Οι διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου συμφώνησαν για την τελική μορφή πέντε διακριτών κανονισμών της ΕΕ, οι οποίοι καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα κατανέμεται η διαχείριση των ροών ασύλου και μετανάστευσης μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και τι θα γίνεται σε περιπτώσεις αιφνίδιας μεταναστευτικής κρίσης. Οι κανόνες ρυθμίζουν επίσης τον τρόπο αντιμετώπισης των ανθρώπων που φθάνουν στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, τη διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου και την ταυτοποίηση προσώπων.
Μετά τη συμφωνία, η πρόεδρος του ΕΚ Roberta Metsola δήλωσε: “Σήμερα είναι μια πραγματικά ιστορική ημέρα, καθώς καταφέραμε να υλοποιήσουμε το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, ίσως τη σημαντικότερη νομοθετική δέσμη αυτής της νομοθετικής περιόδου.
Η Ευρώπη θα αποκτήσει πλέον ένα ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο που θα καλύπτει όλα τα κράτη μέλη. Ένα πλαίσιο που λειτουργεί και προστατεύει, μια προσέγγιση που είναι ανθρώπινη και δίκαιη για όσους ζητούν προστασία, που είναι αυστηρή με όσους δεν είναι επιλέξιμοι και που είναι σκληρή με όσους εκμεταλλεύονται τους πιο ευάλωτους.
Η μετανάστευση ήταν η υπ’ αριθμόν ένα ανησυχία που εξέφρασαν οι πολίτες σε ολόκληρη την Ένωση στις εκλογές του 2019. Η υλοποίηση αυτής της δέσμης μέτρων πριν από το τέλος του έτους αποτελεί τεράστια επιτυχία για το εποικοδομητικό φιλοευρωπαϊκό κέντρο ενόψει της έναρξης ενός εκλογικού έτους στην Ευρώπη”.
Ο νέος κανονισμός για τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης προβλέπει υποχρεωτική αλληλεγγύη για τις χώρες της ΕΕ που αναγνωρίζονται ως χώρες που υφίστανται μεταναστευτικές πιέσεις, επιτρέποντας στα άλλα κράτη μέλη να επιλέξουν μεταξύ της μετεγκατάστασης αιτούντων άσυλο στο έδαφός τους και οικονομικής συνεισφοράς. Το κείμενο καθορίζει επίσης νέα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία ένα κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση των αιτήσεων διεθνούς προστασίας (πρώην κανόνες του Δουβλίνου). Διαβάστε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την νομοθεσία (δελτίο Τύπου σύντομα διαθέσιμο).
Για να αντιμετωπιστούν οι ξαφνικές αυξήσεις των αφίξεων, ο κανονισμός για την κρίση και την ανωτέρα βία θεσπίζει έναν μηχανισμό για τη διασφάλιση της αλληλεγγύης και μέτρα ώστε να υποστηρίξει τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν πρωτοφανείς εισροές υπηκόων τρίτων χωρών, που οδηγεί στην κατάρρευση του εθνικού συστήματος ασύλου. Οι κανόνες καλύπτουν επίσης την εργαλειοποίηση της μετανάστευσης, δηλαδή τις περιπτώσεις όπου μετανάστες και αιτούντε άσυλο χρησιμοποιούνται από τρίτες χώρες ή εχθρικούς μη κρατικούς φορείς για να αποσταθεροποιήσουν την ΕΕ, προβλέποντας πιθανή προσωρινή παρέκκλιση από τις τυπικές διαδικασίες ασύλου. Λεπτομερείς πληροφορίες για αυτόν τον νέο μηχανισμό μπορείτε να βρείτε εδώ (δελτίο Τύπου σύντομα διαθέσιμο).
Σύμφωνα με τον νέο κανονισμό ελέγχου διαλογής, άνθρωποι που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να εισέλθουν στην ΕΕ θα υπόκεινται σε διαδικασία προκαταρκτικού ελέγχου, συμπεριλαμβανομένης της ταυτοποίησης, της συλλογής βιομετρικών δεδομένων, ελέγχων υγείας και ασφάλειας, για έως και επτά ημέρες. Οι ειδικές ανάγκες των παιδιών θα ληφθούν υπόψη και κάθε κράτος μέλος θα έχει έναν ανεξάρτητο μηχανισμό παρακολούθησης ώστε να διασφαλίζει τον σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα. Περισσότερα για αυτήν τη συμφωνία εδώ (δελτίο Τύπου σύντομα διαθέσιμο).
Από την πλευρά του, ο κανονισμός για τις διαδικασίες ασύλου θεσπίζει μια κοινή διαδικασία σε ολόκληρη την ΕΕ για τη χορήγηση και την απόσυρση διεθνούς προστασίας, αντικαθιστώντας τις κατακερματισμένες εθνικές διαδικασίες. Η επεξεργασία αιτημάτων ασύλου θα πρέπει να είναι ταχύτερη (έως έξι μήνες για την πρώτη απόφαση), με μικρότερα όρια για προδήλως αβάσιμες αιτήσεις ή αιτήσεις που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές, αλλά και στα σύνορα της ΕΕ. Μπορείτε να βρείτε εδώ περισσότερες πληροφορίες για αυτόν τον κανονισμό (δελτίο Τύπου σύντομα διαθέσιμο).
Τέλος, η μεταρρύθμιση του κανονισμού Eurodac στοχεύει στον πιο αποτελεσματικό εντοπισμό όσων φτάνουν στην επικράτεια της ΕΕ, προσθέτοντας φωτογραφίες στα δακτυλικά αποτυπώματα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών από ηλικία έξι ετών και άνω. Οι αρχές θα έχουν τη δυνατότητα να καταγράφουν εάν κάποιος μπορεί να αποτελέσει απειλή για την ασφάλεια και εάν το άτομο είναι βίαιο ή παράνομα οπλισμένο. Περισσότερες λεπτομέρειες για αυτό το κείμενο μπορείτε να βρείτε εδώ (δελτίο Τύπου σύντομα διαθέσιμο).
Επόμενα βήματα
Η προσωρινή συμφωνία πρέπει να εγκριθεί επίσημα από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προτού καταστεί δεσμευτική. Οι συννομοθέτες δεσμεύτηκαν να υιοθετήσουν τη μεταρρύθμιση των κανόνων της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024.