Ο παπα-Γιάννης ο Ζιάκανος είναι γέννημα – θρέμμα της Καστανιάς Καρδίτσας , ενός πανέμορφου και ιστορικού χωριού των Αγράφων , σε υψόμετρο 850 μ. , μέσα στα έλατα , πλάι στη Λίμνη Ταυρωπού (Μέγδοβα ). Εκτός από το χωριό του , ο παπα-Γιάννης , έχει αναλάβει , με αυταπάρνηση , να λειτουργεί (ελλείψει ιερέων) και στα χωριά : Μούχα , Καρίτσα , Καρβασαρά καθώς και στην ιστορική Μονή Παναγιάς Πελεκητής της Καρίτσας .
Για τον παπα-Γιάννη τον Ζιάκανο οι Λειτουργίες (όπως λέει ο ίδιος) είναι ξεκούραση και χαρά πνευματική κι εκπλήρωση ιερού χρέους , αφού κατορθώνει να βρίσκεται πνευματικά κοντά σε τέσσερα χωριά κι ένα μοναστήρι , κάνοντας ( πολλές φορές) σε περιόδους μεγάλων εορτών , δύο και τρεις και τέσσερις Λειτουργίες , την ίδια μέρα , σε διαφορετικά χωριά . Κι όχι αυτό μόνο . Με ζέση ιεραποστόλου και «λάβρα» ασκητή «τρέχει» πρόθυμα να λειτουργήσει (όταν χρειαστεί) σε κάθε ερημοκλήσι και σε κάθε μοναχικό προσκύνημα του τόπου του , όσο μακριά κι αν βρίσκεται , ξεπερνώντας τα εμπόδια που βάζουν οι αποστάσεις και η αγέρωχη φύση των Αγράφων .
«Ο φιλάνθρωπος Θεός, ο υπό πάσης επουρανίου Δυνάμεως δοξολογούμενος, και βάθει σοφίας φιλανθρώπως πάντα οικονομών, όρισε να διακονή ο ίδιος ο άνθρωπος στο έργο της πνευματικής του αναγεννήσεως και τελειώσεως. Έτσι ο άνθρωπος λαμβάνει ύψιστο αξίωμα, και γίνεται συλλειτουργός του Αρχιερέως Χριστού.
Με το μυστήριο της Ιερωσύνης ο χοϊκός άνθρωπος καλείται από τον Κύριο να εισέλθη εις τα Άγια των Αγίων, να ακούση της φωνής Κυρίου του Θεού, να ιδή το άγιο πρόσωπό Του και να απολαύση πνευματικά της θείας και ιεράς Λειτουργίας.»
Ιερομόναχος Γρηγόριος , «Η ΙΕΡΩΣΥΝΗ» , εκδ. ΙΕΡΟΝ ΚΟΥΤΛΟΥΜΟΥΣΙΑΝΟΝ ΚΕΛΛΙΟΝ ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ , 2013
Ανοιχτή καρδιά , ανοιχτό μυαλό , μάτια καθαρά , πρόσωπο και μέτωπο ξάστερο , ο παπα-Γιάννης , σεμνός , άξιος , αφοσιωμένος , παραδοσιακός και πιστός λειτουργός του Υψίστου , πάντα κοντά στη χαρά αλλά και στην ανάγκη και τη λύπη των συντοπιτών του , απλός , καταδεκτικός , ανοιχτόκαρδος , βαθιά ανθρώπινος , μέσα στον κόσμο κι όχι υπεράνω αυτού , αξιώνεται – καθημερινά – να δρέπει και να γεύεται την αγάπη και την εκτίμηση του ποιμνίου που του εμπιστεύθηκε ο Θεός αλλά και τους καρπούς των πνευματικών του έργων .
Ένα και μόνο δημοσίευμα τοπικής εφημερίδας από την περυσινή καταστροφή που προξένησε ο τυφώνας «Ιανός» στη Θεσσαλία φτάνει για να καταδείξει την αξία και το ψυχικό μεγαλείο του παπα-Γιάννη Ζιάκανου :
«Kάτω από τη λάσπη θάφτηκε το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Τρύφωνα στον οικισμό Μούχα της Καστανιάς. Ο “ Ιανός” έδειξε στο μοναστήρι το σκληρό του πρόσωπο καθώς οι τόνοι λάσπης που κατέβηκαν από το βουνό στην κυριολεξία έθαψαν το μοναστήρι προκαλώντας ολοκληρωτική καταστροφή κυρίως στο εσωτερικό του. (…) .
Ο εφημέριος του ναού πατήρ Ιωάννης Ζιάκανος χρειάστηκε να προσεγγίσει το μοναστήρι με τα πόδια μιας και κάθε πρόσβαση στο χώρο είχε αποκοπεί και όταν διαπίστωσε με τα μάτια του τη μεγάλη καταστροφή , ενημέρωσε αμέσως τον πρόεδρο της Καστανιάς κ. Γιάννη Γεροντόπουλο και κινητοποίησε τους συγχωριανούς για βοήθεια. (…) .
… ο π. Ιωάννης , ο Πρόεδρος του χωριού και κάτοικοι της περιοχής κατάφεραν να καθαρίσουν το προαύλιο του ναού και ένα μεγάλο μέρος του εσωτερικού χώρου.»
Εφημερίδα «ΝΕΟΣ ΑΓΩΝ» Καρδίτσας , 14 Οκτωβρίου 2020
Φ1
Όταν ανέλαβε τα ιερατικά του καθήκοντα στην Καστανιά , ο παπα-Γιάννης , στον ενοριακό ναό της Γεννήσεως της Θεοτόκου με το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18ου αιώνα , μέσα στον οποίο φυλάσσεται η θαυματουργή κάρα του Αγίου Τρύφωνος, του προστάτη του τόπου , βρήκε ψάλτη τον καλλικέλαδο Χρήστο Ζουμπογιάννη , έναν σεμνό , ευγενικό και πλούσιο σε πνευματικά και ψυχικά χαρίσματα Καστανιώτη, ο οποίος διηκόνησε το ιερό αναλόγιο της εκκλησίας του χωριού του για πολλά χρόνια , με ανιδιοτέλεια , με περισσή αγάπη και αξιοθαύμαστο ζήλο , έχοντας ως βασική μέριμνα και ιερό σκοπό τη μυσταγώγηση των συγχωριανών του .
Όταν «έφυγε» από τη ζωή ο κυρ- Χρήστος , έμεινε η θέση του ψάλτη αδειανή και ο παπα-Γιάννης βρέθηκε σε στενοχώρια μεγάλη και αμηχανία : Πώς μόνος του θα έβγαζε πέρα τις μεγάλες Λειτουργικές του υποχρεώσεις χωρίς ψάλτη ; Ήταν τότε που ακούστηκε το συγκινητικό «παρών» από δυο επιτρόπισσες της εκκλησιάς , την Αγορή Ζουμπογιάννη και τη Μαριγούλα Ντάλη :
-Μη στεναχωριέσαι , παπά μου . Αφού δεν έχεις ψάλτη , θα ψάλουμε εμείς .
-Ξέρετε , ευλογημένες , να ψέλνετε ;
-Ξέρουμε και παραξέρουμε , παπά μου . Κι αν δεν ξέρουμε θα μάθουμε . Σημασία έχει να γίνεται η λειτουργία καθώς πρέπει . Ο Θεός ακούει τα λόγια και τις προσευχές όπως και να τις πεις .
Το ’παν και το ’καναν η κυρα-Αγορή και η κυρα-Μαριγούλα . Παρά τα χρόνια τους και παρά τα βάρη που τους είχε φορτώσει η ζωή στο διάβα των χρόνων , ανέβηκαν με θάρρος , πίστη και ευλάβεια στο ψαλτήρι , άνοιξαν τα βιβλία και με τη βοήθεια του παπα-Γιάννη τα κατάφεραν μια χαρά . Άλλωστε , από μικρά κορίτσια ήταν μεγαλωμένες κοντά και μέσα στην εκκλησιά , είχαν βάλει τα ψαλτικά ακούσματα βαθιά μέσα στην ψυχή και το νου τους και είχαν , ακόμα , «σπουδάσει» την ψαλτική τέχνη μέσα από το δημοτικό τραγούδι του τόπου τους , που τόσο κοντά φέρνει στη βυζαντινή μουσική.
Από κείνη τη στιγμή ο παπα – Γιάννης ήξερε πως κάθε φορά που με το λάλημα της καμπάνας θα καλούσε τους πιστούς στην εκκλησία του χωριού του θα ’βρισκε στο ψαλτήρι την κυρα – Αγορή και την κυρα – Μαριγούλα , πανέτοιμες να τελέσουν μαζί του την Θεία Λειτουργία , που είναι το ψηλότερο σκαλί της αγάπης προς τον Θεό , αφού , όπου υπάρχει ιερέας , ευπρεπισμένος ναός και ψάλτης , εκεί υπάρχει και χριστιανική κοινότητα ζωντανή και λειτουργική .
Φ2
«”Ψάλατε τῷ Κυρίῳ οἱ ὅσιοι αὐτοῦ”. Οὐκ εἴ τις τῷ στόματι προφέρει τά τοῦ ψαλμοῦ ῥήματα, οὗτοι ψάλλει τῷ Κυρίῳ, ἀλλ’ ὅσοι ἀπό καρδίας καθαρᾶς ἀναπέμπουσι τάς ψαλμῳδίας καί ὅσοι εἰσίν ὅσιοι, σώζοντες τήν πρός Θεόν δικαιοσύνην, οὗτοι δύνανται ψάλλειν τῷ Θεῷ τοῖς ῥυθμοῖς τοῖς πνευματικοῖς ἁρμοζόντως ἀκολουθοῦντες.».
(Μ. Βασιλείου, Λόγος εἰς ΚΘ΄ Ψαλμ., 3, P.G. 29, 312)
Ο Θεός να δίνει υγεία , δύναμη και μακροημέρευση στον παπα – Γιάννη τον Ζιάκανο, τις ψάλτριες Αγορή Ζουμπογιάννη και Μαριγούλα Ντάλη , αλλά και στους λιγοστούς κατοίκους της Καστανιάς και των άλλων χωριών των Αγράφων που ΟΛΟΙ μαζί φυλάνε εθνικές και πνευματικές «Θερμοπύλες» , σε εποχές που η κοινωνία μας βουλιάζει συνεχώς (όλο και πιο βαθιά) μέσα στο τέλμα του αστισμού , της παγκοσμιοποιημένης «σύγχρονης» ζωής , του υλισμού , της κρίσης των ηθικών αξιών, της αλλοτρίωσης , της αποξένωσης , της απανθρωποποίησης και του ατομικισμού .
Βαγγέλης Μητράκος