Ένα από τα επίμαχα ζητήματα της επιστημονικής κοινότητας είναι, γιατί στην Πελλάνα να είναι το ανάκτορο και όχι στη Σπάρτη; Τα πράγματα είναι απλά και δεν θέλουν ιδιαίτερη εξήγηση. Διότι η Δωρική Σπάρτη του Λυκούργου και του Λεωνίδα που όλοι μας γνωρίζουμε και θαυμάζουμε σήμερα δεν υπήρξε τότε. Το 1100 π.Χ. άρχισαν δειλά δειλά να εγκαθίστανται οι πρώτοι Δωριείς στη Λακωνία, γνωστοί στην Ιστορία ως «Κάθοδος των Δωριέων», τουλάχιστον 100 χρόνια μετά γεγονότα του Τρωικού Πολέμου που οδήγησε στην ολοκληρωτική κατάρρευση του Μυκηναϊκού Πολιτισμού.
Μπορείτε επίσης ν’ ανατρέξετε στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ στο βιβλίο της Α΄ Γυμνασίου, εκεί που ο Όμηρος περιγράφει λεπτομερώς την άφιξη του Τηλέμαχου και του Πεισίστρατου στην Λακεδαίμονα, για να μάθει νέα για τον πατέρα του τον Οδυσσέα. Τα δυο ξαδέρφια ξεκίνησαν την χαραυγή από το παλάτι του Διοκλή στις Ομηρικές Φηρές ή Φαρές (πιθανότατα στην περιοχή της Καλαμάτας), διέσχισαν το «σιτοφόρο κάμπο» της Μεσσηνίας και με το σούρουπο έφθασαν στ’ ανάκτορα «Κοίλην Λακεδαίμονα Κητώεσσαν» (ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ραψωδία γ’ ~ στίχοι 486 έως 497). Όπου την ημέρα εκείνη ο Μενέλαος πάντρευε τα παιδιά του, την μεν κόρη του Ερμιόνη με τον Νεοπτόλεμο γιο του Αχιλλέα και τον δε γιό του Μεγαπένθη με μια κοπέλα από την Σπάρτη (ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ραψωδία δ’ ~ στίχοι 1 έως 14). Με λίγα λόγια τα δυο πριγκιπόπουλα έφθασαν καβάλα πάνω στο άρμα τους στην Πελλάνα από το ίδιο ακριβώς οδικό δίκτυο, στ’ οποίο κατασκευάσθηκε ο σημερινός υπερσύγχρονος αυτοκινητόδρομος Καλαμάτας – Λεύκτρου – Σπάρτης, σχεδόν 3,500 χρόνια πριν όπως αναφέρουν τα Ομηρικά έπη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μυκηναϊκοί θαλαμοειδείς τάφοι λαξευμένοι σε βράχο στην Λακωνία έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής μόνο στο Παυλοπέτρι στην βυθισμένη πόλη της Ελαφονήσου και στην Ομηρική Λακεδαίμονα της Πελλάνας. Ωστόσο ο νεκρικός θάλαμος του μεγάλου θολωτού τάφου της Πελλάνας έχει διάμετρο πάνω από 10 μέτρα και σύμφωνα με το υπουργείο πολιτισμού είναι ασφαλώς Βασιλικός. Καθώς επίσης είναι και ο μεγαλύτερος τάφος του είδους του που ανακαλύφθηκε ποτέ στον κόσμο. Άρα αυτό σημαίνει ότι το συγκεκριμένο μνημείο ανήκει σε κάποιο σημαντικό πρόσωπο, ίσως σε κάποιον ηγεμόνα ή βασιλιά.
Εντύπωση όμως προκαλεί το γεγονός ότι η Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή αναζητούσε για 200 χρόνια ανεπιτυχώς να βρει το ανάκτορο του Μενελάου στην κοιλάδα της Σπάρτης. Οι Εγγλέζοι αρχαιολόγοι, παρότι έχει απορριφθεί εδώ και δεκαετίες η θεωρία αυτή, εξακολουθούν ακόμα και σήμερα να επιμένουν ότι βρίσκεται στη Σπάρτη(!).
Οι δε Εγγλέζοι που φημίζονται για την αλαζονεία τους, δύσκολα μπορούν ν’ αποδεχτούν μια αρχαιολογική ανακάλυψη όσο σημαντική κι αν είναι αυτή, ειδικά αν η ανασκαφή έχει εκτελεσθεί από ξένους αρχαιολόγους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί και ο διάσημος καθηγητής του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ κ. Paul Cartledge. Όπου στο παγκοσμίως Best Seller βιβλίο του “ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ” δεν διστάζει ν’ αμφισβητήσει το ανασκαφικό έργο του ίδιου του αρχαιολόγου ~ ανασκαφέα κ. Σπυρόπουλου στις σελίδες 58 και 60 του βιβλίου του: «Πρόσφατα ένας Έλληνας αρχαιολόγος προκάλεσε αίσθηση ισχυριζόμενος ότι είχε ανακαλύψει το ανάκτορο της Ελένης (και του Μενελάου) όχι στη Σπάρτη αλλά στην Πελλάνα. Ο ισχυρισμός αυτός θα είχε προκαλέσει την κατάπληξη των αρχαίων Σπαρτιατών, οι οποίοι είχαν χτίσει ένα ιερό για την Ελένη στη Σπάρτη, και πιο συγκεκριμένα στη Θεράπνη (Μενελάϊον)». Και συνεχίζει: «αν όντως έζησε ο Μενέλαος στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού, το ανάκτορό του θα πρέπει να ήταν κοντά ή στο ίδιο σημείο που βρίσκεται η ιστορική Σπάρτη. Ωστόσο, δεν έχει ακόμα ανακαλυφθεί στη Λακωνία κάποιο ανάκτορο του μεγέθους αυτών που οι ανασκαφές έφεραν στην επιφάνεια στις Μυκήνες και στην Πύλο, και, πιθανότατα, δεν θα ανακαλυφθεί ποτέ». Άρα κατά τον κ. Κάρτλετζ η Λακεδαίμων του Ομήρου ανήκει στη σφαίρα της φαντασίας;
Και ένα άλλο στοιχείο που δεν θα γνωρίζει προφανώς ο κ. Κάρτλετζ είναι ότι κάτω από την σημερινή Σπάρτη δεν βρέθηκαν λείψανα της μυκηναϊκής περιόδου. Τα ευρήματα ξεκινούν χρονολογικά από τους γεωμετρικούς χρόνους και φθάνουν μέχρι τους βυζαντινούς. Και τέλος απ’ ότι γνωρίζω το αρχαιότερο μνημείο της Σπάρτης είναι το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος, που χρονολογείτε τον 8ο ή 7ο αιώνα π.Χ.
Ο μύθος λέει την εποχή που έζησαν η Ωραία Ελένη και ο Μενέλαος η κοιλάδα της σημερινής Σπάρτης ήταν σκεπασμένη από νερό, δηλαδή στη θέση της κοιλάδας υπήρχε μία λιμνοθάλασσα το 1300 με 1200 π.Χ. Μέχρι που εμφανίστηκε ο Βασιλιάς Ευρώτας και άνοιξε διώρυγα, για να διώξει τα νερά της λίμνης προς τον Λακωνικό Κόλπο. «Ούτως το ύδωρ το λιμνάζον εν τω πεδίω διώρυγι κατήγαγεν επί θάλασσαν». Οπότε ο ποταμός που σχηματίστηκε μετά πήρε τ’ όνομα του Βασιλιά Ευρώτα (Παυσανία ~ ΛΑΚΩΝΙΚΑ).
Σε μια συνέντευξη που παραχώρησε ο Επίκουρος Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου και Επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων Σπάρτης Dr. Θεόδωρος Σπυρόπουλος το Μεγάλο Σαββάτο 22 Απριλίου 2006 στην τοπική εφημερίδα της Καλαμάτας “ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ” είχε δηλώσει: «κατά την διάρκεια του Πλειστόκαινου, ο ελληνικός χώρος άρχισε να αναδύεται σιγά σιγά από τη θάλασσα της Μεσογείου και να σχηματίζονται τμήματα ξηράς. Από το φαινόμενο αυτό, σε κάποιους ελληνικούς χώρους παρέμειναν τα νερά της θάλασσας δημιουργώντας λιμνοθάλασσες. Μία από αυτές που παρέμεινε λιμνοθάλασσα έως το 1750 π.Χ., ήταν η λίμνη της Λακωνίας η οποία έφθανε από την Πελλάνα έως το Γύθειο και επικοινωνούσε με τη θάλασσα, ενώ τότε ο ποταμός Ευρώτας ήταν πλωτός».
Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι στο βόρειο τμήμα της Λακωνίας εκεί υπήρχε κάποτε μια τεράστια λίμνη 35 τετραγωνικών χιλιομέτρων, το επίθετο «κητώεσσαν» μπορεί κάλλιστα να χωρέσει τη γεωλογία της περιοχής της Λακεδαίμονος. Η λίμνη είναι πλέον ξηρά και περιέχει μεγάλα κοιτάσματα λιγνίτη στρώματα, παρόμοιες με εκείνες στην παρακείμενη πεδιάδα της Μεγαλόπολης. Η ημερομηνία ξήρανσης ή αποστράγγιση της λίμνης στην περιοχή του Ταϋγέτου είναι υψίστης σημασίας για την ιστορία της Λακεδαίμονος.
Τα στοιχεία αυτά σύμφωνα με τον κ. Σπυρόπουλο, προκύπτουν και από τον Όμηρο (ΙΛΙΑΔΑ) ο οποίος την ονομάζει «κήλη» (γούβα) ή «κητώεσσα» (δηλαδή είχε κήτη, δελφίνια κ.λπ.). Πολλοί αρχαιολόγοι πίστευαν και πιστεύουν ακόμη ότι η πόλις Λακεδαίμονα δεν υπάρχει. Σύμφωνα με τον κ. Σπυρόπουλο: «αφού δεν πίστευαν την ύπαρξη της πόλης Λακεδαίμων, της οποίας το όνομα σημαίνει η ιερή πόλη που είναι μέσα στη λίμνη (από τις λέξεις λακής και δαίμων), έψαχναν να βρουν το διοικητικό κέντρο της Λακωνίας μακράν της Λακεδαίμονος».
Τελειώνοντας δεν θα μπορούσα ν’ αφήσω ασχολίαστο τις απαράδεχτες δηλώσεις του κυρίου καθηγητού από το Κέιμπριτζ, ο οποίος καταφέρεται εναντίων των αρχαίων Σπαρτιατών με τρόπο προσβλητικό για μας τους Έλληνες. Θα σας παραθέσω μονάχα μερικά από τα υβριστικά αποσπάσματα κατά της Σπάρτης, και όχι μόνο, του βιβλίου του:
• Στην σελίδα 71 μαθαίνουμε ότι «η περίφημη γιορτή των Σπαρτιατών, τα Υακίνθεια, ήταν μία καθαρή ομοφυλοφιλική γιορτή, προς τιμήν του όμορφου έφηβου Υάκινθου που ερωτεύθηκε τρελά ο Απόλλων».
• Στην σελίδα 85 διαβάζουμε ότι «η παιδεραστία στην αρχαία Σπάρτη ήταν αναμφίβολα σεξουαλική, όπου ο εραστής ονομαζόταν «εισπνήλας» και ο ανήλικος ερωμένος «άϊτας». Σε πολλές σελίδες μαθαίνουμε ότι «οι Σπαρτιάτες ήσαν αθεράπευτα εθισμένοι στην παιδεραστία», αλλά στην σελίδα 274 ο κ. Κάρτλετζ μας πληροφορεί ότι «η σεξουαλική σχέση περιοριζόταν στο περίφημο «διαμηρισμό», ώστε ο ανήλικος να αποκομίζει μικρή μόνη ηδονή και να μην καταλήξει παθητικός ομοφυλόφιλος(!)».
• Φυσικά, κατά την γνώμη του «ο Ιερός Λόχος των Θηβαίων (σελίδα 310) ήταν 150 ζευγάρια εραστών και ερωμένων, ενώ οι Σπαρτιάτες λάτρευαν το χορό και χόρευαν πολλούς αισχρούς που σοκάριζαν τους υπόλοιπους Έλληνες».
• Στην σελίδα 161 μαθαίνουμε ότι «παρά την αυστηρή τους εκπαίδευση οι Σπαρτιάτες δωροδοκούντο ευκολότερα από τους υπόλοιπους Έλληνες, ενώ ήσαν οι μόνοι που υποδούλωναν Έλληνες (τους περίφημους είλωτες), ενώ οι Αθηναίοι και οι άλλοι υποδούλωναν βαρβάρους».
• Στις σελίδες 166 και 332 μαθαίνουμε ότι «ο ήρωας των Θερμοπυλών Λεωνίδας ήταν προικοθήρας και καθυστερούσε να νυμφευθεί για να μεγαλώσει η ανιψιά του η Γοργώ, την οποία τελικά έκανε γυναίκα του. Περιττό να πούμε ότι «η αιμομιξία στους Σπαρτιάτες», κατά τον Κάρτλετζ, «πήγαινε σύννεφο».
• Τέλος στις σελίδες 151 και 172 ο κ. Κάρτλετζ απομυθοποιεί τις Θερμοπύλες γράφοντας: «ο Λεωνίδας έμεινε τελικά με 300 γιατί απλούστατα οι υπόλοιποι Έλληνες λιποτάκτησαν(!)». Επίσης «ο Λεωνίδας ήλθε στις Θερμοπύλες για να θυσιαστεί. Όχι γιατί αγαπούσε την Ελλάδα, αλλά γιατί υπήρχε χρησμός του Μαντείου των Δελφών που έλεγε ότι πρέπει να θυσιαστεί ένας Σπαρτιάτης βασιλιάς για να σωθεί η Σπάρτη από τους Πέρσες». Μετά από τόση λάσπη πώς να μην τρίζουν τα κόκκαλα του Λεωνίδα και των 300 από τα Ηλύσια Πεδία;
Κατ’ αρχάς θα ήθελα να υπενθυμίσω στον κύριο Κάρτλετζ, γιατί μάλλον δεν γνωρίζει για την ύπαρξη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας ότι στην Αρχαία Ελλάδα υπήρχε νομική απαγόρευση της ομοφυλοφιλίας. Η έννομη τάξη, με σειρά νόμων που επέβαλλαν αυστηρές ποινές (ακόμα και θανατική), αποσκοπούσε στον περιορισμό της ομοφυλοφιλίας. Όλες ανεξαιρέτως οι πόλεις – κράτος στηλίτευαν και απαγόρευαν την ομοφυλοφιλία, ως παράνομη, αφύσικη, αισχρή και ανήθικη.
Στον λόγο του Δημοσθένη «Κατά Μειδίου», αναφέρεται ο νόμος του Σόλωνα, σύμφωνα με τον οποίο, όποιος παρακινεί άντρα ή παίδα σε ακολασία οδηγείται σε δίκη 30 ημερών και ανάλογα με το μέγεθος της ενοχής καταδικάζεται σε χρηματική ποινή ή θάνατο.
Το τραγικό όμως είναι ότι έχουν φτάσει να δυσφημούνται και οι κατ’ εξοχήν Άνδρες, οι Σπαρτιάτες. Κατά του γραφόμενα του Πλούταρχου όμως, ο Λυκούργος καταπολέμησε με νόμο τη θηλυπρέπεια αναγκάζοντας μέχρι και τις νεανίδες να τρέχουν, να γυμνάζονται και να παλεύουν για να γίνουν ρωμαλέες. Δυστυχώς οι σύγχρονοι πρόστυχοι παραποιούν του όρους «εισπνήλας» (διαπαιδαγωγός) και «άϊτας» (υπάκουος στις νουθεσίες του διαπαιδαγωγού). Η σχέση τους ήταν, κατά τον Πλούταρχο: «αγνή και άμεμπτος, την δε διαφθοράν ενόμιζον αίσχιστην και την ετιμωρούν αυστηρώς». Οι αρχαίοι Σπαρτιάτες συνήθιζαν να πετάνε τους εγκληματίες, τους δολοφόνους, τους προδότες, τους παιδεραστές και τους κίναιδους στον Καιάδα.
Δεν γνωρίζω αν ο εν λόγω «κύριος» με τους ανιστόρητους και ανθελληνικούς του ισχυρισμούς είναι κίναιδος ο ίδιος ή όχι, αλλά στην σύγχρονη Σπάρτη η δημοτική αρχή δεν είχε διαβάσει το βιβλίο του, πριν τον αναγορεύσει σε επίτιμο Δημότη της πόλης το 2005;
Τα συμπεράσματα δικά σας…
Φωτογραφίες: Νίκος Μπακής
