“Οι Φορείς της Αυτοδιοίκησης για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων πρέπει να ενισχύσουν τα πολιτικά, επιχειρησιακά και επιστημονικά τους χαρακτηριστικά και να συμβάλουν στη δυναμική αναβάθμιση της αυτοδιοίκησης ως προς τη διαχείριση των απορριμμάτων”, ανέφερε ο Αν. ΥΠΕΝ, Σωκράτης Φάμελλος, στον χαιρετισμό που απηύθυνε στην 13η Σύνοδο ΦοΔΣΑ, που πραγματοποιήθηκε, εχθές, στους Δελφούς. “Ελπίζω οι νέοι Δήμαρχοι να συνεισφέρουν σε αυτή την ποιοτική αναβάθμιση”, συνέχισε, τονίζοντας ότι από την πλευρά της πολιτείας έχουν γίνει οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στον τομέα του περιβάλλοντος και των απορριμμάτων, ώστε η Ελλάδα να βγει επιτέλους από τον Μεσαίωνα των χωματερών.
“Ολοκληρώθηκε μία κυβερνητική θητεία η οποία παρέδωσε στην Αυτοδιοίκηση όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την ορθή και σύγχρονη διαχείριση των απορριμμάτων”, είπε ο Σωκράτης Φάμελλος αντιδιαστέλλοντας το παρελθόν κατά το οποίο λειτουργούσαν στη χώρα μας 300 χωματερές, που μας επιβάρυναν με πρόστιμα από την ΕΕ ύψους 55 εκατ. ευρώ. “Έως το τέλος του 2018 μειώσαμε κατά 82% αυτό το πρόστιμα, ενώ έως το τέλος του 2019 αναμένεται να κλείσουν και οι τελευταίες χωματερές”, συμπλήρωσε. Επίσης, για μια δεκαετία, έως το 2015, η Ελλάδα δεν είχε προχωρήσει ούτε μία επένδυση μονάδας επεξεργασίας απορριμμάτων ή Κυκλικής Οικονομίας, ανάκτησης υλικών και παραγωγής δευτερογενών υλικών και καυσίμων στα στερεά απόβλητα. Σήμερα, από ουραγός το 2014, η χώρα μας διαθέτει ολοκληρωμένη στρατηγική διαχείρισης απορριμμάτων, η οποία περιλαμβάνει Εθνικό Σχέδιο για την Κυκλική Οικονομία, νέο θεσμικό πλαίσιο για την ανακύκλωση, σύγχρονα επιχειρηματικά μοντέλα και καινοτομία, καθώς και Τοπικά Σχέδια που προβλέπουν και επιβάλλουν τη χωριστή συλλογή βιοαποδομήσιμων. από τον Ιούλιο του 2018.
Το 2015 εκπονήθηκαν οι Εθνικοί Σχεδιασμοί για τα στερεά και υγρά απόβλητα, η πολυετής καθυστέρηση των οποίων σήμαινε αιρεσιμότητα για έργα και επενδύσεις υγρών και στερεών αποβλήτων από το ΕΣΠΑ. Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων καθορίζει την ρητή υποχρέωση της χωριστής συλλογής και μάλιστα επιβάλλει την εφαρμογή της ανακύκλωσης, άνω του 50%, όπως προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το Σχέδιο για την πρόληψη παραγωγής απορριμμάτων, το Σχέδιο για τη διαχείριση επικινδύνων αποβλήτων, την έκδοση των απαραίτητων ΚΥΑ για την υλοποίηση των Σχεδίων στις 13 Περιφέρειες της χώρας, μαζί με τις αντίστοιχες Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δημιούργησαν την αφετηρία και το κατάλληλο πλαίσιο για την αναβάθμιση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Κυρίως, ο νέος νόμος (4496) για την ανακύκλωση, που ψηφίστηκε το 2017, ξεκαθαρίζει απολύτως ότι ο ρόλος των Δήμων είναι καθοριστικός ως προς τη διαχείριση των απορριμμάτων, ότι οι Δήμοι έχουν την ευθύνη του σχεδιασμού και της υλοποίησης δράσεων ανακύκλωσης και ότι πρέπει να επιτύχουν τον στόχο του 50% στη διαλογή στην πηγή και στην ανακύκλωση. Συνεπώς, “το νέο θεσμικό πλαίσιο λαμβάνει υπόψη του το ευρωπαϊκό κεκτημένο και δημιουργεί τις προϋποθέσεις, ώστε να αποδίδονται οι πόροι στα Συστήματα και από τα Συστήματα στην Αυτοδιοίκηση και όχι να σωρεύονται ή να παραμένουν σε αποθεματικά αυξάνοντας το διοικητικό κόστος. Ταυτόχρονα, αποφασίστηκε η μείωση χρήσης της λεπτής πλαστικής σακούλας, αλλά και η ενίσχυση του επιχειρησιακού και ελεγκτικού ρόλου του ΕΟΑΝ”, επεσήμανε ο Αν. ΥΠΕΝ.
Και συνέχισε: “Ο έλεγχος του ΕΟΑΝ στα Συστήματα Ανακύκλωσης και στα επιχειρησιακά τους Σχέδια πρέπει να είναι αυστηρός. Η επίτευξη των στόχων των Δήμων εξαρτάται από αυτά τα επιχειρησιακά Σχέδια. Προφανώς οι δράσεις ανακύκλωσης θα πρέπει να συνδυαστούν με την υποχρέωση της χωριστής συλλογής σε όλους τους χώρους συνάθροισης κοινού, σε όλες τις οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Με επιστολή μου προς όλες τις αδειοδοτούσες υπηρεσίες καθίσταται σαφές ότι δεν επιτρέπεται να αδειοδοτηθεί χώρος συνάθροισης κοινού ή οποιαδήποτε παραγωγική δραστηριότητα χωρίς να εμπεριέχει τον όρο της χωριστής συλλογής των υλικών, όπως ήδη επιβάλλεται σε λιμάνια, στρατόπεδα κ.λπ. Ήδη έχει έρθει προειδοποίηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την επόμενη προγραμματική περίοδο, που υποχρεώνει τη χρηματοδότηση αποκλειστικά και μόνο έργων που επεξεργάζονται απορρίμματα από χωριστή συλλογή απαγορεύοντας τη χρηματοδότηση έργων σύμμεικτων απορριμμάτων”.
“Δεν έχουμε το δικαίωμα να μεταφέρουμε σε Δήμους και Περιφερειάρχες οποιονδήποτε επιμερισμό προστίμου για καθυστέρηση στην ανακύκλωση”, σχολίασε ο Σωκράτης Φάμελλος. “Η εντολή της κοινωνίας είναι να μην πληρώσει νέα πρόστιμα η πατρίδα μας για τα απορρίμματα, πολύ περισσότερο για την ανακύκλωση. Υπήρχε ξεκάθαρα πολιτική ευθύνη των κυβερνήσεων του παρελθόντος, που μας οδήγησαν στις χωματερές. Για το λόγο αυτό είναι αδιανόητο να μην δέχονται τα Συστήματα Ανακύκλωσης να ελέγχονται απολύτως για όλη την απόδοση της ανακύκλωσης και την αξιοποίηση των πόρων της ανακύκλωσης. Και ο έλεγχος και η αξιολόγηση της ανακύκλωσης θα γίνεται με τα ζυγολόγια και τα τιμολόγια πώλησης των ανακυκλώσιμων, με πλήρη διαφάνεια ως προς την ανακυκλώσιμη ποσότητα και την αξιοποίηση των χρηματοδοτήσεων. Αυτή είναι η απαίτηση των πολιτών”, υπογράμμισε.
“Δεν αρκεί μόνο η πολιτική βούληση της κυβέρνησης να πετύχουμε τη μέγιστη δυνατή ανάπτυξη της ανακύκλωσης”, συνέχισε. “Θα πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι να δώσουμε τέλος σε αυτό το παράδοξο και να μην κρυβόμαστε από τις υποχρεώσεις μας: Η Ευρωπαϊκή Ένωση διεκδικεί να είναι πρωτοπόρος στην ανακύκλωση, εμείς θέλουμε να είμαστε πρωταγωνιστές της ανακύκλωσης, χωρίς να επιτελούμε όλοι το καλύτερο και να μην πιάνουμε κανένα στόχο!”.
Και κατέληξε: “Τα Συστήματα ανακύκλωσης δεν θα πρέπει να ξεχνούν ότι εισπράττουν κοινωνικό πόρο. Συνεπώς η πολιτεία υποχρεούται να ελέγξει απολύτως τη διαχείριση και την απόδοση του συγκεκριμένου πόρου, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή ανακύκλωση. Η Ευρώπη προχωρά πολύ γρήγορα και η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει ένα αυστηρό θεσμικό πλαίσιο για την ανακύκλωση φτάνοντας το 65% για την ανακύκλωση και μειώνοντας στο 10% την υγειονομική ταφή. Μπροστά μας ανοίγονται συνεχώς νέα ζητήματα, όπως η μείωση του πλαστικού μιας χρήσης, για τα οποία προετοιμαζόμαστε ήδη. Η επιστροφή στο φαύλο παρελθόν θα είναι καταστροφή. Ως ΥΠΕΝ αποδείξαμε αυτά τα τέσσερα χρόνια ότι κανένας δεν έχει να φοβηθεί τίποτα όταν λειτουργεί προς όφελος της ανακύκλωσης, της κοινωνίας και του περιβάλλοντος”.