Η Λακωνία επανασυστήνεται στην τουριστική αγορά, διεκδικώντας ένα αξιόλογο μερίδιο Ελλήνων αλλά και ξένων επισκεπτών. Μια παραδοσιακά αγροτική περιοχή της χώρας ανεβάζει στροφές και στον τουριστικό τομέα, αξιοποιώντας τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα, καθώς αν και στερείται κρίσιμων συγκοινωνιακών υποδομών, διαθέτει απεριόριστες τουριστικές δυνατότητες. Υπενθυμίζεται ότι δεν διαθέτει αεροπορική και σιδηροδρομική σύνδεση, η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία είναι περιορισμένη, ενώ μόλις τον Απρίλιο του 2016 συνδέθηκε με τον κλάδο του Αυτοκινητοδρόμου «Μορέας».
Τόπος προικισμένος από τη φύση και την ιστορία, ανεξάντλητος σε παράδοση και πολιτισμό, διαθέτει όλα εκείνα τα απαραίτητα στοιχεία, που αβίαστα προσδιορίζουν μια περιοχή με ιδιαίτερο ελκυστικό τουριστικό περιεχόμενο. Βυζαντινές πόλεις, βυζαντινά και φράγκικα κάστρα – ολόκληρες Καστροπολιτείες, εκκλησίες και μοναστήρια αιώνων, μουσεία, παγκόσμιας μοναδικότητας σπήλαια, εξαιρετικού κάλλους φυσικές ομορφιές, ποικιλία τοπίων, ήπιες κλιματολογικές συνθήκες, πεντακάθαρες γαλαζοπράσινες θάλασσες και παραλίες κάθε γούστου, επιβλητικά και ιστορικά βουνά, εντυπωσιακά και αξιόλογα μονοπάτια με ευρωπαϊκή πιστοποίηση, βιότοποι, απολιθωμένο δάσος, βιολογικά προϊόντα, παραδοσιακές γεύσεις, τοπικές γιορτές και εκδηλώσεις. συνθέτουν ένα ελκυστικό τουριστικό προορισμό όλες τις εποχές του χρόνου.
Πράγμα που τα τελευταία χρόνια επιβεβαιώνεται, με τη σημαντική αύξηση των επισκεπτών, αλλά και τη συνεχή ανάπτυξη νέων υποδομών καταλυμάτων κάθε μορφής. Δεν είναι υπερβολή το ότι η Λακωνία σήμερα θυμίζει ένα εργοτάξιο δημιουργίας νέων τουριστικών μονάδων. Με αθροιστικές επενδύσεις αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ, μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα και κυρίως δεκάδες μικρά καταλύματα, ιδανικά για επισκέπτες κάθε προέλευσης και απαιτήσεων, και τα οποία πλέον αναπτύσσονται σε κάθε γωνιά της λακωνικής ακτογραμμής, αλλά και ενδοχώρας.
Ποιο είναι το βασικό χαρακτηριστικό τους; Ότι πρόκειται για καθαρές ελληνικές επενδυτικές κινήσεις και μάλιστα ιδιωτών πέρα από τους μεγάλους εγχώριους «παίκτες» του τουριστικού/ξενοδοχειακού κλάδου. Η Λακωνία προς το παρόν τουλάχιστον, παραμένει εκτός του ενδιαφέροντος τους, όπως και εκτός του monitoring των ξένων μεγάλων αλυσίδων, κάτι που αποδίδεται περισσότερο στην έλλειψη των συνοδευτικών υποδομών που προαναφέρθηκε, με ό,τι θετικό ή αρνητικό συνεπάγεται αυτή η ιδιόμορφη κατάσταση.
Σταθμός τα δυο 5άστερα στο Μυστρά
Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη μεγάλη 5άστερη επένδυση στην περιοχή προέκυψε μόλις το 2018, από ένα ζευγάρι ομογενών, τον (αείμνηστο πλέον) Δημήτρη και την Γεωργία Καλοειδή, που μετά από μια πετυχημένη επιχειρηματική διαδρομή στη Νέα Υόρκη, όπου ίδρυσαν αλυσίδα εστιατορίων, προχώρησαν στην γενέτειρά τους, στην ανέγερση του Ξενοδοχείου Mystras Grand Palace Resort & Spa, στα εγκαίνια του οποίου παραβρέθηκαν οι Πρόεδροι Δημοκρατίας Ελλάδας και Κύπρου και δεκάδες υπουργοί και βουλευτές από τις δυο χώρες.
Υπερπολυτελής μονάδα, με θέα την Καστροπολιτεία του Μυστρά, πέραν των πέτρινων κτιρίων με δωμάτια και πολυτελείς σουίτες, συνολικά 193 κλινών, διαθέτει ακόμα 4 γήπεδα τένις, ανοιχτή πισίνα, αίθουσα συνεδρίων, εκδηλώσεων κ.λπ. Προ διμήνου δε, εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για το έργο επέκτασης της υφιστάμενης μονάδας, σε επιπλέον έκταση 24,8 στρεμμάτων, όπου θα δημιουργηθούν ακόμη 3 κτίρια δωματίων και σουιτών, γήπεδα τένις, χώροι παρκινγκ, καθώς και εκκλησία.
Σχεδόν παράλληλα χρονικά, η Μαρίνα Εφραίμογλου, με το δικό της 5άστερο τοποθέτησε τη Λακωνία και ειδικότερα τον Μυστρά στην απαιτητική αγορά του εναλλακτικού Τουρισμού, με μια επένδυση ύψους 20 εκατ. ευρώ, δημιουργώντας το πρώτο «ολιστικό luxury wellbeing destination spa» διεθνών προδιαγραφών στην Ελλάδα. To Euphoria Retreat (στην κεντρική φωτογραφία) λειτουργεί σε 12μηνη βάση, διαθέτοντας 45 δωμάτια και σουίτες 5 αστέρων, φιλοξενίας έως και 95 επισκεπτών.
Το πρώην Laconis
Με δεδομένη την επιθυμία προσφοράς και στην ιδιαίτερη πατρίδα τους, η συνδρομή των ομογενών στην τουριστική ανάπτυξη της Λακωνίας επιβεβαιώνεται και από την επένδυση του Ευστάθιου Βαλιώτη στο Γύθειο. Γνωστός στους κύκλους της ομογένειας στις ΗΠΑ ως ο «χρυσός Σπαρτιάτης», με σημαντικό βεληνεκές στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ, στο real estate, τράπεζες κ.α., απέκτησε το 2018 (σ.σ. η περιουσία του τότε ανερχόταν στα 1,6 δισ. δολάρια) το πάλαι ποτέ κραταιό, αλλά πλέον εγκαταλειμμένο Laconis. Ένα συγκρότημα, που ακροβολισμένο σε ένα λοφίσκο την ανατολική πλευρά του Γυθείου, έχει φιλοξενήσει celebrities της εμβέλειας μιας Ατζελίνα Τζολί ή μιας Σοφίας Λόρεν, Σούζαν Σάραντον και Τέλι Σαβάλας από το μακρινό παρελθόν.
Ο Βαλιώτης προχωρεί τώρα στο Radisson Blu Resort. O τουριστικός/ξενοδοχειακός βραχίονας του Ομίλου του μέσω της εταιρίας Vema Tourism Enterprises S.A. συμφώνησε συνεργασία με την Radisson Hotel Group, για τη διαχείριση του πρώην Laconis. Με τη φιλοδοξία να αποτελέσει τον πιο hot προορισμό σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Πελοπόννησο. Η επένδυση θα φτάσει βάσει του σχεδιασμού στα 50 εκατ. δολάρια ώστε η μονάδα ανακαινισμένη να ανοίξει τις πύλες της το 2025, αποτελώντας το 5ο κατά σειρά Radisson Blu στη χώρα μας.
Μια άλλη φιλόδοξη τουριστική επένδυση πάντως στην περιοχή, που είχε προαναγγελθεί επανειλημμένα «εν χορδαίς και οργάνοις» παραμένει προς το παρόν «παγωμένη». Αυτή του επίσης ομογενούς Ελληνοκαναδού επιχειρηματία Πίτερ Ηλιόπουλου, για τη δημιουργία ενός resort απαιτήσεων, σε ένα σημείο 10 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Σπάρτης, στην περιοχή της Ποταμιάς, στον τουρισμό υγείας και ευεξίας: του «Peter and Pauls Wellness and Lifestyle Village».
800 νέες κλίνες στο «βαρύ πυροβολικό»
Την ίδια ώρα, ανατρέχοντας στις εγκριτικές αποφάσεις αδειοδοτήσεων αλλά και ενισχύσεων προκύπτει ότι από το 2022 και μέχρι και το 2026 πάνω από 800 νέες κλίνες 5άστερων ξενοδοχείων θα προστεθούν στο «βαρύ πυροβολικό» της λακωνικής φιλοξενίας. Από το άκρο της λακωνικής Μάνης, το Ταίναρο, το Πόρτο Κάγιο και το Γερολιμένα, το διατηρητέο χωριό της Βάθειας, την Κοκάλα, το Σκουτάρι και το Βαθύ, έως την Αρεόπολη, το Λιμένι και το Νέο Οίτυλο, μέχρι το «ανατολικό πόδι», τη Μονεμβασιά, τον Αρχάγγελο, την Πλύτρα, το Κυπαρίσσι και νοτιότερα τη Νεάπολη μέχρι και την μαγευτική Ελαφόνησο, αλλά και στην ενδοχώρα, στο Μυστρά, την ίδια τη Σπάρτη, παντού ξεφυτρώνουν νέα καταλύματα κυρίως μικρής δυναμικότητας, πολλά όμως 4άστερα και 5άστερα ώστε να απορροφήσουν την ολοένα αυξανόμενη ζήτηση.
Τα επόμενα στοιχήματα
Το βασικό πλεονέκτημα της Λακωνίας είναι ότι αν την επισκεφθεί κάποιος και τη γνωρίσει, ο πειρασμός να επαναλάβει το ταξίδι του είναι μεγάλος. Υπάρχουν όμως, πολλά περαιτέρω στοιχήματα που πρέπει ακόμη να κερδηθούν ώστε να τονωθεί η τουριστική ανάπτυξη.
Πέρα από τα συνήθη, των γραφειοκρατικών και άλλων εμποδίων στις αδειοδοτήσεις των νέων μονάδων, των δικαστικών εμπλοκών κ.α. υπάρχουν σοβαρά επιπλέον ζητήματα, ιδίως στον τομέα των υποδομών.
• Κυριότερο, η προώθηση της ανακατασκευής του κεντρικού οδικού άξονα Σπάρτης – Γυθείου (τμήμα) του Ε961, αλλά και των αξόνων προς Αρεόπολη και Νεάπολη.
• Η βελτίωση των φτωχών σημερινών λιμενικών υποδομών. Η περιοχή διαθέτει μόλις 3 τουριστικά καταφύγια σε Γύθειο, Πλύτρα, Κοκκάλα και καμιά μαρίνα.
• Ειδικά σε Μονεμβασιά και Γύθειο οι ανάγκες του θαλάσσιου τουρισμού καθιστούν επιτακτικές τις βελτιώσεις. Οι επισκέψεις κρουαζιερόπλοιων είναι συχνές. 82 ήταν στην Μονεμβασιά το 2023, με 13.054 επιβάτες και 25 στο Γύθειο με 9.276 επιβάτες. Για φέτος αναμένεται αύξηση των δρομολογίων, με την περίοδο να έχει ήδη ξεκινήσει από αρχές Απριλίου και για τις 2 περιοχές και με προβλεπόμενο αισθητά μεγαλύτερο αριθμό επιβατών ανά κρουαζιερόπλοιο.
• Η τόνωση της ακτοπλοïκής σύνδεσης με Πειραιά και Κίσσαμο Χανίων που παραμένει αραιή.
Το αεροδρόμιο και η Gulf Air Aviation
• Η αεροπορική σύνδεση. Όταν τα πιο κοντινά αεροδρόμια είναι της Καλαμάτας και το «Ελ. Βενιζέλος», σε απόσταση δηλαδή, οδικώς, 1,5 και 3,5 ωρών αντίστοιχα από τη Λακωνία, η περιοχή τίθεται ασυζητητί εκτός σχεδιασμών των tour operators για ταξίδια με πτήσεις τσάρτερς.
Μοναδική δυνατότητα άμβλυνσης του προβλήματος θα ήταν η επαναχρησιμοποίηση του μικρού αεροδρομίου του Λευκοχώματος, 19 χιλιόμετρα έξω από τη Σπάρτη, που θα μπορούσε κατόπιν έργων βελτίωσης, να εξυπηρετήσει πτήσεις μικρών αεροσκαφών, ιδιωτικών και της αεροπλοΐας. Διαθέτει διάδρομο 920 μέτρων και έχει παραχωρηθεί στο δήμο Σπάρτης από το ΓΕΑ εδώ και 7 χρόνια. Κατά τη δεκαετία του ΄70 υπήρχε τακτικό δρομολόγιο από και προς Αθήνα με ελαφρύ σκάφος της Ολυμπιακής. Εδώ και 30 χρόνια, δεν χρησιμοποιείται ούτε ως στρατιωτικό αεροδρόμιο παρά μόνο σε πολύ έκτακτες καταστάσεις πυρκαγιών κλπ. Η προηγούμενη διοίκηση Π. Δούκα στο δήμο είχε κάνει αρκετές κινήσεις, ήρθε σε επαφή με την Gulf Air Aviation τον πρόεδρό της Mohamed Azami, που έχουν επιδείξει ζωηρό ενδιαφέρον για την επινοικίαση και ανάπτυξη του αεροδρομίου, οι συζητήσεις έφτασαν μέχρι την κατάρτιση σχεδίου σύμβασης, αλλά το θέμα προσώρας «πάγωσε» από τη νέα δημοτική αρχή.
• Και ένα συγκυριακό. Η ανάσχεση του φαινομένου των μεταγγίσεων τεράστιων φορτίων ρωσικού πετρελαίου μεταξύ δεξαμενοπλοίων, στον ασφαλή Λακωνικό Κόλπο, στα διεθνή ύδατα του οποίου επικρατεί από το 2022 συμφόρηση τάνκερς, που πέρα από την περιβαλλοντική επιβάρυνση λειτουργούν αποτρεπτικά στις τουριστικές ροές. Φαίνεται πως η κυβέρνηση, για πολλούς λόγους, αποφάσισε να δώσει λύση στο θέμα μέσω δέσμευση περιοχών από το Πολεμικό Ναυτικό για ασκήσεις, κάτι που θα εμποδίζει, με απόλυτα νόμιμο τρόπο, την κίνηση άλλων πλοίων.
newmoney | Χρήστος Δρογκάρης