«Θεμέλια για την αναδιάρθρωση και αναπλαισίωση της λειτουργίας της Ανώτατης Εκπαίδευσης» χαρακτήρισε η κα Νίκη Κεραμέως το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, με αφορμή την έναρξη της συζήτησης στην αρμόδια Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. «Για Ιδρύματα αυτόνομα, αυτοδιοίκητα, εξωστρεφή, σε κοινό βηματισμό με την αγορά εργασίας, ικανά να παρακολουθούν τις εξελίξεις που επιτάσσει η 4η βιομηχανική επανάσταση και ο ψηφιακός μετασχηματισμός».
Κατά την πρωτολογία της, αναφερόμενη στους βασικούς άξονες του νομοσχεδίου, η Υπουργός τόνισε πως «Το πρώτο και αναγκαίο βήμα είναι η ουσιαστική ενίσχυση της ανεξάρτητης αρχής που διασφαλίζει την ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με την ίδρυση της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Η νέα Αρχή αντικαθιστά την περιορισμένη και προϋπάρχουσα Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ)».
Όπως είπε χαρακτηριστικά, τονίζοντας την αναγκαιότητα αλλαγής του υφιστάμενου πλαισίου, «Ο ακαδημαϊκός χάρτης της χώρας αποτέλεσε αντικείμενο άναρχης, αυθαίρετης, άκριτης αναδιάταξης τα τελευταία χρόνια. Συμβιβασμοί, εξυπηρέτηση συμφερόντων και πολιτικών σκοπιμοτήτων, κοντόφθαλμος στρατηγικός σχεδιασμός, έλλειψη μελετών σκοπιμότητας και βιωσιμότητας».
«Η Πολιτεία οφείλει να δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες μέσα στις οποίες η ελληνική ανώτατη εκπαίδευση θα ανθίσει και το ανθρώπινο δυναμικό της θα μεγαλουργήσει» τόνισε η κα Κεραμέως και πρόσθεσε «Θεωρούμε ότι η ίδρυση της νέας Αρχής συνιστά το απαραίτητο πρώτο βήμα για την αναμόρφωση του νόμου-πλαισίου που θα οργανώσει εκ νέου τη λειτουργία των ιδρυμάτων ανώτατης εκπαίδευσης συνολικά, στην κατεύθυνση της ενίσχυσης του αυτοδιοίκητου και της αυτονομίας, της διαρκούς αξιολόγησης και της εξωστρέφειας. […..] Είναι στρατηγικός μας στόχος η νέα Αρχή να καταστεί κεντρικός πυλώνας λειτουργίας της ανώτατης εκπαίδευσης και να συμβάλει καθοριστικά στην ενίσχυση και αναβάθμισή της».
«Σημαντικές καινοτομίες που εισάγονται με το νομοσχέδιο, ενδεικτικά: πιστοποιούνται τα προγράμματα σπουδών και πριν την έναρξη λειτουργίας τους, εξετάζεται αν τα Πανεπιστήμια πληρούν ποιοτικές προϋποθέσεις για να οργανώνουν προγράμματα σπουδών Α’, Β΄ και Γ’ κύκλου, εντάσσονται θεματικές και συγκριτικές αξιολογήσεις ιδρυμάτων σε κρίσιμα πεδία: ισότητα φύλων, πρόσβαση ΑμεΑ, ηλεκτρονική μάθηση, εξωστρέφεια, προβλέπεται για πρώτη φορά αυτοτελής αξιολόγηση ερευνητικών κέντρων εντός των ΑΕΙ. Ίσως, όμως, η μεγαλύτερη τομή και μία για την οποία είμαστε πραγματικά ιδεολογικά υπερήφανοι, είναι ότι προβλέπεται για πρώτη φορά συγκεκριμένα και θα εφαρμοστεί, ποσοστό της χρηματοδότησης να εξαρτάται από την αξιολόγηση. Και αυτή είναι μία πολύ μεγάλη τομή, στην οποία ο εκπαιδευτικός χώρος βγαίνει μπροστά! Μέχρι σήμερα η κατανομή των χρημάτων στα Πανεπιστήμια γινόταν σύμφωνα με την κρίση του κάθε Υπουργού. Εμείς δεν συμφωνούμε, θεωρούμε ότι πρέπει να υπάρχουν κριτήρια. Εισηγούμαστε η τακτική χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων σε ποσοστό 80% να κατανέμεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, όπως ο αριθμός φοιτητών και η γεωγραφική διασπορά Ιδρύματος, και το υπόλοιπο 20% να συνδέεται με κριτήρια ποιότητας, που θα στηρίζονται σε πυλώνες που τα ίδια τα Ιδρύματα θα επιλέγουν, όπως ερευνητική δραστηριότητα, εξωστρέφεια, συνεργασίες.»
Επίσης, η κα Κεραμέως έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην απελευθέρωση των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.), τονίζοντας πως οι προτεινόμενες αλλαγές διαμορφώνουν «ένα πιο ευέλικτο και ευπροσάρμοστο πλαίσιο για τους Ε.Λ.Κ.Ε, που αποτελούν το κεντρικό εργαλείο χρηματοδότησης της έρευνας που διενεργείται στα Πανεπιστήμια και τους Ερευνητικούς και Τεχνολογικούς Φορείς».
Όσο για τις λοιπές ρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου, η Υπουργός ανέφερε ότι στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στην άμεση επίλυση λειτουργικών προβλημάτων, στην αποκατάσταση της εύρυθμης λειτουργίας των σχολικών μονάδων, στην άρση γραφειοκρατικών αγκυλώσεων, στη διευκόλυνση διαδικασιών και αγγίζουν και τις τρεις βαθμίδες του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Ενδεικτικά, και αφού υπογράμμισε την βούληση της πολιτικής ηγεσίας για ένα ελεύθερο σύγχρονο σχολείο, απελευθερωμένο από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό με το Υπουργείο Παιδείας, η κα Κεραμέως αναφέρθηκε στις προβλέψεις του νομοσχεδίου για την κατάργηση του καθεστώτος έγκρισης των εκδρομών από τις Περιφερειακές Διευθύνσεις που ίσχυε μέχρι σήμερα.
«Προωθούμε την αυτοτέλεια της σχολικής μονάδας, εδραιώνουμε και με αυτό τον τρόπο την εμπιστοσύνη στον ρόλο του εκπαιδευτικό, καθώς πλέον για τις εκδρομές υπεύθυνα είναι τα μέλη του Συλλόγου διδασκόντων» τόνισε η κα Κεραμέως.
Η Υπουργός δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο Κρατικό Πιστοποιητικό Πληροφορικής (ΚΠΠ) που θεσπίζεται για πρώτη φορά και θα αποκτάται κατόπιν εξετάσεων, όπως ανέφερε η κα Κεραμέως «Το σύγχρονο σχολείο δεν παρέχει μόνο γνώσεις, αλλά και δεξιότητες, προκειμένου να διαμορφώνει πολίτες έτοιμους να αντιμετωπίσουν την πραγματική ζωή στο σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Έτσι, για πρώτη φορά στη χώρα μας θεσπίζεται το κρατικό πιστοποιητικό πληροφορικής, το οποίο αποκτάται κατόπιν εξετάσεων».
Τέλος, η κα Κεραμέως έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην προστασία της πολύτεκνης οικογένειας, ανακοινώνοντας την ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο και αφορά την ένταξη των πολύτεκνων εκπαιδευτικών στις ειδικές κατηγορίες μετάθεσης ώστε να μετατίθενται κατά προτεραιότητα και από περιοχή σε περιοχή, αλλά και εντός της ίδιας περιοχής.
Απάντηση στις αιτιάσεις των Βουλευτών της Αντιπολίτευσης
Στη δευτερολογία της, απαντώντας στις αιτιάσεις της αντιπολίτευσης, η κα Κεραμέως, αναφέρθηκε στο ποσοστό 20% της τακτικής χρηματοδότησης που θα συνδέεται με την αξιολόγηση και το οποίο η Αξιωματική Αντιπολίτευση θεωρεί ότι τα ΑΕΙ θα χάσουν:
«Διαφωνούμε κάθετα! Πιστεύω στα ελληνικά Πανεπιστήμια, πιστεύω στο ανθρώπινο δυναμικό των ελληνικών Πανεπιστημίων, ενώ εσείς προεξοφλείτε ότι δεν θα πιάσουν τα κριτήρια!»
Στη συνέχεια, στηλίτευσε τον παρεμβατισμό της προηγούμενης κυβέρνησης:
«Ψηφίσατε διατάξεις εισάγοντας ένα υπερρυθμιστικό πλαίσιο για τα μεταπτυχιακά, πχ πόσο θα αμείβεται κάθε καθηγητής! Καταργήσαμε αυτές τις διατάξεις, για να επιστρέψουμε τις αρμοδιότητες στα Πανεπιστήμια. Και επειδή λέτε για αυτοδιοίκητο, να θυμίσω πόσες αναπομπές εκλεγμένων καθηγητών πανεπιστημίων που δεν ήταν φιλικά προσκείμενοι στην Κυβέρνηση κάνατε; Ξέρετε πόσους τέτοιους φακέλους βρήκα στο Υπουργείο; Δεν πιστεύουμε στην παρεμβατικότητα του ΥΠΑΙΘ στα Πανεπιστήμια και αυτή είναι άλλη μία ιδεολογική διαφορά μας».
Ανέδειξε τις ανακολουθίες της αξιωματικής αντιπολίτευσης:
«Είπατε ότι προβλέπεται μικρότερη ανεξαρτησία της Αρχής (ΕΘΑΑΕ). Ο κ. Φίλης σήμερα είπε ότι ο Πρόεδρος της Αρχής είναι υπερυπουργός. Τελικά τι πρεσβεύετε;»
Ενώ δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει τις πρακτικές της προηγούμενης πολιτικής ηγεσίας:
«Λέτε για την ανεξαρτησία των Αρχών. Στην Αρχή για την οποία ομιλούμε (ΑΔΙΠ) τοποθετήσατε Πρόεδρο τον μέχρι ακριβώς πριν προσωπικό σύμβουλο του Υπουργού Παιδείας, ο οποίος μάλιστα γνωμοδοτούσε επί θεμάτων αναδιάταξης του ακαδημαϊκού χάρτη! Για ποιο βαθμό ανεξαρτησίας μιλάτε;»
Όσο για τις συνεργασίες με ξένα πανεπιστήμια, η Υπουργός, είπε χαρακτηριστικά για την στάση του ΣΥΡΙΖΑ:
«Πάλι πλημμελής παρακολούθηση επικαιρότητας… Να σας θυμίσω ότι έχουμε συναντήσει πρέσβεις από Γαλλία, Ισπανία, Γερμανία, Ισραήλ, προκειμένου να καταστήσουμε την Ελλάδα διεθνές κέντρο εκπαίδευσης, πόλο έλξης φοιτητών, με εξαιρετικά σημαντικά οφέλη για την ακαδημαϊκή μας κοινότητα. Εμείς θέλουμε, εσείς; Και στην πρωτοβουλία για τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια ήμασταν εκεί την ημέρα που ξεκίνησε ο θεσμός, θα τα στηρίξουμε. Γιατί όμως να μείνουμε μόνο στην Ευρώπη και να μην κοιτάξουμε επιπλέον και στην Κίνα, ΗΠΑ, Ισραήλ και αλλού; Συνόδευσα τον Πρωθυπουργό στις ΗΠΑ διότι υπάρχει ένα πάρα πολύ πρόσφορο έδαφος για περαιτέρω συνεργασίες μεταξύ ελληνικών και αμερικανικών πανεπιστημίων. Δική μας δουλειά είναι να ανοίξουμε διαύλους επικοινωνίας, επαφίεται στα πανεπιστήμια να τους αξιοποιήσουν. Συναντήθηκα με κορυφαία αμερικανικά πανεπιστήμια όπως το Georgetown και το Harvard, για να τους πείσω πόσο σημαντικό είναι να στέλνουν φοιτητές στη χώρα μας. Διαφωνείτε;»
Απαντώντας στους ισχυρισμούς περί «αποκλεισμού εκπαιδευτικών», η κα Κεραμέως υπογράμμισε:
«Επιφέρατε δυο καταστροφικά πλήγματα στη στελέχωση. Πρώτον: Καταργήσατε την επιπλέον μοριοδότηση όσων υπηρετούν σε δυσπρόσιτα σχολεία. Δεύτερον: Καταργήσατε την ποινική ρήτρα για όσους δεν αποδέχονται την τοποθέτηση. Για εμάς είναι προτεραιότητα η εύρυθμη λειτουργία των σχολείων, είτε είναι σε απομακρυσμένο χωριό της Ελλάδας είτε στο κέντρο της Αθήνας ή της Θεσσαλονίκης. Γι’ αυτό και θα θεσμοθετήσουμε και άλλες ρυθμίσεις οι οποίες στόχο θα έχουν την εύρυθμη λειτουργία του σχολείου και τη δίκαιη μεταχείριση των εκπαιδευτικών. Και για αυτό τροποποιούμε τις ρυθμίσεις αυτές.»
Τέλος, για το ζήτημα των αποφοίτων της αλλοδαπής και την δυνατότητα διορισμού τους στη δημόσια εκπαίδευση, η κα Κεραμέως ανέφερε:
«Προειδοποιητική επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2019/4061 απειλεί τη χώρα μας με εν δυνάμει παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, επειδή εσείς δεν προβλέψατε ισότιμη μεταχείριση αυτών των αποφοίτων που έχουν περάσει από διαδικασίες αναγνώρισης μέσω του ΣΑΕΠ πλέον ΑΤΕΕΝ. Αλλά στην προηγούμενή σας προκήρυξη για κατάρτιση πινάκων εκπαιδευτικών, προκήρυξη επί ΣΥΡΙΖΑ, στο ΦΕΚ 1283/2018, συμπεριλαμβάνατε ακριβώς αυτό που θεσμοθετούμε σήμερα. Τι κάνατε λοιπόν; Εφαρμόσατε κανονικότατα όλες τις ρυθμίσεις για τα Κολλέγια κατά τα 4 πρώτα χρόνια της διακυβέρνησής σας. Και μετά το 2019, τάχα σας έπιασε το μένος για τα Κολλέγια. Γιατί τότε; Μα γιατί θέλατε να γίνετε αρεστοί σε ένα συγκεκριμένο ακροατήριο προ των πυλών των εκλογών».
Η Υπουργός συνέχισε την παρέμβασή της λέγοντας: «Θέλουμε την ενδυνάμωση του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ενισχύσαμε με 113 εκ. ευρώ τον προϋπολογισμό του 2020, γι’ αυτό για πρώτη φορά στην ιστορία του ελληνικού κράτους γίνονται μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών στην ειδική αγωγή, γι’ αυτό και προχωράμε σε μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών στη γενική εκπαίδευση. Το πιο λυπηρό είναι ότι όλα αυτά ο ΣΥΡΙΖΑ τα καταψήφισε».