Καθώς η Gazprom περιόρισε περαιτέρω τις προμήθειες προς την Ευρώπη την Παρασκευή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απάντησε περιγράφοντας δύο πιθανά μέσα για την επιβολή ανώτατων τιμών χονδρικής πώλησης φυσικού αερίου – ένα από τα οποία θα στόχευε μόνο τη Ρωσία, σύμφωνα με έγγραφο που διέρρευσε και είδε η EURACTIV.
Το έγγραφο θα συζητηθεί σε σεμινάριο μεταξύ των εκπροσώπων της ΕΕ-27 την Τετάρτη (7 Σεπτεμβρίου) και θα συζητηθεί περαιτέρω από τους υπουργούς Ενέργειας της Ένωσης σε έκτακτη συνεδρίαση την Παρασκευή.
Περιγράφει «δύο πιθανά μέσα» για την επιβολή ανώτατων τιμών χονδρικής πώλησης φυσικού αερίου σε περίπτωση περαιτέρω διαταραχών – ή ακόμη και πλήρους διακοπής – των προμηθειών που προέρχονται από τη Ρωσία.
Το πρώτο «θα περιλάμβανε ανώτατο όριο τιμών για το εισαγόμενο φυσικό αέριο από τη Ρωσία», ενώ το δεύτερο θα προέβλεπε τη δημιουργία διοικητικών ζωνών τιμολόγησης για τις πιο σοβαρά πληγείσες χώρες της ΕΕ, οι οποίες θα αποκαλούνταν «κόκκινες ζώνες».
Το έγγραφο αναφέρει ότι και τα δύο μέσα έχουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά τους και δεν αποκλείουν το ένα το άλλο. Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι η δημιουργία περιφερειακών ζωνών τιμολόγησης είναι πιο δύσκολο να εφαρμοστεί και «θα απαιτούσε σημαντικές κανονιστικές και τεχνικές πολύπλοκες προετοιμασίες».
Ο Τιερί Μπρος, καθηγητής στο Sciences Po Paris και συνεργάτης του Natural Gas World, χλεύασε την ιδέα του ανώτατου ορίου τιμών, λέγοντας ότι θα είναι άχρηστη όταν οι ρωσικές εξαγωγές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μηδενιστούν.
Όσον αφορά τη δημιουργία διαφορετικών ζωνών τιμολόγησης, πιστεύει ότι η ιδέα έχει λίγες πιθανότητες να βρει υποστήριξη μεταξύ των χωρών της ΕΕ εκτός της Γερμανίας.
«Η ιδέα ενός ανώτατου ορίου τιμών μεταξύ πράσινης και κόκκινης ζώνης είναι για μένα κάτι που πηγαίνει πίσω στη σοβιετική εποχή», δήλωσε στη EURACTIV. «Αυτό θα είναι μια σημαντική διαταραχή της αγοράς με ελάχιστα θετικά αποτελέσματα», δήλωσε.
Η πρώτη επιλογή – η επιβολή ανώτατου ορίου τιμών μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο – φαίνεται να βρίσκει μεγαλύτερη απήχηση στις Βρυξέλλες, αν και είναι πιθανό να κλιμακώσει τις εντάσεις με τη Μόσχα.
Την Παρασκευή, η Gazprom ανακοίνωσε την επ’ αόριστον διακοπή της λειτουργίας του αγωγού Nord Stream 1 προς τη Γερμανία – επισήμως για τεχνικούς λόγους – , βαθαίνοντας τις δυσκολίες της Ευρώπης στην εξασφάλιση καυσίμων για το χειμώνα. Η κίνηση αυτή έγινε λίγες ώρες αφότου οι χώρες της G7 συμφώνησαν σε ανώτατο όριο τιμών για το ρωσικό πετρέλαιο.
«Πιστεύω ακράδαντα ότι είναι πλέον καιρός για ένα ανώτατο όριο τιμών στο ρωσικό φυσικό αέριο από τον αγωγό προς την Ευρώπη», δήλωσε την Παρασκευή (2 Σεπτεμβρίου) η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
«Μπορεί να προταθεί ένα ανώτατο όριο τιμών φυσικού αερίου σε ευρωπαϊκό επίπεδο και υπάρχει επίσης νομική βάση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προσωρινή αποκοπή κερδών ως μέτρο έκτακτης ανάγκης σε περίοδο κρίσης», δήλωσε στους δημοσιογράφους στο περιθώριο συνάντησης συντηρητικών Γερμανών βουλευτών στην πόλη Murnau.
Επιλογές
Η επιβολή ανώτατου ορίου τιμών στο ρωσικό φυσικό αέριο δεν είναι ωστόσο χωρίς κίνδυνο, με τη Μόσχα να είναι πιθανό να προβεί σε αντίποινα διακόπτοντας εντελώς τις εξαγωγές προς την Ευρώπη, προειδοποιεί η εφημερίδα.
Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εκληφθεί «ως ένα οιονεί μέτρο κυρώσεων κατά της Ρωσίας», προσθέτει το έγγραφο, λέγοντας ότι οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να είναι έτοιμες να «κλειδώσουν» την απόφασή τους και να αποφύγουν να υποχωρήσουν ακόμη και «σε περίπτωση που η Ρωσία απειλήσει να σταματήσει εντελώς τις προμήθειες φυσικού αερίου στην ΕΕ ως αποτέλεσμα».
Η ΕΕ μπορεί να «προβλέψει και να μετριάσει τον αντίκτυπο ενός πλήρους εμπάργκο» στο ρωσικό φυσικό αέριο με την «τόνωση των μέτρων περικοπής και μείωσης της ζήτησης», συνεχίζει το έγγραφο, αναφερόμενο σε ένα σχέδιο «χειμερινής ετοιμότητας» που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούλιο, το οποίο περιγράφει μια πιθανή σειρά μέτρων.
Η εφαρμογή αυτών των μέτρων «θα έκανε ένα εμπάργκο φυσικού αερίου πιο υποφερτό για την ΕΕ, ενισχύοντας κατά συνέπεια τη θέση της ΕΕ για την επιβολή ανώτατου ορίου τιμών», υποστηρίζει το έγγραφο.
Ανώτατα όρια τιμών στις τιμές καταναλωτή
Αρκετές χώρες της ΕΕ έχουν επίσης θεσπίσει ανώτατα όρια τιμών λιανικής πώλησης ή επιδοτήσεις για τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας των καταναλωτών, κάτι που δεν εξετάζεται λεπτομερώς στο έγγραφο της Επιτροπής.
Αλλά αυτά έχουν σφοδρούς πολέμιους. Αν εφαρμοστούν αδιακρίτως, κινδυνεύουν να προκαλέσουν «ένα ατέρμονο σπιράλ υψηλότερων τιμών εισαγωγών και υψηλότερων επιδοτήσεων», προειδοποιεί ο Ντάνιελ Γκρος, οικονομολόγος στο Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS) στις Βρυξέλλες.
«Αντί να επιδοτούν την κατανάλωση μέσω ενός ανώτατου ορίου τιμών, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επιδοτούν την εξοικονόμηση φυσικού αερίου, για παράδειγμα, πληρώνοντας τα νοικοκυριά επειδή κατανάλωσαν λιγότερο φέτος το χειμώνα από ό,τι τον περασμένο χειμώνα», έγραψε σε άρθρο γνώμης για τη EURACTIV.
Η Φον ντερ Λάιεν φάνηκε να το αναγνωρίζει αυτό, λέγοντας ότι οι κυβερνήσεις της ΕΕ θα μπορούσαν να αποκομίσουν μέρος των απρόσμενων κερδών που έχουν αποκομίσει οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας από την κρίση του φυσικού αερίου και να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα για τη στήριξη ευάλωτων πολιτών και επιχειρήσεων.
Η ίδια θα παρουσιάσει τις ιδέες της Επιτροπής για έκτακτα μέτρα της ΕΕ στις 14 Σεπτεμβρίου, δήλωσε την Πέμπτη ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής.
Διαβάστε ολόκληρο το έγγραφο παρακάτω ή κάντε κλικ εδώ για να το κατεβάσετε. Επίσης διαθέσιμο για λήψη: ένα σχετικό «μη έγγραφο σχετικά με το TTF και τα αντιπροσωπευτικά σημεία αναφοράς για το φυσικό αέριο χονδρικής».
euractiv