Ένα έτος συμπληρώνεται από την ημέρα που ξεκίνησε άλλο ένα από τα ακόμη ανοιχτά έργα της πόλης μας. Τις τελευταίες μέρες της θητείας του Πέτρου Δούκα, η συστοιχία ευκαλύπτων στον άξονα Σπάρτης – Μυστρά ξυλεύτηκε χωρίς οίκτο από τα συνεργεία της ΔΟΜΗΚΑΤ. Εμβρόντητη η κοινή γνώμη κατήγγειλε μια πράξη που σωστά χαρακτηρίστηκε ως περιβαλλοντικό έγκλημα. Στο διάστημα μέχρι την επίσημη τοποθέτηση του Δήμου, τα ρεπορτάζ των ΜΜΕ ήθελαν μέχρι και την εισαγγελία να ερευνά το θέμα. Τα πρώτα βέλη στράφηκαν για μία ακόμη φορά εναντίον του γνωστού εργολάβου που τόσο απασχολεί την πόλη, με την αόριστη υπόνοια ότι αυτός προχώρησε στην κοπή από δική του, αυθαίρετη, πρωτοβουλία. Ωστόσο, αυτό δεν ίσχυε. Στην ανακοίνωσή της, η δημοτική αρχή Δούκα παραδέχτηκε μουδιασμένα πως η κοπή των δέντρων ήταν η πρώτη πράξη μιας νέας ανάπλασης που τότε ξεκινούσε.
Πράγματι, ήδη από το 2021 το δημοτικό συμβούλιο είχε εγκρίνει μια αρχιτεκτονική μελέτη –αποτέλεσμα ως συνήθως απευθείας ανάθεσης– για την ανάπλαση του χωματόδρομου από το γεφυράκι στα Δαγρέικα μέχρι το πάρκο Γουδέ. Ήταν μια μελέτη που εγκρίθηκε από το τότε δημοτικό συμβούλιο με βιασύνη και προέβλεπε ένα κόστος υλοποίησης περί το μισό εκατομμύριο ευρώ. Όπως δυστυχώς ήταν αναμενόμενο, το θέμα δεν έλαβεμεγάλη δημοσιότητα σε επίπεδο διαβούλευσης, παρά μόνον όταν οι δεκάδες ευκάλυπτοι σωριάστηκαν στο έδαφος. Σήμερα, με το έργο να παραμένει μετέωρο επί ένα έτος, πρέπει να αναρωτηθούμε: σε τί θα συμβάλει αυτή η ανάπλαση;
Όσοι επισκεπτόμαστε το πάρκο Γουδέ με τα πόδια, σίγουρα γνωρίζαμε και είχαμε θαυμάσει τον ευρύ παρόδιο χωματόδρομο στην αρχή του δρόμου προς Μυστρά. Ήταν μια θέση παρθένα από άποψη τοπίου αλλά και λειτουργική για περίπατο. Ο χωματόδρομος με το ψιλό γαρμπίλι ήταν και περιβαλλοντικά και οπτικά φιλικός. Οι συστοιχίες ψηλών δέντρων και εξασφάλιζαν σκιά και απέκοπταν ήπια τη βουή του δρόμου. Την άνοιξη μπορούσες να σταθείς και να ακούσεις το ρέμα να κατεβαίνει, ενώ το φθινόπωρο απολάμβανες να πατάς τα παχιά πλατανόφυλλα. Κάθε αρχιτεκτονική πρόταση θα ζήλευε αυτή την εικόνα.
Η μελέτη του 2021 σκοπεύει να αναδιατάξει σε μεγάλο βαθμό τον δημόσιο χώρο. Πέρα από τα δέντρα που κόπηκαν με το σκεπτικό πως είναι κακοσχηματισμένα(!), έπεται διάστρωση με μπετόν. Το ζήτημα που εγείρεται όμως δεν αφορά τα υλικά ή τις ειδικές επιλογές των μελετητών και της τεχνικής υπηρεσίας του Δήμου.Το ζήτημα είναι γενικότερο και αφορά, πρώτον, την αναγκαιότητα του έργου και, στη συνέχεια, το γιατί τέτοιες επεμβάσεις δεν πραγματοποιούνται με αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
Η πεζή πρόσβαση στο πάρκο Γουδέ ουδέποτε έπασχε στη μεγάλη ευθεία που πρόκειται να αναπλαστεί. Ωστόσο, ας αφήσουμε για λίγο τη μεγάλη ευθεία και ας σκεφτούμε το σύνολο της διαδρομής από την πόλη στο πάρκο και ας εντοπίσουμε τα πραγματικά προβλήματα. Ο πεζός λοιπόν, ερχόμενος από την οδό Λυκούργου, καλείται να κινηθεί για αρκετά μέτρα εκτός πεζοδρομίου και να διασχίσει τη γέφυρα, στην οποία δεν υπάρχει κανσχετική πρόβλεψη για διαβάτες. Από τη γέφυρα και ύστερα, μπορεί να ακολουθήσει τον χωματόδρομο αλλά,όταν πια φτάσει απέναντι από το πάρκο, θα χρειαστεί να διασχίσει την εθνική οδό Σπάρτης – Μυστρά με ιδιαίτεραμεγάλο κίνδυνο. Αυτά είναι τα ουσιαστικά προβλήματα και αυτά χρήζουν επίλυσης. Η σημασία τους, δε, επαυξάνεται αν σκεφτεί κανείς πως οι περισσότεροι διαβάτες είναι παιδιά.
Σκέψη του γράφοντος είναι πως θα μπορούσαν να δημιουργηθούν δύο διαβάσεις πεζών, με φωτεινό σηματοδότη που θα λειτουργεί με κουμπί το οποίο θα πατά ο διαβάτης. Οι δύο διαβάσεις μπορούν να χωροθετηθούν στην αρχή και στο τέλος του χωματόδρομου και να ορίζουν μια διαδρομή επαρκώς ασφαλή. Δεδομένου ότι η ταχύτητα των αυτοκινήτων είναι υψηλή και η ορατότητα περιορισμένη, θα χρειαστούν και παλλόμενοι σηματοδότες κάποια μέτρα πριν τις διαβάσεις. Εξυπακούεται πως μια τέτοια επέμβαση θα μελετηθεί από αρμόδιο συγκοινωνιολόγο και θα υλοποιηθεί σε συνέργεια με την Περιφέρεια. Όσον αφορά τον εξωραϊσμό του χώρου, δεν απαιτούνταν ποτέ μεγάλα έργα. Θα ήταν αρκετή η περιοδική φροντίδα των κηπουρών και των οδοκαθαριστών του Δήμου μαζί με μια σταδιακή ενίσχυση του φωτισμού και φυσικά αστυνόμευση.
Πριν λίγες μέρες ανακοινώθηκε στο δημοτικό συμβούλιοη διακοπή της εν λόγω εργολαβίας. Πέρα από την κοπή των ευκαλύπτων, το έργο είχε προχωρήσει μόλις ελάχιστα και είναι άγνωστο πότε μέλλει ναεπαναδημοπρατηθεί. Την ίδια ώρα, η αντιπολίτευση δηλώνει επιτέλους την πρόθεσή της να αναδείξει τυχόν διαχειριστικά λάθη κι έτσι να επιτελέσει τον θεσμικό της ρόλο με τρόπο ουσιαστικό. Η προσφυγή στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας, που προανήγγειλε η κα Κανελλοπούλου, θα είναι το πρώτο καλό βήμα για την εκκαθάριση του τοπίου σε βάθος ετών και την άρση του κλίματος δυσπιστίας που καλλιεργείται.
Στον απόηχο των εξελίξεων, είναι ευκαιρία για κάθε πολίτη και αιρετό να ενημερωθεί για το τί προβλέπεται να υλοποιηθεί και ευκαιρία να αναρωτηθεί αν μίαεκτεταμένη και δαπανηρή επέμβαση θα βελτιώσει ουσιαστικά τον χώρο ή όχι. Σήμερα, βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής για τους ανθρώπους του Δήμου, οι οποίοι καλούνται να ιεραρχήσουν τις ανάγκες της πόλης μας και να λάβουν αποφάσεις για το μέλλον των εργοταξίων αλλά και για κάθε άλλο πρόβλημα της καθημερινότητας.
Ο Παναγιώτης Στρατηγάκης (γεν. 1996) είναι πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ με μεταπτυχιακές σπουδές στην αποκατάσταση ιστορικών κτηρίων. Δραστηριοποιείται επαγγελματικά μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης.