-Ο αρχικός σχεδιασμός για πεζοδρόμηση του κέντρου της Σπάρτης (τμήμα Παλαιολόγου και Λυκούργου) μετεβλήθη σε «ανάπλαση» με κατάργηση των νησίδων και των φοινίκων , σύγκλιση των δύο ρευμάτων της Παλαιολόγου σε 9μετρη οδό διπλής κυκλοφορίας στο κέντρο , χωρίς νησίδα , διαπλάτυνση των πεζοδρομίων και δενδροφύτευσή τους με πλατάνια του είδους Platanus x hispanica .
-Πρόκειται , για μεγάλα δέντρα , αιωνόβια , που αναπτύσσονται γρήγορα και φτάνουν ύψος 20-30 μέτρα . Έχουν ρίζες βαθιές και μεγάλες ανάγκες σε νερό , γι’ αυτό χρειάζονται εδάφη υγρά και στραγγιζόμενα . Για τον πλάτανο , γενικώς , συνιστάται :
«… να βρίσκεται σε απόσταση από κάθε είδους οικοδόμημα, καθώς η διογκωμένη από το νερό ρίζα του, φουσκώνει και αποκτά δύναμη ούτως ώστε να ξεσηκώσει στο πέρασμα της ό,τι της αντιστέκεται. Άρα μακριά από σπίτια και αποθήκες και κοντά σε υδροφόρα μέρη με αρκετό βάθος. Άλλωστε, τονίζουν, και το ύψος του δέντρου είναι απαγορευτικό για τέτοιες εργασίες, διότι πολύ απλά, γρήγορα και εύκολα μπορεί να ξεπεράσει τα 20 μέτρα και να καλύψει όποιο κτήριο βρίσκεται κοντά του.» fytoriakentia.gr
Κάθε άνοιξη ο Platanus x hispanica ανθίζει και μετά δημιουργεί ακιδωτά σμήνη καρπών . Ο κορμός του έχει μεγάλο βαθμό απολέπισης (ξεφλουδίζει) και το φθινόπωρο ρίχνει τα φύλλα του . Η καλύτερη φύτευσή του γίνεται σε τοποθεσίες όπου έχει το χώρο και το χρόνο για να εξελιχθεί . Εντάσσεται στα αλλεργιογόνα φυτά.
-Κατά τις τελευταίες 10ετίες οι επιστήμονες επισημαίνουν τους κινδύνους από φυτεύσεις που αλλοιώνουν τον μεσογειακό χαρακτήρα του ελληνικού φυτικού οικοσυστήματος σε συνάρτηση με την σπατάλη των φυσικών πόρων και κυρίως των υδατικών αποθεμάτων :
«Τα περισσότερα από τα είδη αυτά δεν είναι συνηθισμένα στις μεσογειακές ξηροθερμικές κλιματικές συνθήκες και η επιβίωσή τους στηρίζεται στην κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων νερού, ιδίως τους θερινούς μήνες. Τα μεσογειακά είδη αντίθετα, επειδή είναι προσαρμοσμένα στις συνθήκες αυτές χρειάζονται ελάχιστο ή και καθόλου πότισμα το καλοκαίρι.
Είναι δεδομένες πλέον οι ανησυχίες για τις κλιματολογικές αλλαγές που προέρχονται από το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τη συνεχή αύξηση της θερμοκρασίας της γης. Είναι, συνεπώς, επιβεβλημένη και η επιλογή φυτών προσαρμοσμένων στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες της κάθε περιοχής, που θα έχουν τις λιγότερες δυνατές απαιτήσεις σε επικουρική ενέργεια για την επιβίωσή τους και που θα μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση του αστικού τοπίου, χωρίς να το επιβαρύνουν δυσανάλογα.»
Μαρία Παπαϊωάννου, γεωπόνος ΑΠΘ, τελ.Τμ. Αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π. , Τα δένδρα του αστικού πρασίνου της Αθήνας , 10/06/2007, monumenta.org
-Ο συμπατριώτης μας γεωπόνος Μιχάλης Π. Αναστασιάδης σε άρθρο του για τις αστικές δενδροφυτεύσεις επισημαίνει ότι :
«η τελική επιλογή γίνεται εν πολλοίς με ορθολογικά και επιστημονικά/τεχνικά κριτήρια (…) κάθε ανάπλαση κρίνεται από την επιλογή πρασίνου της (…) τα πεζοδρόμια και οι νησίδες οδών είναι οι χειρότερες δυνατές θέσεις φύτευσης για κάθε φυτό» και απαριθμεί 13 κριτήρια επιλογής του κατάλληλου είδους δέντρων για φύτευση στην πόλη .
(«Πώς να επιλέξουμε δέντρα για την πόλη (πχ της Σπάρτης)» ; Spartorama , 1 Δεκεμβρίου 2020)
-Κάτω από τα πεζοδρόμια της Σπάρτης υπάρχουν αρχαιότητες , σωλήνες ύδρευσης και αποχέτευσης , καλώδια του ΟΤΕ και της ΔΕΗ , υποδομές κτηρίων κλπ.
-Ο πρώτος ισχυρός νόμος, ο Κτιριοδομικός (ΦΕΚ 59Δ/1989), στην παράγραφο 1 του άρθρου 24 αναφέρει : «Τα πεζοδρόμια των κοινόχρηστων χώρων κατασκευάζονται, ανακατασκευάζονται, επισκευάζονται και συντηρούνται με σκοπό να διασφαλίζεται η συνεχής, ασφαλής και χωρίς εμπόδια κυκλοφορία των πεζών σε όλη την επιφάνειά τους και η χρήση τους από άτομα με ειδικές ανάγκες, εφόσον επιτρέπεται από τη μορφολογία του εδάφους.»
Στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου αναφέρει : «Σε κάθε περίπτωση στις προδιαγραφές των πεζοδρομίων καθορίζονται οι διαστάσεις, το είδος κατασκευής και το είδος των υλικών των κρασπέδων, των ρείθρων, του υποστρώματος και της επίστρωσης ή της επικάλυψής τους. Επίσης καθορίζονται το είδος της φυτείας, οι διαστάσεις και τα άλλα στοιχεία των τμημάτων των πεζοδρομίων που διατίθενται για φύτευσή τους. Τα πεζοδρόμια κατασκευάζονται σύμφωνα με προδιαγραφές που καθορίζονται με απόφαση του οικείου Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου.»
-To 2008 , το αρμόδιο υπουργείο της Κύπρου σε απάντηση ερώτησης Χαράλαμπου Θεοπέμπτου, Βουλευτή των Οικολόγων έδωσε κατάλογο με τα κατάλληλα δέντρα για φύτευση στα πεζοδρόμια . Στον κατάλογο αυτόν ΔΕΝ περιλαμβάνεται το Platanus x hispanica ενώ στο συνοδευτικό κείμενο της απάντησης επισημαίνονται τα εξής :
«Τονίζεται ότι δεν υπάρχει κανένα φυτό που να μην προκαλεί προβλήματα ή πιο σωστά που να μπορεί να υποφέρει τους περιορισμούς που θέτει ο άνθρωπος στις πόλεις . Το Τμήμα Δασών συστήνει τη χρήση κατά το δυνατόν ιθαγενών ειδών , με μικρές ανάγκες σε νερό , ανθεκτικών σε ασθένειες και είδη που προκαλούν τα λιγότερα προβλήματα σε σχέση με φυλλόπτωση , καρπόπτωση, αλλεργίες , ανεμοθλασίες και επιφανειακές ρίζες .»
-Η ΜΑΡΙΑ Ε. ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΥ , Αρχιτέκτων Μηχανικός, Πανεπιστήμιου Φλωρεντίας, UniFI, DIDA , Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην Πολεοδομία, ΤΜΧΠΠΑ, Π.Θ , στη διδακτορική διατριβή της με τίτλο «Περιβαλλοντικός Αστικός Σχεδιασμός και Βιοκλιματική Ανάπλαση των Ελληνικών Πόλεων» , ΒΟΛΟΣ, ΙΟΥΛΙΟΣ 2016 , περιγράφει αναλυτικά την επιστημονική ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΗ .
Η μεθοδολογία αυτή περιλαμβάνει τα εξής 6 Στάδια :
ΣΤΑΔΙΟ 1ο: Η Επιλογή της Περιοχή Μελέτης (Κριτήρια Επιλογής Μελέτης Περίπτωσης .
Το Στάδιο αυτό περιλαμβάνει τα εξής κριτήρια :
Χωρικής & Αστικής Μορφολογίας
-Κοινωνικά
-Μορφολογίας Ο.Τ
-Περιβαλλοντικά
-Επιθυμητά
-Υποκειμενικά
ΣΤΑΔΙΟ 2ο : Συλλογή και Επεξεργασία του Ερευνητικού Υλικού από Αρχεία .
Κυρίαρχα στοιχεία του Σταδίου αυτού είναι :
Α) Η «συγκέντρωση πληροφοριών και αποτύπωση των διαθέσεων και στάσεων των κατοίκων της υπό μελέτης περιοχής ως προς συγκεκριμένους υπό διερεύνηση παράγοντες . Ως τέτοιο μέσο θεωρείται το γραπτό ερωτηματολόγιο και οι συνεντεύξεις».
Β)Τεχνικές Μέτρησης Φυσικών Μεγεθών ( επιτόπιες μετρήσεις μικροκλιματικών παραμέτρων , θερμοκρασία, σχετική υγρασία κ.α.) με τη βοήθεια κατάλληλων οργάνων καταγραφής.
ΣΤΑΔΙΟ 3ο : Έρευνα Πεδίου
Η έρευνα πεδίου στην περιοχή μελέτης αποσκοπεί τόσο στην περαιτέρω συλλογή πρωτογενούς υλικού, όσο και στη διερεύνηση των υφιστάμενων συνθηκών ως προς: το μικροκλίμα, την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος, την κατάσταση του δομημένου περιβάλλοντος καθώς και την άποψη του κοινωνικού συνόλου σε ζητήματα συναφή με το ερευνητικό αντικείμενο.
ΣΤΑΔΙΟ 4ο : Ανάλυση και Διερεύνηση των Βασικών Περιβαλλοντικών και
Μικροκλιματικών Παραμέτρων στην Περιοχή Μελέτης (Υφιστάμενη κατάσταση)
ΣΤΑΔΙΟ 5ο : Πρότυπα και Κατευθύνσεις του Περιβαλλοντικού Αστικού
Σχεδιασμού. Διαφορετικά Σενάρια Βιοκλιματικής Ανάπλασης της περιοχής μελέτης – ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
Σε αυτό το στάδιο διερευνώνται διάφορα σενάρια βιοκλιματικής ανάπλασης των επιμέρους υπό μελέτη αστικών χώρων …
ΣΤΑΔΙΟ 6ο: Αποτίμηση των Διαφορετικών Σεναρίων Βιοκλιματικής Ανάπλασης
της Περιοχής Μελέτης
Στο παρόν στάδιο της μεθοδολογίας επιχειρείται μια συνολική και συνάμα συγκριτική αξιολόγηση των διάφορων σεναρίων που διερευνήθηκαν στο προηγούμενο στάδιο. Στόχος είναι να αποτιμηθεί η επίδραση έκαστου σεναρίου στο μικροκλίμα των εξεταζόμενων αστικών χώρων.
Επίλογος :
«η αστική ανάπλαση ξεφεύγει από τα στενά όρια της ορθολογικής διαχείρισης του χώρου και συνδιαλέγεται, εξαρτάται και επηρεάζει – ταυτόχρονα – όλες τις εκφάνσεις της ζωής ενός οργανωμένου κοινωνικού συνόλου . Ο στρατηγικός σχεδιασμός με σεβασμό στον άνθρωπο, την κάλυψη των βασικών του αναγκών, την προστασία του περιβάλλοντος και την διατήρηση της ευημερίας του στο μέλλον αποτελούν στόχο μιας βιώσιμης ανάπτυξης.»
Μυρσίνη Πιττού» ∆ιπλωματική Εργασία : «ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΑΣΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ» «ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ» , Πάτρα , Σεπτέμβριος 2019
Βαγγέλης Μητράκος