατά την εκτίμησή σας, δεν στήριξε την εκλογική προσπάθεια της Ελιάς;
Δεν γνωρίζω τις απόψεις του για την εκλογική κάθοδο της ΕΛΙΑΣ. Κατά τη γνώμη μου έπρεπε να είναι δυναμικά παρών σε αυτήν την πολιτική μάχη. Ευελπιστώ ότι θα επανεκτιμήσει τη στάση του χωρίς υστεροβουλίες και σκοπιμότητες.
-Πρέπει να γίνει αλλαγή στο υπουργείο Οικονομικών ή όχι;
Το Υπουργείο Οικονομικών είναι ο τροχονόμος σε κάθε κυβέρνηση. Αυτό καθορίζει τις δυνατότητες και τις προτεραιότητες της ασκούμενης πολιτικής. Μετά το θετικό έργο που έχει επιδείξει, δεν νομίζω ότι συντρέχει λόγος αλλαγής του κ. Στουρνάρα. Η δημοσιονομική εξυγίανση είναι πολιτικό κεκτημένο, πάνω στο οποίο καλούμαστε να θεμελιώσουμε τις νέες πολιτικές μας για την ανάπτυξη, την απασχόληση, και πρωτίστως, για το νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας.
-Μπορεί η παρούσα Βουλή να εκλέξει ΠτΔ;
Η παρούσα Βουλή για λόγους εθνικού συμφέροντος, οφείλει και μπορεί να εκλέξει νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Πολιτικά και αριθμητικά υπάρχουν οι προϋποθέσεις. Η αποφυγή πρόωρων εκλογών συνιστά ζωτική ανάγκη. Τώρα που η χώρα έχει σταθεί στα πόδια της θα ήταν οπισθοδρόμηση η επιλογή του Προέδρου να γίνεται αντικείμενο κομματικού ανταγωνισμού και κομματικών επιδιώξεων.
-Να σπάσει το μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα επειδή προηγείται ο ΣΥΡΙΖΑ;
Οι μονοκομματικές κυβερνήσεις είναι πλέον παρελθόν. Οι κυβερνήσεις συνεργασίας αποτελούν μονόδρομο. Ως εκ τούτου οφείλουμε να επανεξετάσουμε τον εκλογικό νόμο, προχωρώντας σε αλλαγές που θα ενισχύουν την κυβερνητική συνεργασία. Στο πλαίσιο αυτό χρήσιμο θα ήταν να επανεξετάσουμε τη διατήρηση ή όχι του μπόνους των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα. Άλλωστε, η βιωσιμότητα ενός κυβερνητικού σχήματος μπορεί να διασφαλίζεται μόνο στο επίπεδο των πολιτικών και προγραμματικών συγκλίσεων και όχι στην τεχνητή ενδυνάμωση του πρώτου κόμματος. Το πρόβλημα με το ΣΥΡΙΖΑ, αν αναδειχθεί πρώτο κόμμα στις εθνικές εκλογές, δεν είναι η διατήρηση ή η αφαίρεση των πενήντα εδρών, αλλά η αποδεδειγμένη αδυναμία του να βρει κυβερνητικούς συμμάχους. Κι αυτό είναι μείζον στρατηγικό πρόβλημα, σήμερα που οι πολίτες προσβλέπουν σε κυβερνητικές συνεργασίες και συμπαρατάξεις.
Συνέντευξη Λεωνίδα Γρηγοράκου στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής