Η Τουρκία ψηφίζει αυτή την Κυριακή για πρώτη φορά μετά από πέντε χρόνια. Την 14η Μαΐου οι βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν ταυτόχρονα με τις προεδρικές. Διπλές κάλπες, τέσσερις προεδρικοί υποψήφιοι, εκατομμύρια ψηφοφόροι, πολλά τα διλήμματα, μία η μάχη και, μάλιστα, αμφίρροπη.
Η εκλογική διαδικασία
Στην Τουρκία ακολουθείται ένα σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης σύμφωνα με το οποίο οι 600 έδρες της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης κατανέμονται σε κάθε κόμμα κατ’ αναλογία του αριθμού των ψήφων που λαμβάνει. Για την είσοδό τους στην τουρκική Βουλή τα κόμματα πρέπει να συγκεντρώσουν τουλάχιστον το 7% των ψήφων.
Σε ό,τι αφορά στις προεδρικές κάλπες οι δημοφιλέστεροι υποψήφιοι είναι δύο. Από τη μία βρίσκεται ο νυν πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και από την άλλη βρίσκεται ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ο οποίος καταφέρνει να τον απειλεί ως προεδρικός υποψήφιος μίας συνασπισμένης αντιπολίτευσης.
Νικητής θα είναι όποιος καταφέρει να λάβει το 50%+1 των ψήφων στον πρώτο γύρο. Εάν κανείς δεν μπορέσει να συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία τότε, η Τουρκία θα πάει σε β’ γύρο ο οποίος θα διεξαχθεί, μόνο για τη θέση του προέδρου, την Κυριακή 28 Μαΐου.
Οι κάλπες στη γείτονα θα ανοίξουν στις 8 τοπική ώρα και θα κλείσουν στις πέντε το απόγευμα. Τα εκλογικά αποτελέσματα δεν αναμένονται νωρίτερα από τις εννιά το βράδυ.
Τα πρόσωπα
Πέρα από τον 69χρονο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον 74 ετών Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου υπάρχουν ακόμη δύο υποψήφιοι που «κατεβαίνουν» στην προεδρική κούρσα.
Ο πρώτος ονομάζεται Μουχαρέμ Ινζτέ, και σύμφωνα με τους δημοσκόπους και τους αναλυτές, χαλάει τα σχέδια Κιλιτσντάρογλου για εκλογή από την πρώτη Κυριακή επειδή του κόβει ψήφους και μπορεί εξαιτίας του η εκλογική αναμέτρηση να πάει στον δεύτερο γύρο. Και αυτό γιατί ηγείται του νεοσυσταθέντος Κόμματος Πατρίδας, Memleket ενώ, υπήρξε προεδρικός υποψήφιος του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP), του οποίου, πλέον, ηγείται ο Κιλιτσντάρογλου.
Το «καρέ» συμπληρώνει ο Σινάν Ογάν ο οποίος προέρχεται από το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης, MHP και βρίσκει στήριξη σε μικρότερα εθνικιστικά κόμματα. Στην πολύ πιθανή περίπτωση του β’ γύρου οι ψηφοφόροι του Ογάν θα μετακινηθούν -εάν προσέλθουν στις κάλπες- και θα επηρεάσουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Από κοινού με τον Ιντζέ παραμένουν πολύ αδύναμοι εκλογικά για να απειλήσουν Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου.
Οι πρωταγωνιστές
Αυτοί δεν είναι άλλοι από τον νυν πρόεδρο της χώρας και τον ηγέτη της αντιπολίτευσης που θέλει να τον κερδίσει.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δίνει μία μάχη υπαρξιακή μετά από 21 χρόνια στην εξουσία. Επιθυμεί πάση θυσία να είναι ο πρόεδρος της Τουρκίας στην 100η επέτειο της τουρκικής δημοκρατίας, φέτος. Οι δημοσκοπήσεις όμως δείχνουν ότι χάνει και οι αναλυτές περιμένουν – παρά τα πολλά προβλήματα με τα οποία είναι αντιμέτωπος – αγωνιώδεις προσπάθειες και ελιγμούς πολιτικής επιβίωσης ακόμη και την τελευταία στιγμή.
H εκλογική του στρατηγική χτυπήθηκε από τους δίδυμους φονικούς σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου που ξεσκέπασε τη διαφθορά του καθεστώτος του αλλά και από την οικονομία με τον πληθωρισμό και την ακρίβεια να ανατινάζουν τις προοπτικές επανεκλογής του. Ο ίδιος κουβαλά δύο δεκαετίες εξουσίας στην πλάτη του και η φθορά που έχει υποστεί δεν… γιατρεύεται απλώς με υποσχέσεις ενώ, ο τουρκικός λαός είδε τα έργα να γκρεμίζονται και εξακολουθεί να πληρώνει ακριβά τον λογαριασμό στο ταμείο.
Σε αυτή του τη μάχη δεν είναι μόνος. Την υποψηφιότητά του, πλην του κόμματός του ΑΚΡ (Κόμμα Ανάπτυξης και Δικαιοσύνης) στηρίζουν το Νέο Κόμμα Πρόνοιας (YRP), το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP), το Κόμμα Μεγάλης Ενότητας (BBP) ενώ απολαμβάνει και τη στήριξη του ακραίου ισλαμιστικού κόμματος HUDA PAR.
Την ίδια στιγμή, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου χρειάστηκε τη στήριξη έξι κομμάτων για να καταφέρει να απειλήσει τον πανίσχυρο Ερντογάν.
Το Τραπέζι των Έξι, όπως δηλαδή ονομάζεται η συσπειρωμένη αντιπολίτευση, απαρτίζεται από τη Μεράλ Ακσενέρ του Καλού Κόμματος (IYI Parti), τον Τεμέλ Καραμολάογλου από το Κόμμα Ευδαιμονίας (SP), τον πρώην αναπληρωτή πρωθυπουργό της Τουρκίας, Αλί Μπαμπατζάν από το Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου (DEVA), τον πρώην πρωθυπουργό και πρώην υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου από το Κόμμα του Μέλλοντος (Gelecek Partisi) και τον Γκιουλτεκίν Ουισάλ από το Δημοκρατικό Κόμμα (DP). Επιπλέον, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου απολαμβάνει και τη στήριξη του φιλοκουρδικού κόμματος HDP το οποίο ωστόσο δεν υποστηρίζει τους «Έξι» και κατεβαίνει στις εκλογές στηρίζοντας τη Συμμαχία Εργασίας και Ελευθερίας.
Δυνατά χαρτιά για τον προεδρικό υποψήφιο της αντιπολίτευσης αποδεικνύονται οι δήμαρχοι των δύο μεγαλύτερων πόλεων της Τουρκίας. Πρόκειται για τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου και τον Μανσούρ Γιαβάς, δήμαρχο της Άγκυρας που το 2019 στέρησαν από το κόμμα του Ερντογάν τη νίκη και την χάρισαν στο Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα για πρώτη φορά μετά το 1994. Εάν ο Κιλιτσντάρογλου επικρατήσει τότε αυτοί οι δύο θα είναι οι επόμενοι αντιπρόεδροι της Τουρκίας.
Σενάρια επόμενης ημέρας
Το καλό σενάριο είναι το αποτέλεσμα της κάλπης να γίνει αποδεκτό. Το κακό σενάριο είναι να μην γίνει, ιδίως εάν προκύψει ένα οριακό εκλογικό αποτέλεσμα και στην πλευρά του ηττημένου βρίσκεται ο Ερντογάν ο οποίος στο παρελθόν και συγκεκριμένα το 2019 όταν ο υποψήφιος του κόμματός του έχασε τη δημαρχία στην Κωνσταντινούπολη απέδειξε ότι την ήττα την παίρνει βαριά. Τότε, είχε πιέσει το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας να ακυρώσει τη ψηφοφορία και να επαναλάβει τις εκλογές τις οποίες, ωστόσο, και πάλι έχασε. «Σήμερα;», αναρωτιούνται οι αναλυτές και όχι μόνο, «τι θα κάνει εάν χάσει;».
Ήδη οι εκκλήσεις Κιλιτσντάρογλου προς τους υποστηρικτές της ενωμένης αντιπολίτευσης για ηρεμία γίνονται συχνότερες προειδοποιώντας τους για τυχόν έκτροπα το βράδυ της Κυριακής ενώ έχει ήδη προηγηθεί το επεισόδιο με πέτρες κατά του λεωφορείου του Ιμάμογλου.
Η προεκλογική περίοδος στην Τουρκία είναι γεμάτη ένταση και άγνωστο παραμένει εάν αυτή θα εκτονωθεί στις κάλπες ή εάν η χώρα θα παρασυρθεί από την οργή και θα οδηγηθεί, μετεκλογικά, σε αστάθεια εξακολουθώντας να παραμένει ακραία πολωμένη.