Με την ανατολή του νέου χρόνου, 2025, ένα θρυλικό κατάστημα εμπορίου της Σπάρτης, αυτό του Ευστρατίου Νικ. Περγαντή, πέρασε στην ιστορία, λόγω συνταξιοδότησης.
Ήτανε στα 1952, τότε που ο Νίκος Περγαντής του Ευστρατίου αποφάσισε να αφήσει το αγαπημένο χωριό του, την Αναβρυτή, εκεί ψηλά στις πλαγιές του Ταϋγέτου, και να «μεταναστεύσει» στη Σπάρτη, για μια καλύτερη ζωή, με τη γυναίκα του τη Γεωργία και τα δυο παιδιά τους, τον Στράτη και τον Σταύρο.
Νίκος και Γεωργία Περγαντή
Έβλεπε, πια, πως η κάποτε ονομαστή, ανθούσα και τρανή Αναβρυτή, που στα χρόνια της «δόξας» της έφτανε τους 3.500 κατοίκους, όταν η Σπάρτη έφτανε μόλις 1.500, είχε αρχίσει (ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο, την κατοχή και τον εμφύλιο) να «αιμορραγεί» και το μέλλον της ήταν αβέβαιο και «συννεφιασμένο».
Πολλοί «Αναβρυτιώτες» είχαν ήδη μεταναστεύσει στο εξωτερικό, στη Σπάρτη και αλλού και όντας έξυπνοι, φιλοπρόοδοι, εργατικοί και με επιχειρηματικό «δαιμόνιο», είχαν συμβάλει τα μέγιστα και καθοριστικά στην οικονομική, εμπορική και επιχειρηματική ανάπτυξη της πρωτεύουσας της Λακωνίας.
Ο κυρ-Νίκος ο Περγαντής επέλεξε ν’ ανοίξει ένα μαγαζί στη γωνία Αγησιλάου και Βρασίδου (εκεί που σήμερα είναι «ψαράδικο»), το οποίο θα εμπορευόταν κάρβουνα, πετρέλαιο και ζωοτροφές, μιας και τότε τα είδη αυτά, λόγω του τρόπου ζωής και των κοινωνικών συνθηκών, είχαν μεγάλη ζήτηση.
Ο κυρ-Νίκος εν ώρα εργασίας
Ο κυρ-Νίκος ο Περγαντής δεν ήταν από τους ανθρώπους εκείνους που όταν ανοίγουν ένα μαγαζί γίνονται αφεντικά, κουστουμαρίζονται και πίνουν τον καφέ τους, περιμένοντας από άλλους να βγάλουν πέρα τη δουλειά. Στο κατάστημα του κυρ-Νίκου ΟΛΗ η δουλειά περνούσε από τα χέρια αλλά και από την … πλάτη του, αφού εκείνος ήταν που (ανάμεσα στ’ άλλα) έσκυβε για να φορτωθεί τα βαριά τσουβάλια με τα εμπορεύματα, πάντα με το χαμόγελο και το καθάριο βλέμμα του ανθρώπου που χαίρεται να δουλεύει και δεν βλέπει τη δουλειά σαν στανικό βάσανο. Όλη η οικογένεια, με μπροστάρη τον κυρ-Νίκο, «έβαλε πλάτη» στη δουλειά και το μαγαζί πήγαινε καλά και έκανε όνομα.
Σ’ αυτόν τον αγώνα πήρε μέρος από μικρό παιδί και ο Στράτης Νικ. Περγαντής, μαζί με τον μικρότερο αδερφό του τον Σταύρο, όχι μόνο συμμετέχοντας στη δουλειά του μαγαζιού, αλλά οργώνοντας τη Σπάρτη όλη με το καρότσι του για να μεταφέρει τα εμπορεύματα εδώ κι εκεί. Μπορεί τα ρούχα της δουλειάς να ήταν μπαλωμένα και λερωμένα από τα πετρέλαια, τα σακιά και τα κάρβουνα, όμως η ψυχή και η καρδιά τους έλαμπε από πάστρα κι αυτό έβγαινε στα μάτια και στο χαμόγελό τους.
Οι αδελφοί Περγαντή στη δουλειά: Στα κάρβουνα ο Στράτης, στα πετρέλαια ο Σταύρος
Με τις οικονομίες και τη σκληρή δουλειά τους κατάφεραν να αγοράσουν, στα 1956, ένα οικόπεδο στην οδό Όθωνος- Αμαλίας και οι πετράδες οικοδόμοι, οι Κιρκίρηδες, έχτισαν εκεί ένα ισόγειο μαγαζί μπροστά και δυο δωμάτια πίσω, σπίτι για την οικογένεια. Και στο νέο τους κατάστημα «οι Περγαντήδες» εμπορεύονταν και πουλούσαν τα ίδια προϊόντα: πετρέλαιο, κάρβουνα, ξύδι, αραποσίτι κλπ. Το νέο ιδιόκτητο κατάστημα της οικογένειας «ΠΕΡΓΑΝΤΗ» δούλεψε ως οικογενειακή επιχείρηση (οι γονείς μαζί με τα παιδιά) μέχρι το 1968.
Επειδή στη γειτονιά εκεί του Ν. Κόσμου ήταν και το σπίτι μου το πατρικό, αρκετά συχνά μας έστελναν οι γονείς μας «στου Περγαντή», για να πάρουμε κάρβουνα για το σίδερο της μάνας μας, αραποσίτι (κομμένο ή άκοπο) για τις κότες και πετρέλαιο καθαρό για τις λάμπες του σπιτιού και ακάθαρτο για την «γκαζέρα». Μόλις μπαίναμε «στου Περγαντή» μας καλωσόριζε, πάντοτε. με το πλατύ της χαμόγελο και την εγκάρδια φωνή της η «Περγαντίνα» (όπως της λέγαμε), η κυρα-Γιωργία, έπαιρνε τις παραγγελίες και μέχρι να τις ετοιμάσει, εμείς χαζεύαμε τις ωραίες ζωγραφιές που είχαν κολλήσει στον τοίχο, πάνω από το μικρό ταμείο του μαγαζιού, στη γωνία αριστερά απ’ την είσοδο, τα παιδιά, ο Στράτης και ο Σταύρος, που μέσα στις σχολικές υποχρεώσεις τους και στη σκληρή καθημερινή δουλειά του μαγαζιού, έβρισκαν χρόνο, με το ταλέντο τους στη ζωγραφική, να βγάζουν από μέσα τους την ομορφιά και να την απλώνουν στο χαρτί. Αφού «χορταίναμε» τις ζωγραφιές (έχουν σωθεί άραγε;) παίρναμε, μετά, τα ψώνια και φεύγαμε, ακολουθούμενοι από την καλή κουβέντα και τα χαιρετίσματα της κυρα-Γιωργίας:
«Να πείτε χαιρετίσματα στη μάνα σας, την κυρα-Παναγιώτα»!
Ο κυρ-Νίκος Περγαντής, με πελάτη και με τον γιο του τον Σταύρο, στο κατάστημα της Όθωνος-Αμαλίας. Στον τοίχο αριστερά οι ζωγραφιές των παιδιών.
Ο Στράτης Ν. Περγαντής, ο μεγάλος γιος της οικογένειας, γεννημένος στα 1946, δούλεψε αφοσιωμένα στο μαγαζί του πατέρα του μαζί με τον αδελφό του τον Σταύρο και όταν σταμάτησε το σχολείο τελειώνοντας τη Β΄ Γυμνασίου, ρίχτηκε ολόψυχα στον αγώνα της ζωής, αυτόν που γνώριζε καλά από παιδί. Το 1966 πήγε στρατιώτης, απολύθηκε το 1968 και συνέχισε να δουλεύει με τον πατέρα του μέχρι το 1972, τόσο στο κατάστημα όσο και κάνοντας μεταφορές με καρότσι και μετά με τρίκυκλο σ’ ολόκληρη τη Σπάρτη.
Όταν ο Στράτης ένιωσε πως είχε ανάγκη να πετάξει, πλέον, με τα δικά του τα φτερά, αγόρασε, στα 1969, ένα οικόπεδο στην οδό Αγησιλάου 96 στη Σπάρτη. Στα 1972 παντρεύτηκε με την Κατερίνα Αναστασίου Μακρή από τις Αμύκλες («Πέτρα δίπλα μου και στήριγμά μου σε όλα», λέει ο Στράτης) και την ίδια χρονιά «σήκωσαν» στο οικόπεδο μια πολυκατοικία, με κατάστημα στο ισόγειο ( εμπόριο λαδιού και ελαιών, χονδρική και λιανική).
(Παράλληλη επαγγελματική πορεία με τον Στράτη είχε και ο αδερφός του ο Σταύρος με κατάστημα γενικού εμπορίου κοντά στη Λαϊκή Αγορά, που σήμερα συνεχίζει στα χέρια της 3ης γενιάς.)
Με την εργατικότητα που τον διέκρινε, την εντιμότητα, τη φερεγγυότητα και το επιχειρηματικό του πνεύμα, ο Στράτης Ν. Περγαντής, με στήριγμα τη γυναίκα του, την Κατερίνα, κατάφερε να γίνει ένα σημαντικό και σεβαστό όνομα στο χώρο του εμπορίου λαδιού και ελαιών, που ξεπέρασε τα σύνορα της Σπάρτης, της Λακωνίας αλλά και της Ελλάδας. Ο Στράτης έχει να λέει, ακόμα και σήμερα, τα καλύτερα λόγια
για τις σημαντικές συνεργασίες του με την Εταιρεία εμπορίας ελαίου Αφών Πλεμμένου στην Καλαμάτα και με τις κορυφαίες εταιρίες ΜΙΝΕΡΒΑ και ΕΛΑΪΣ.
Έχοντας την οικογένεια ως θεμέλιο ζωής και δημιουργίας ο Στράτης Ν. Περγαντής με τη γυναίκα του, την κ. Κατερίνα, ευτύχησαν ν’ αποκτήσουν τέσσερα παιδιά, για τα οποία έβαλαν ως στόχο ζωής να τα μεγαλώσουν με βάση τις πατροπαράδοτες Αρχές και Αξίες, να τα σπουδάσουν και … να τα κρατήσουν κοντά τους:
«Είναι η μεγαλύτερη ευτυχία για μας, να ’χουμε κοντά τα παιδιά μας».
Πέτυχαν ΚΑΙ στους τρεις στόχους τους:
Και τα τέσσερα παιδιά τους σπούδασαν και κοσμούν τη Σπάρτη με το ήθος τους και την επαγγελματική και κοινωνική προσφορά τους.
Μετά το 2009, ο Στράτης Περγαντής του Νικολάου, που πάντα στη ζωή του ήταν Προμηθέας κι έβλεπε μπροστά, άλλαξε τον προσανατολισμό του καταστήματός του και στράφηκε κυρίως σε είδη συσκευασίας (δοχεία όλων των ειδών και μεγεθών, μεταλλικά, πλαστικά, γυάλινα κλπ) αλλά και σπορέλαια, λάδια, κάρβουνα κ.α.π..
Στην πορεία, το εμπόρευμα εμπλουτιζόταν συνεχώς με νέα είδη, τόσα, που έφτασε στιγμή ώστε ο τιμοκατάλογος του καταστήματος «ΠΕΡΓΑΝΤΗ» να περιλαμβάνει … 1.680 είδη!!!
Ο Στράτης, από χαρακτήρα αλλά και επειδή έτσι έμαθε από τους γονείς του, είχε, εκτός άλλων, ως κύριο μέλημα για το κατάστημά του την καθαριότητα, τη νοικοκυροσύνη και την τακτοποίηση των πάντων. Όποιος έμπαινε στο μαγαζί του Στράτη Ν. Περγαντή αμέσως εντυπωσιαζόταν από την απόλυτη τάξη και αρμονία που βασίλευε παντού. Όλα τα είδη αραδιασμένα με αυστηρή τάξη, στοιχημένα και ζυγισμένα σαν στρατιώτες, κατ’ απόλυτη σειρά μεγέθους και είδους, στα ράφια, στις προθήκες και στο δάπεδο, με τις χειρόγραφες ετικέτες του το καθένα, πράγμα που μαρτυρούσε ότι εδώ ήταν ένας επαγγελματίας που αγαπούσε και πονούσε το κατάστημά του, τη δουλειά του και τους πελάτες του και που το βράδυ, όταν έκλεινε, δεν πήγαινε για ξεκούραση και διασκέδαση, αλλά έμενε στο μαγαζί του συγυρίζοντας, τακτοποιώντας, νοικοκυρεύοντας και προγραμματίζοντας την επόμενη μέρα.
Είναι γεγονός, πως ο Στράτης και η γυναίκα του η κ. Κατερίνα περισσότερο χρόνο περνούσαν στο κατάστημά τους παρά στο σπίτι τους. Και μέσα σ’ αυτό το μαγαζί υπόδειγμα της Σπάρτης, ο Στράτης Ν. Περγαντής , οργανωτικός, με γνώση και με το στοιχείο του επαγγελματισμού στο υψηλότερο επίπεδο, πάντα με το χαμόγελο στα χείλη, καταδεχτικός και καλομίλητος, υπομονετικός, ευγενικός και μετριόφρων, υποδεχόταν καθημερινά τους πελάτες του, πληροφορώντας τους για τα πάντα, έτοιμος να τους εξυπηρετήσει με τον καλύτερο γι’ αυτούς τρόπο. Ήθελε, έτσι όπως είχε μάθει από την εποχή του πατέρα του, ο κάθε πελάτης, να μένει απόλυτα ευχαριστημένος. Και, ίσως, η μεγαλύτερη επαγγελματική και ανθρώπινη ικανοποίηση του Στράτη είναι ότι ποτέ δεν ακούστηκε κάποιο παράπονο σε βάρος της επιχείρησής του και του ιδίου. Το σύνθημα που καθοδήγησε όλη του την επαγγελματική διαδρομή ήταν, σύμφωνα με τα δικά του λόγια: «Τιμιότητα-Συνέπεια-Δουλειά» και θεμέλιό της ζωής του: «Υγεία και Αγάπη»!
Κάθε πρωί που, αχάραγα, ξυπνούσε ο Στράτης, έκανε τον Σταυρό του, κατέβαινε στο μαγαζί, «καλημέριζε» τους προγόνους που τους είχε «εικόνισμα» πάνω στον τοίχο του μαγαζιού του και η πρώτη του έγνοια ήταν να φορέσει την ρόμπα εργασίας που τον καρτερούσε κρεμασμένη στο καρφί. Αυτή η ρόμπα ερχότανε απ’ την εποχή του πατέρα του και συμβόλιζε, για τον Στράτη, τη ρίζα και τη συνέχεια της οικογένειας και της δουλειάς. Αυτή η απλή ρόμπα εργασίας γινόταν για τον Στράτη μια πανοπλία, που τον θωράκιζε και τον έκανε να αισθάνεται δυνατός και ασφαλής απέναντι σε κάθε αντιξοότητα και σε κάθε απειλή που θα εύρισκε μπροστά του. Κι επειδή στα τελευταία χρόνια ήταν, πλέον, ο μοναδικός επαγγελματίας στη Σπάρτη που φορούσε αυτή τη ρόμπα, πολλές φορές, διάφοροι τουρίστες του ζητούσαν να ποζάρει για μια φωτογραφία και ο Στράτης ποτέ δεν τους χαλούσε το χατίρι. Στηνόταν χαμογελαστός, φορώντας την ρόμπα, μπροστά στο κατάστημά του και γινότανε, έτσι, μέσα από αυτές τις φωτογραφίες που ταξίδευαν σ’ όλον τον κόσμο, ένας άτυπος αλλά άξιος πρεσβευτής της Σπάρτης.
Στα 1993 «πέταξε» για τους ουρανούς η μητέρα του Στράτη, η κυρα-Γιωργία, μια άξια γυναίκα, μια καλή σύζυγος, μάνα και γιαγιά, θεμέλιο, στήριγμα και αποκούμπι της οικογένειας και έξι χρόνια αργότερα , στα 1999, πήγε να την συναντήσει ο κυρ-Νίκος ο Περγαντής, με την ψυχή του γεμάτη από ικανοποίηση, ότι αγωνίστηκε τον αγώνα τον καλό και έφτασε στο τέλος του δρόμου με συνείδηση ήσυχη, πως δεν ξαστόχησε στους καλούς και άγιους σκοπούς που έταξε στη ζωή του και πως άφηνε πίσω του, στα παιδιά και στα εγγόνια του, όνομα καλό στην κοινωνία και δρόμους ανοιχτούς και φωτεινούς.
Ο Στράτης Ν. Περγαντής αποφάσισε, στις αρχές του 2025, ότι είχε έρθει η ώρα να αποσυρθεί, ύστερα από τόσες 10ετίες δυναμικής και υποδειγματικής επαγγελματικής παρουσίας και προσφοράς στην αγορά της Σπάρτης.
Ένας δραστήριος και σοβαρός επαγγελματίας, άριστος και μειλίχιος οικογενειάρχης, σωστός και προσιτός άνθρωπος και πολίτης, ιδιαίτερα αγαπητός στην τοπική κοινωνία και στον εμπορικό κόσμο, που συνέχισε, με γνώση, ευθύνη, αφοσίωση και μεράκι, την οικογενειακή παράδοση, έκρινε, στο ξημέρωμα του 2025, ότι ήρθε η ώρα ν’ ανοίξει ένα νέο κύκλο στη ζωή του. Μια απόφαση πολύ δύσκολη αλλά ανθρώπινη και με αισθήματα ανάμεικτα. Όμως, έτσι είναι ο νόμος της ζωής: Όλα τα ωραία να τελειώνουν κάποια στιγμή.
(Αν και κάτι μέσα μου μού λέει πως ο κυρ-Στράτης, θα συνεχίσει να κατεβαίνει κάθε πρωί, όπως έκανε πάντα, στο «κλειστό», πλέον, μα πάντα ανοιχτό στην καρδιά, κατάστημά του – ίσως να φορά και την ρόμπα εργασίας του – να ανοίγει την πόρτα και, καθισμένος στην καρέκλα όπου τόσα χρόνια ακουμπούσε την κούραση της δουλειάς σε στιγμές ανάπαυλας, να αναπολεί τα περασμένα και να καλημερίζει και να χαιρετά, χαρούμενα, τους περαστικούς και τους παλιούς του πελάτες. Γιατί για τον κυρ-Στράτη η δουλειά ποτέ δεν ήταν βάρος αλλά χαρά ζωής και όταν ξυπνούσε το πρωί ποτέ δεν σκεφτόταν: «Ωχ, πού θα πάω σήμερα»! Και θεωρώ βέβαιο, πως ακόμα και όταν αλλάξει, κάποια στιγμή, χρήση το κατάστημα, όποια κι αν είναι αυτή, όλοι θα λένε για πολλά – πολλά χρόνια:
«Να! Εδώ ήταν το μαγαζί του Στράτη Περγαντή»!!!)
Ο Στράτης Ν. Περγαντής σ’ αυτή τη νέα περίοδο της ζωής του δεν αφήνει πίσω του μόνο μνήμες μιας μακράς και επιτυχημένης επαγγελματικής πορείας αλλά και υπόδειγμα ανθρώπου και επαγγελματία, τόσο χρήσιμο σε εποχές που τα θετικά παραδείγματα ζωής όσο πάνε και σπανίζουν.
Να είναι πάντα καλά με την όμορφη και δεμένη οικογένειά τους ο κυρ-Στράτης ο Περγαντής του Νικολάου και η κ. Κατερίνα η σύζυγός του, και να απολαμβάνουν, για πολλά-πολλά χρόνια, την αγάπη που τους αξίζει.
Στράτης και Κατερίνα Περγαντή
Η κοινωνία και ο επαγγελματικός κόσμος της Σπάρτης, σίγουρα, τους ευχαριστούν και τους τιμούν για την σημαντική, πολύχρονη και έντιμη παρουσία και προσφορά τους στην πόλη μας.
Σπάρτη 19-2-2025
Βαγγέλης Μητράκος