Κάποτε είχαμε βασιλιά. Δεν κάθονταν καλά και ο λαός τον κατάργησε με το δημοψήφισμα του 1974, βάζοντας στη θέση του Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Το ερώτημα ήταν (και είναι):
Θέλαμε (και θέλουμε) Πρόεδρο που να είναι σοβαρός πολιτειακός, θεσμικός, δημοκρατικός παράγοντας ή Πρόεδρο διακοσμητικό που απλώς … κάτι να συμβολίζει;
Δυστυχώς, επιλέξαμε το δεύτερο. Έτσι, έχουμε Πρόεδρο με περιορισμένες ουσιαστικές αρμοδιότητες (απλώς ονομαστικές) και «πολιτικά ανεύθυνο»:
«Σύμφωνα με το άρθρο 30 παρ. 1 του Συντάγματος, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποτελεί τον ρυθμιστή του Πολιτεύματος. Ωστόσο, κατά το παρόν Σύνταγμα, οι ουσιαστικές αρμοδιότητες του Προέδρου είναι περιορισμένες σε σχέση με τις αρμοδιότητες του Πρωθυπουργού και των Υπουργών.»
Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας-Αρμοδιότητες προέδρου
«ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο ανώτατος άρχοντας, είναι «πολιτικά ανεύθυνος». Ο όρος αυτός δηλώνει το γεγονός ότι για τις πράξεις του Προέδρου της Δημοκρατίας την πολιτική ευθύνη φέρει η κυβέρνηση. Αυτό επιτυγχάνεται με τον θεσμό της προσυπογραφής.»
Γιάννης Α. Τασόπουλος Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών https://www.syntagmawatch.gr/trending-issues
Κι ακόμα:
«Η ελληνική συνταγματική ιστορία διακρίνεται από επανειλημμένες πολιτικές παρεμβάσεις του βασιλιά, ως κληρονομικού αρχηγού του κράτους, που προκάλεσαν έντονες αντιπαραθέσεις. Σε συνέχεια αυτής της εμπειρίας, με τη συνταγματική αναθεώρηση του 1986 οι ουσιαστικές αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας περιορίσθηκαν στο ελάχιστο. Συστηματικά, οι αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας αναδεικνύονται καταρχήν ως απλώς ονομαστικές. Αντίθετα, τη σχετική ουσιαστική αρμοδιότητα διατηρούν άλλα κρατικά όργανα, η Κυβέρνηση και η Βουλή.»
«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι διακοσμητικός σε ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου;»
Στέλιος Κουτνατζής, Λέκτορας Νομικής Σχολής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. https://www.syntagmawatch.gr/trending-issues/, 16/4/2019
Επομένως, ο μόνος ουσιαστικός (;) ρόλος που απομένει για τον θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι ο «ενοποιητικός»:
«Τόσο με το δημόσιο λόγο του όσο και με την εν γένει παρουσία του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιτελεί έναν θεμελιώδη ενοποιητικό ρόλο εντός της πολιτείας, πέρα και πάνω από τις δεδομένες αντιθέσεις τόσο μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων όσο και εντός του κοινωνικού συνόλου.»
Στέλιος Κουτνατζής, ό.π.
Για να μπορεί, όμως, ο Πρόεδρος να παίζει, έστω, αυτόν τον συμβολικό ενοποιητικό ρόλο, θα πρέπει να είναι ένα πρόσωπο σημαντικό, κοινά αποδεκτό από τη Βουλή και από τον λαό, πράγμα που δεν επιτεύχθηκε ποτέ από το 1974 έως και σήμερα. Αντιθέτως, τα κόμματα χρησιμοποιούν την εκάστοτε εκλογή Προέδρου ως κομματικό εργαλείο, με αποτέλεσμα να τον αποδυναμώνουν, περαιτέρω, αξιακά και θεσμικά.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, αφού τελείωσε η φετινή εκλογή Προέδρου, ΟΛΑ τα κόμματα, σταμάτησαν να ασχολούνται μ’ αυτόν και στράφηκαν σε άλλα ζητήματα εύπεπτης λαϊκής κατανάλωσης, που έχουν σχέση με την πολιτική όσο … ο Φάντης με το ρετσινόλαδο!!!
Είναι χαρακτηριστικό του τρόπου με τον οποίο ΟΛΑ τα κόμματα χρησιμοποιούν για ίδιους λόγους την εκάστοτε διαδικασία εκλογής Προέδρου ότι αν και «κόπτονται» για υποψήφιο κοινής αποδοχής, όμως το καθένα επιλέγει τον δικό του. Έτσι είδαμε αυτήν τη φορά τη ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ να επιλέγει έναν υποψήφιο από τα σπλάχνα της, κάτω από την πίεση του λόμπυ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ-ΣΑΜΑΡΑ, και τα κόμματα της αντιπολίτευσης να μην θέλουν να καταλήξουν σε κοινό υποψήφιο και να παρουσιάζει το καθένα τον δικό του (ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ) ή να απέχει (ΚΚΕ).
Σ’ όλα αυτά θα ΠΡΕΠΕΙ να προστεθεί και η σημερινή λειψανδρία σημαντικών προσωπικοτήτων της πολιτικής, πνευματικής, ακαδημαϊκής, πολιτιστικής, επιστημονικής κλπ ζωής, πράγμα που στέκεται ακλόνητο και απροσπέλαστο εμπόδιο στην όποια προσπάθεια αναζήτησης υποψηφίου Προέδρου κοινής αποδοχής.
Κατά τα λοιπά, η Ελληνική Δημοκρατία ανταμείβει πλουσιοπάροχα τον θεσμό της Προεδρίας μέσω του κρατικού προϋπολογισμού:
«Η όποια ακτίνα διαφάνειας (σχετικά με τα έξοδα της Προεδρίας) εντοπίζεται μόνο στον Κρατικό Προϋπολογισμό, όπου από τα επίσημα οικονομικά στοιχεία διαπιστώνεται μια δραματική αύξηση των προϋπολογισμών για την Προεδρία της Δημοκρατίας κατά 35% στην θητεία της νυν προέδρου. Βάσει αριθμών, η πρωτοβουλία περί εξορθολογισμού των δαπανών, δεν απέδωσε.
Συγκεκριμένα, το 2019 ο προϋπολογισμός της Προεδρίας ανερχόταν στα 3,4 εκατ. ευρώ, στα ίδια ακριβώς επίπεδα με αυτά του 2018. Από το 2020, που ανέλαβε η κ. Σακελλαροπούλου, οι δαπάνες αυξάνονταν σχεδόν κάθε χρόνο, με συνέπεια να φτάσουν για το 2024 στα 4,6 εκατ. (+35%).
2019: 3,4 εκατ. 2020: 3,7 εκατ. 2021: 3,8 εκατ. 2022: 4,4 εκατ. 2023: 4,2 εκατ. 2024: 4,6 εκατ.
«ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΞΟΔΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ του Βασίλη Γαλούπη https://valuenews.gr/
…………………………………………………………………………………………
«Με νομοθετική ρύθμιση του 2012, οι μεικτές αποδοχές του Προέδρου της Δημοκρατίας ορίζονται στα 11.561 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή στο διπλάσιο της βουλευτικής αποζημίωσης. Μέχρι τότε, η μηνιαία χορηγία του Προέδρου διαμορφωνόταν σε 23.122 ευρώ και «κόπηκε» στο μισό, δηλαδή στα 11.561 ευρώ. Με την ίδια ρύθμιση του 2012, καταργήθηκαν και τα έξοδα παράστασης που ανέρχονταν σε 6.240 ευρώ.» https://www.brief.com.cy/
Εδώ και 10ετίες, όλοι αναγνωρίζουν πως ο θεσμός του Προέδρου της Δημοκρατίας πρέπει να γίνει πιο ουσιαστικός, να ενισχυθεί και να βελτιωθεί με αναθεώρηση του Συντάγματος.
Για να γίνει αυτό, όμως, χρειάζονται υπεύθυνα και σοβαρά κόμματα και πολιτικοί.
«ὅπερ ἔδει δεῖξαι»
Σπάρτη 25-2-2025
Βαγγέλης Μητράκος
*Οι απόψεις που δημοσιεύονται εκφράζουν το συντάκτη κάθε άρθρου και δεν αποτελούν συμπεράσματα ρεπορτάζ ή τοποθέτηση της ιστοσελίδας.