Πρόσφατη έρευνα που διενήργησε η εταιρεία ICAP σε δείγμα ανθρώπων που αποχώρησαν στο εξωτερικό για δουλειά, έδειξε ότι το 36% δεν σκοπεύει να γυρίσει ποτέ. Το 46% θα καθίσει έξω πάνω από τρία χρόνια ενώ μόλις το 7% σκέφτεται να γυρίσει μέσα στο επόμενο 12μηνο. Τι σημαίνει αυτό; Ότι το πρόβλημα του brain drain έχει γίνει διαρθρωτικό και θα εμποδίσει την προοπτική ανάπτυξης τη Ελλάδας. Αυτό επισημαίνει και στο άρθρο που αφιερώνει στο συγκεκριμένο θέμα, η εφημερίδα Financial Times.
Όπως σημειώνεται στο άρθρο μέχρι και πριν το 2000 η φυγή στο εξωτερικό για σπουδές ήταν ένας τρόπος για τους μικρομεσαίους Έλληνες να προχωρήσουν στη ζωή τους. Μετά το 2000 και την άνοδο της οικονομίας και την αύξηση των ευκαιριών για νεαρούς επαγγελματίες οι Έλληνες έγιναν οι λιγότερο κινητικοί σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Αν και από το 2013 που θεωρείται η χρονιά με τη μεγαλύτερη φυγή Ελλήνων στο εξωτερικό, η τάση φυγής έχει μειωθεί , ωστόσο, σημειώνουν οι FT, ένας μικρός αριθμός μεταναστών έχει επιστρέψει.
Ένας από τους τομείς που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι το Εθνικό Σύστημα Υγείας καθώς υπάρχει έλλειψη της τάξης των 8.000 γιατρών όπως σημειώνει ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών Γιώργος Πατούλης. «Η χώρα έχει χάσει περισσότερους από 18.000 γιατρούς, όχι μόνο νέους απόφοιτους ιατρικής αλλά και επιφανείς ειδικούς και για την ώρα υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι θα τους πάρουμε πίσω» σημειώνει ο κ. Πατούλης. «Η Ελλάδα δεν μπορεί να προσφέρει μισθούς ή εργασιακές συνθήκες που να μπορούν να ανταγωνιστούν τα κρατικά συστήματα υγείας στην βόρεια Ευρώπη ενώ πλήγμα έχουν δεχθεί και τα ιδιωτικά νοσοκομεία» εξηγεί ο κ. Πατούλης.
Στους FT μιλούν και Έλληνες του εξωτερικού που περιγράφουν το σκεπτικό της μη επιστροφής στην Ελλάδα. «Έφυγα το 2010 γιατί το μέλλον ήταν τόσο αβέβαιο στην Ελλάδα. Στην αρχή πίστευα ότι θα έλειπα για δύο χρόνια, ότι τότε θα τελείωνε η κρίση. Αλλά δεν εξελίχθηκαν έτσι τα πράγματα και τώρα δεν ξέρω πότε θα σταθεροποιηθούν ξανά τα πράγματα στην Ελλάδα» δηλώνει η 33χρονη Αγγελική Τζιάκα που εργάζεται ως ψυχίατρος στο βρετανικό ΕΣΥ.
«Μου αρέσει η δουλειά μου, υπάρχουν ευκαιρίες ανέλιξης και νιώθω ότι έχω τακτοποιηθεί στο Λονδίνο. Θα ήθελα τελικά να εργαστώ στην Ελάδα, πιθανότατα στην οικογενειακή επιχείρηση που έχουμε, αλλά δεν βιάζομαι» λέει από την πλευρά της η Τόνια Στούμπο που εργάζεται στον τομέα της τροφοδοσίας στο Λονδίνο.
Έρευνα της ICAP για το braindrain αποκαλύπτει ότι το 36% των «μυαλών» που εγκατέλειψαν την Ελλάδα λόγω της κρίσης, δηλώνουν ότι δεν θα γυρίσουν ποτέ στην γενέτειρα ενώ επιπλέον ποσοστό της τάξεως του 46% εκτιμά ότι θα χρειαστεί πάνω από τρία χρόνια για να εξετάσει το ενδεχόμενο επιστροφής. Μόλις οι 11 στους 100 δηλώνουν ότι μπορεί να γυρίσουν μέσα στα επόμενα δύο χρόνια ενώ για νωρίτερα το συζητά η ισχνή μειοψηφία του 7%. Ακόμη και αυτοί που θα συζητούσαν το ενδεχόμενο επιστροφής, δηλώνουν ότι θα το έκαναν μόνο αν είχαν μια πολύ καλή επαγγελματική πρόταση που θα τους εξασφάλιζε ετήσιες μεικτές αποδοχές άνω των 40.000 ευρώ. Δηλαδή, θέτουν ως προϋπόθεση για να επιστρέψουν κάτι που αποτελεί «είδος υπό εξαφάνιση» στην Ελλάδα: μια καλοπληρωμένη θέση εργασίας.
Ο βασικότερος λόγος που επικαλέστηκαν οι ερωτηθέντες από τηνICAPγια να δικαιολογήσουν την απόφασή τους να εργαστούν εκτός Ελλάδας «πληγώνει» καθώς δεν είναι παράγοντας που εξαλείφεται με την έξοδο από την οικονομική κρίση. Σε ποσοστό 44% οι ερωτηθέντες επικαλέστηκαν την έλλειψη αξιοκρατίας και τη διαφθορά στην Ελλάδα ενώ η οικονομική κρίση έρχεται δεύτερη σε ποσοστό 36%. Το 27% των ερωτηθέντων προέβαλαν τις καλύτερες εργασιακές συνθήκες που επικρατούν στο εξωτερικό ενώ η εξεύρεση υψηλότερων αποδοχών αποτελεί τον κυριότερο λόγο για το 25% των ερωτηθέντων.
Οι μισθοί τους οποίους εξασφαλίζουν όσοι μετακινούνται εκτός Ελλάδας, είναι πολύ υψηλοί για τα ελληνικά δεδομένα. Έτσι, ετήσιες αποδοχές έως και 20.000 ευρώ έχουν μόλις οι 18 στους 100. Ο ένας στους 3 εισπράττει από 21 έως 40.000 ευρώ ενώ περίπου ο ένας στους δύο σπάει προς τα πάνω το φράγμα των 40.000 ευρώ ετησίως (σ.σ το 18% κυμαίνεται από 41 έως 60.000 ευρώ, το 17% από 61 έως 10.000 ευρώ και το 13% από 100 χιλιάδες ευρώ και πάνω).
Εκτός από τον υψηλότερο μισθό, όσοι έφυγαν εκτός Ελλάδας δηλώνουν ότι απολαμβάνουν και άλλων παροχών όπως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη (σε ποσοστό 75%), ένα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα (σε ποσοστό 63%), κινητό τηλέφωνο (σε ποσοστό 41%) αλλά και άλλες παροχές όπως τα έξοδα μετακίνησης (σε ποσοστό 37% ή τα κουπόνια (σε ποσοστό 20%).
Στους σενεντευξιαζόμενους τέθηκε το ερώτημα ποιος θα ήταν ο ελάχιστος ετήσιος μεικτός μισθός με τον οποίο θα επέστρεφαν στην Ελλάδα. Σε ποσοστό 37% απάντησαν 50.000 ευρώ και πάνω ενώ το 13% θα «συμβιβαζόταν με 40.000 έως 50.000 ευρώ. Το 21% πέφτει στα 30 έως 40.000 ευρώ ενώ το 21% περιορίζεται στα 20 έως 30.000 ευρώ. Στο επίπεδο των 10 έως 20.000 ευρώ, η έρευνα καταγράφει ποσοστό μόλις 8%. Αξίζει να σημειωθεί ότι όπως προκύπτει από τις φορολογικές δηλώσεις, ετήσιο εισόδημα άνω των 20.000 ευρώ ετησίως από μισθωτές υπηρεσίες έχουν πλέον στην Ελλάδα ούτε ο ένας στους 6.
Λόγοι για τους οποίους επέλεξαν να εργαστούν στο εξωτερικό
Έλλειψη αξιοκρατίας-διαφθορά στην Ελλάδα
44%
Οικονομική κρίση και αβεβαιότητα στην Ελλάδα
36%
Προοπτικές εξέλιξης στη χώρα του εξωτερικού
29%
Καλύτερες εργασιακές συνθήκες στη χώρα του εξωτερικού
27%
Πηγή: ICAP
Ετήσιος μισθός όσων μετακινήθηκαν στο εξωτερικό
100.000 ευρώ και πάνω
13%
61.000 έως 100.000 ευρώ
17%
41.000 έως 60.000 ευρώ
18%
21.000 έως 40.000 ευρώ
33%
Μέχρι 20.000 ευρώ
18%
Πηγή: ICAP
Χρόνος πιθανής επιστροφής στην Ελλάδα
Ποτέ
36%
36 μήνες και πάνω
46%
24 μήνες
11%
12 μήνες
7%
Πηγή: ICAP
Με πόσα χρήματα θα επέστρεφαν στην Ελλάδα
50.000 ευρώ και πάνω
37%
40.000 έως 50.000 ευρώ
13%
30.000 έως 40.000 ευρώ
21%
20.000 έως 30.000 ευρώ
21%
10.000 έως 20.000 ευρώ
8%
Πηγή: ICAP