Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης Δικηγόρος Αθηνών- Συνταγματολόγος- νομικός συνεργάτης Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ελλάδα- νομικός σύμβουλος Ιεράς Μονής Προφήτου Ηλία Γεωργιτσίου Λακωνίας της Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευστάθιος, είναι ο μοναδικός Μητροπολίτης ανά την επικράτεια, που έχει διατελέσει έξι φορές Τοποτηρητής σε χηρευουσα Μητρόπολη. Οι περισσότεροι Μητροπολίτες, έχουν αναλάβει καθήκοντα Τοποτηρητή , μέχρι δύο φορές.
Χρημάτισε δύο φορές Τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως Κυθήρων (1997-1998 και το 2005), της Ιεράς Μητροπόλεως Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως (2006), της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας (2007) και της Ιεράς Μητροπόλεως Μάνης (2018).
Σημειώνεται πως, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιος αναλαμβάνει για δεύτερη φορά Τοποτηρητής στην Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, καθώς είχε διατελέσει στην συγκεκριμένη θέση και μετά την εκδημία του Μακαριστού Μητροπολίτου Θεόφιλου.
Σύμφωνα με το άρθρο 23 του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος: «Ἅμα τῇ χηρείᾳ μητροπολιτικοῦ τινος θρόνου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ὁ Πρόεδρος τῆς Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, ἀναθέτει τὴν τοποτηρητείαν αὐτοῦ μέχρι τῆς πληρώσεως τοῦ εἰς τὸν ἐκ τῶν ὁμόρων Μητροπολιτῶν ἔχοντα τὰ πρεσβεῖα τῆς Ἀρχιερωσύνης».
–
Σύμφωνα με όσα προβλέπονται στον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος μετά τη χηρεία του Μητροπολιτικού θρόνου, η εκλογή νέου Μητροπολίτη, η οποία εμπίπτει στις αποκλειστικές αρμοδιότητες της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας, υλοποιείται μέσα σε ένα εξάμηνο από τη χηρεία του Μητροπολιτικού θρόνου στο Συνοδικό ιερό Κατάστημα και κατά τη διάρκεια τακτικής ή έκτακτης σύγκλησης της Ιεράς Συνόδου.
Η πλήρωση αυτή υλοποιείται με δύο τρόπους, εκ των οποίων ο κανονικός, αυτός δηλαδή που απαντά στη διαδικασία που προβλέπεται από τους ιερούς κανόνες, είναι η εκλογή. Η εκλογή διεξάγεται με δύο ψηφοφορίες, οι οποίες είναι μυστικές αφού προβλέπεται ρητώς από τον ισχύοντα Καταστατικό Χάρτη. Κατά την πρώτη ψηφοφορία εκλέγονται τρεις από τους εγγεγραμμένους στον κατάλογο εκλογίμων προς Αρχιερατεία, τους σχολάζοντες Μητροπολίτες (αυτούς δηλαδή που έχουν αποβάλλει τη διοικητική τους εξουσία), τους Βοηθούς Επισκόπους και τους Τιτουλάριους Μητροπολίτες και Επισκόπους. Κατά τη δεύτερη ψηφοφορία, στην οποία παλαιότερα συμμετείχε μόνο με την παρουσία του ο Κυβερνητικός Επίτροπος ένας δηλαδή καθηγητής της Νομικής ή της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, εκλόγιμοι είναι οι συμπεριλαμβανόμενοι στο τριπρόσωπο που καταρτίζεται στην πρώτη ψηφοφορία, από τους οποίους αναδεικνύεται ένας με σχετική πλειοψηφία (όποιος δηλαδή συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους). Δεν προκύπτει ότι θα πρέπει να χρησιμοποιούνται έντυπα ψηφοδέλτια, ενώ σε περίπτωση ισοψηφίας στη δεύτερη ψηφοφορία υπερισχύει ό ανώτερος κατά τα πρεσβεία της Αρχιερωσύνης.
Μετά την εκλογή ακολουθεί η ανακοίνωσή της στον εκλεγέντα μέσω του Μικρού και του Μεγάλου μηνύματος, εκ των οποίων το πρώτο τελείται από τον Πρόεδρο της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας και το δεύτερο από ολόκληρη την Ιερά Σύνοδο στο Συνοδικό Παρεκκλήσι. Μετά τη λήξη της διαδικασίας, αναγγέλλεται στον Υπουργό Παιδείας και θρησκευμάτων το αποτέλεσμα της εκλογής. Ο Υπουργός έχει την υποχρέωση να προκαλέσει την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος περί αναγνωρίσεως και καταστάσεως του νέου Μητροπολίτη μέσα σε δέκα ημέρες, εκτός αν κατά τον έλεγχο νομιμότητας διαπιστώσει ότι η διαδικασία διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας της Ελλάδος (ν.590/1977). Στη συνέχεια ο εκλεγείς δίνει διαβεβαίωση ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας και με την παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, και τελικώς ενθρονίζεται κατά την εκκλησιαστική τάξη. Για την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος δεν απαιτείται να διεξαχθεί έρευνα για το αν έχει επιβληθεί στον εκλεγέντα το επιτίμιο της ακοινωνησίας.
Ο δεύτερος τρόπος πλήρωσης χηρεύουσας Μητροπόλεως είναι η μετάθεση ή κατάσταση. Προβλέπεται από τους ιερούς κανόνες (14ος Αποστολικός κανόνας), ωστόσο, πρόκειται ουσιαστικά για διαδικασία που επιλέγεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εξαιτίας ύπαρξης μείζονος οφέλους της Εκκλησίας, το οποίο θα πρέπει να συντρέχει κατά το χρόνο της απόφασης περί μεταθέσεως. Αντίθετα, στην πλήρωση χηρεύουσας Μητρόπολης με εκλογή δε χρειάζεται να στοιχειοθετείται μείζων για την Εκκλησία όφελος.
Με βάση το Νόμο 590/1977 (ΦΕΚ Α΄146/31.5.1977)Περί του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος:
“Η Εκκλησία της Ελλάδος, ούσα θείον καθίδρυμα και έχουσα κεφαλήν τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, είναι αναποσπάστως ηνωμένη δογματικώς μετά της εν Κωνσταντινουπόλει Μεγάλης και πάσης άλλης Ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας, στοιχούσα τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής και τηρούσα απαρασαλεύτως, ως και πάσαι αι λοιπαί Ορθόδοξοι Εκκλησίαι, τα δόγματα, τους ιερούς αποστολικούς και συνοδικούς κανόνας και τας ιεράς παραδόσεις.Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι αυτοκέφαλος, αυτοδιοικείται δε, εν τω πλαισίω των περί θρησκείας άρθρων του Συντάγματος, διά των εν ενεργεία Μητροπολιτών αυτής”.
Στο Αρθρο 3 του Ελληνικού Συντάγματος, ως υπέρτατου κανόνα δικαίου, προβλέπεται:
“1. Eπικρατούσα θρησκεία στην Eλλάδα είναι η θρησκεία της Aνατολικής Oρθόδοξης Eκκλησίας του Xριστού. H Oρθόδοξη Eκκλησία της Eλλάδας, που γνωρίζει κεφαλή της τον Kύριο ημών Iησού Xριστό, υπάρχει αναπόσπαστα ενωμένη δογματικά με τη Mεγάλη Eκκλησία της Kωνσταντινούπολης και με κάθε άλλη ομόδοξη Eκκλησία του Xριστού τηρεί απαρασάλευτα, όπως εκείνες, τους ιερούς αποστολικούς και συνοδικούς κανόνες και τις ιερές παραδόσεις. Eίναι αυτοκέφαλη, διοικείται από την Iερά Σύνοδο των εν ενεργεία Aρχιερέων και από τη Διαρκή Iερά Σύνοδο που προέρχεται από αυτή και συγκροτείται όπως ορίζει ο Kαταστατικός Xάρτης της Eκκλησίας, με τήρηση των διατάξεων του Πατριαρχικού Tόμου της κθ΄ (29) Iουνίου 1850 και της Συνοδικής Πράξης της 4ης Σεπτεμβρίου 1928.
2. Tο εκκλησιαστικό καθεστώς που υπάρχει σε ορισμένες περιοχές του Kράτους δεν αντίκειται στις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου.
3. Tο κείμενο της Aγίας Γραφής τηρείται αναλλοίωτο. H επίσημη μετάφρασή του σε άλλο γλωσσικό τύπο απαγορεύεται χωρίς την έγκριση της Aυτοκέφαλης Eκκλησίας της Eλλάδας και της Mεγάλης του Xριστού Eκκλησίας στην Kωνσταντινούπολη”.
Η Ιερά Μητρόπολις Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως περιλαμβάνει τις δύο τέως επαρχίες της Γόρτυνος και της Μεγαλοπόλεως. Έδρα της είναι η Δημητσάνα Αρκαδίας και δεύτερη έδρα είναι η Μεγαλόπολη. Περιλαμβάνει πλήθος ιστορικών ιερών μονών και βυζαντινών ναών.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης, προσφωνείται “Παναγιώτατος” εντός της περιφέρειας του.
Παναγιώτατος: Προσφωνούνται κατ’ εξαίρεση οι Μητροπολίτες α) Θεσσαλονίκης ,β) Μονεμβασίας και Σπάρτης και γ) Τραπεζούντας. Το άλλοτε δεσποτάτο του Μυστρά, η στέψη του τελευταίου βυζαντινού αυτοκράτορα στον Μυστρά, η ζωή της οικογένειας των Παλαιολόγων στον Μυστρά κ.α., συνέβαλαν στην απόδοση του τίτλου του “Παναγιωτάτου” εντός της περιφέρειας, στον εκάστοτε Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης. Στην μητροπολιτική εκκλησία του Αγίου Δημητρίου της καστροπολιτείας του Μυστρά στην Λακωνία ,ο ηρωικός πεσών τελευταίος αυτοκράτορας της Ελληνικής “Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας” (“Βυζαντινής” όπως αποκλήθηκε από ξένους ιστορικούς) έλαβε το αυτοκρατορικό στέμμα.
Κατά πολλούς, ανά τον κόσμο, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευστάθιος, θα ανακηρυχθεί μεταγενέστερα Άγιος, διότι αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για την βαθιά του πίστη, την συνέπεια, την ταπεινοφροσύνη, το πλούσιο φιλανθρωπικό, πνευματικό και κοινωνικό του έργο.
-Το σημαντικό και μοναδικό έργο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευσταθίου:
α. Ολοκλήρωσε το Επισκοπείο και τα Γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως που παρέλαβε από τον προκάτοχό του.
β. Αποπεράτωσε και εγκαινίασε τον μεγαλοπρεπή Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Σπάρτης.
γ. Εγκαινίασε 200 Ιερούς Ναούς, ενοριακούς και παρεκκλήσια ή εξωκκλήσια, ενώ τέλεσε τα θυρανοίξια σε 18 Ιερούς Ναούς της Ιεράς Μητροπόλεως
δ. Δημιούργησε κύκλους Μελέτης Αγίας Γραφής
ε. Αναδιοργάνωσε τα Κατηχητικά Σχολεία και των τριών βαθμίδων.
στ. Δημιούργησε κύκλους μελέτης Αγίας Γραφής και εσπερινές ομιλίες σε πολλές Ενορίες. Καθιέρωσε τον εορτασμό των Λακώνων Αγίων, την Β΄ Κυριακή των Νηστειών της Μεγάλης Τεσσαρακοστής στον Ι.Ν Αγίου Νικολάου Σπάρτης, καθώς και άλλες εορτές, με σκοπό την πνευματική ενίσχυση των χριστιανών. Παράλληλα φρόντισε, σε κάθε γωνιά της Μητροπολιτικής μας περιφέρειας, να εορτάζονται οι τοπικές πανηγύρεις με εκκλησιαστική μεγαλοπρέπεια, όπως αρμόζει στον ιστορικό μας τόπο. Επιπλέον, από το ξεκίνημα της αρχιερατείας του και μέχρι σήμερα, περιοδεύει, τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, σε όλες σχεδόν τις περιοχές, ακόμη και τους απομακρυσμένους οικισμούς, ιεροπράττοντας και κηρύττοντας ανελλιπώς, έτσι ώστε να βρίσκεται κοντά και στον πιο απομακρυσμένο πιστό της τοπικής Εκκλησίας.
ζ. Ίδρυσε και εγκαινίασε 28 ενοριακά Κέντρα Νεότητος στη Σπάρτη και στην περιφέρεια.
η. Έκτισε και εγκαινίασε 30 Ιερατικές Στέγες, ώστε σήμερα η Μητρόπολη να διαθέτει 70 ιερατικές στέγες για την εξυπηρέτηση των ιερατικών οικογενειών.
θ. Χειροτόνησε 134 νέους κληρικούς, οι οποίοι διακρίνονται για το ήθος, την μόρφωση και την αγάπη τους προς το Ιερό Θυσιαστήριο. Επίσης έχει χειροθετήσει δεκάδες Αναγνώστες, ευσεβείς νέους, αλλά και μεγαλύτερους σε ηλικία, που διακρίνονται για την αγάπη τους στην Εκκλησία και τη βυζαντινή μουσική.
ι. Κατά τη διάρκεια της αρχιερατείας του εγκαταστάθηκαν αδελφότητες και ανακαινίστηκαν ριζικά οι Ιερές Μονές Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, Αγίων Αναργύρων Πάρνωνος και Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ιέρακος. Επίσης αναστήλωσε την Ιερά Μονή Γόλας, ενώ αυτό το διάστημα εξελίσσονται τα δύσκολα εγχειρήματα της αναβίωσης της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννη θεολόγου στον Χάρακα και της λειτουργίας της νέας Ιεράς Μονής του Οσίου Θωμά του εν Μαλεώ.
ια. Δημιούργησε Εκκλησιαστική Βιβλιοθήκη που διαθέτει χιλιάδες τίτλους αξιόλογων και σπάνιων βιβλίων, καθώς και άλλες βιβλιοθήκες στα Ενοριακά Πνευματικά Κέντρα.
ιβ. Ανέπτυξε σημαντική εκδοτική δραστηριότητα με έκδοση βιβλίων του ιδίου και προσοντούχων κληρικών της Ιεράς Μητροπόλεως, ενημερωτικού, διαφωτιστικού και κατηχητικού περιεχομένου, εγκολπίων ημερολογίων, ενώ ανελλιπώς εκδίδει το περιοδικό της Ι. Μητροπόλεως «Όσιος Νίκων ο Μετανοείτε»..
ιγ. Ίδρυσε ένα καλαίσθητο κτήριο στη Σπάρτη, παραπλεύρως του Επισκοπείου, που ονομάστηκε Νεανική Γωνιά, προοριζόμενο για το νεανικό έργο της Μητροπόλεως, το οποίο παρεδόθη επί σειρά ετών, άνευ ενοικίου, για την λειτουργία της Πανεπιστημιακής Σχολής της Σπάρτης. Το Κέντρο αυτό εγκαινιάσθηκε σε μεγαλοπρεπή τελετή με την παρουσία του αοιδίμου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κυρού Χριστοδούλου, στις 25 Νοεμβρίου 1998, σε μια σημαντική ημέρα για την πόλη της Σπάρτης και τον Νομό Λακωνίας, αφού γιορτάζονταν τα χίλια χρόνια από την κοίμηση του πολιούχου Οσίου Νίκωνος του Μετανοείτε. Στο συγκεκριμένο κτίριο πλέον στεγάζονται η Εκκλησιαστική Βιβλιοθήκη, το Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης, το Ραδιόφωνο της τοπικής Εκκλησίας, η Σχολή Βυζαντινής Μουσικής και οι κατηχητικές συντροφιές του Μητροπολιτικού Ναού.
ιδ. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας, στις 15 Απριλίου 2021, απέστειλε αναλυτικό έγγραφο προς την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, με το οποίο ζητούσε την έκδοση Διαπιστωτικής Πράξης για έξι εγκαταλειμμένες και ερειπωμένες ιστορικές Ιερές Μονές της Ιεράς Μητροπόλεώς μας, στις οποίες, ωστόσο, διασώζονται τα Καθολικά τους και κάποια από τα κελιά. Πρόκειται για τα Μοναστήρια: Παναγίας Ελεούσης Κούμπαρη, που ιδρύθηκε το 1602, Παναγίας Ρεματιανής, με έτος ίδρυσης το 1692, Παναγίας Ταϋγέτης, που χρονολογείται από τον 17ο αιώνα, Παναγίας Βρεσθενιτίσσης, με έτος ίδρυσης το 1602, Τιμίου Προδρόμου στο Συντζάφι Χρυσάφων, που ιδρύθηκε το 1625 και Προφήτου Ηλία Γεωργιτσίου, με έτος ίδρυσης το 1619. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος αποφάσισε ομόφωνα την αναγνώριση συστάσεως των εν λόγω έξι Ιερών Μονών, ενώ η σχετική απόφαση δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στο φύλλο της 7ης Ιουνίου 2021. Η ενέργεια αυτή του σεπτού Ποιμενάρχη μας είχε πολλαπλούς συμβολισμούς και στόχους: αφ΄ ενός, στο πλαίσιο της επετείου των 200 ετών από την Επανάσταση του 1821, θέλησε να τιμήσει έξι Ιερές Μονές που έπαιξαν σημαντικό ρόλο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας στον τόπο μας, αφετέρου θέλησε να ανοίξει τον δρόμο για την ανακαίνιση και αναστήλωσή τους και ίσως στο μέλλον της αναβίωσης της μοναστικής τους λειτουργίας.
-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟ ΕΡΓΟ
1. Θεμελίωσε και εγκαινίασε το Ίδρυμα Περιθάλψεως Χρονίως Πασχόντων, Ηλικιωμένων και ΑΜΕΑ «Ο Άγιος Παντελεήμων – Άσυλο Ανιάτων», ένα λαμπρό ίδρυμα με ευρωπαϊκές προδιαγραφές που περιθάλπει 100 τροφίμους που πάσχουν από ανίατες ασθένειες ή είναι άτομα με ειδικές ανάγκες.
2. Κατά τα έτη της προεδρίας του, αποπεράτωσε και εγκαινίασε το δεύτερο όροφο του Γηροκομείου Σπάρτης »οι Άγιοι Ανάργυροι» και τριπλασίασε τον αριθμό των περιθαλπομένων γερόντων.
3. Ίδρυσε και εγκαινίασε το «Κέντρο Αποκαταστάσεως και Αποθεραπείας Ημερησίας Νοσηλείας», το οποίο λειτούργησε επί δωδεκαετίας αυτόνομα (2001-2013) και πλέον αποτελεί πτέρυγα του Ασύλου Ανιάτων Σπάρτης.
4. Ίδρυσε και εγκαινίασε την «Σχολή Καταρτίσεως Ατόμων με ειδικές ανάγκες», που στεγάζεται στο Άσυλο Ανιάτων Σπάρτης. Στην Σχολή φοιτούν 40 μαθητές εκ των οποίων οι 20 είναι τρόφιμοι του ιδρύματος και οι υπόλοιποι εξωιδρυματικοί, οι οποίοι μεταφέρονται δωρεάν καθημερινά με ειδικό όχημα.
5. Ίδρυσε, θεμελίωσε και εγκαινίασε το Ίδρυμα Περιθάλψεως Ηλικιωμένων Ατόμων «Ο Άγιος Αθανάσιος» Νεαπόλεως που περιθάλπει 30 απομάχους της ζωής.
6. Θεμελίωσε και εγκαινίασε στους Μολάους το Ίδρυμα Περιθάλψεως Ηλικιωμένων και Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, «Η Αγία Παρασκευή», το οποίο προσφέρει στέγη, τροφή, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και στοργή σε 80 συνανθρώπους μας.
7. Θεμελίωσε και έθεσε σε λειτουργία το Ίδρυμα Περιθάλψεως Ηλικιωμένων και ΑΜΕΑ Ελίκας «Ο Άγιος Χαράλαμπος» πού ανοικοδόμησε εκ θεμελίων και με σύγχρονες προδιαγραφές το Ίδρυμα »Σταύρος Νιάρχος».
8. Θεμελίωσε και εγκαινίασε στον ορεινό οικισμό Ταϋγέτης Μυστρά, τις μόνιμες «Νεανικές Κατασκηνώσεις» που φιλοξενούν κάθε καλοκαίρι 500 παιδιά Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου καθώς και φοιτητές.
9. Θεμελίωσε και εγκαινίασε στο Παλαιόκαστρο Νεαπόλεως, τις «Κατασκηνώσεις για Άτομα με ειδικές Ανάγκες». Οι εγκαταστάσεις χρησιμοποιούνται επίσης για την φιλοξενία ιερατικών οικογενειών και ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων.
10. Θεμελίωσε και λειτουργεί στη Σπάρτη τον Βρεφονηπιακό Σταθμό »Ο Άγιος Βασίλειος», που ανεγέρθηκε με εξ ολοκλήρου χορηγία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Ο Σταθμός φιλοξενεί περίπου 50 βρέφη και νήπια.
11. Θεμελίωσε και λειτουργεί στη Μονεμβάσια τον Βρεφονηπιακό Σταθμό »Παναγία Χρυσαφίτισσα», που ανεγέρθηκε με δαπάνες της Εκκλησιαστικής Κεντρικής Υπηρεσίας Οικονομικών της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο Σταθμός φιλοξενεί περίπου 40 βρέφη και νήπια.
12. Ίδρυσε και εγκαινίασε το Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», το οποίο εξυπηρετεί κάθε χρόνο εκατοντάδες οικογένειες και μοναχικά άτομα, στα οποία προσφέρεται, με επιστημονικό και εθελοντικό προσωπικό, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τροφή, καθαριότητα και συντροφιά.
12. Λειτουργεί το «Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο», το οποίο εξυπηρετεί εκατοντάδες αναξιοπαθούντες κάθε χρόνο, διαθέτοντας ένα πολύ σημαντικό ποσό για την θεραπεία των αναγκών τους.
13. Ίδρυσε «Ταμείο υποτροφιών για φοιτητές και μαθητές» και «Ταμείο υποτροφιών για όλους ανεξαιρέτως τους σπουδάζοντες την θεολογία», οι οποίοι προορίζονται για την Ιερωσύνη.
14. Ανασυγκρότησε και ίδρυσε Ενοριακά Φιλόπτωχα Ταμεία, τα οποία ανταποκρίνονται στις ανάγκες των κατοίκων της Επαρχίας μας.
– ΕΙΝΑΙ ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΣ ΚΑΙ ΙΔΡΥΤΗΣ
1. Της Σχολής Γονέων, που λειτούργησε από το 1983 και είχε πρωτοπορία στον ελληνικό χώρο.
2. Του Κέντρου Εθελοντικής Αιμοδοσίας, που λειτούργησε πριν ακόμη υπάρξει άλλο στην οικεία Επαρχία.
3. Του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Ιεράς Μητροπόλεως.
4. Του Μουσείου Εκκλησιαστικής Τέχνης, που διαθέτει εκθέματα ιδιαιτέρας θρησκευτικής και ιστορικής σημασίας.
5. Της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής »Πέτρος ο Πελοποννήσιος»
6. Της Σχολής Αγιογραφίας »Φώτης Κόντογλου»
– ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΠΑΡΤΗΣ
1. Καθίδρυμα Αθανασίου Ματάλα του Λακεδαιμονίου.
2. Κληροδότημα Πάπας.
3. Κληροδότημα Λαμπράκη.
4. Κληροδότημα Κερασιώτη.
5. Κληροδότημα Σταύρος Καλκανδής.
6. Ίδρυμα αδελφών Παναγιώτου, Ελένης και Χρυσάνθου Τζάκα
7. Τμήμα του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ως επίτιμος.
8. Προσκύνημα του Αγ. Νεκταρίου Συκέας.
9. Προσκύνημα του Αγ. Βασιλείου Σπάρτης.
– ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
Διετέλεσε Πρόεδρος:
1. Της Εκκλησιαστικής Κεντρικής Υπηρεσίας Οικονομικών της Εκκλησίας της Ελλάδος (ΕΚΥΟ).
2. Της Μονίμου Συνοδικής Επιτροπής Μοναχισμού της Εκκλησίας της Ελλάδος.
3. Της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής επί Ειδικών Ποιμαντικών Θεμάτων και Καταστάσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος.
4. Της Επιτροπής Καταρτίσεως Κανονισμού Διοικήσεως των Ιερών Μητροπόλεων της Εκκλησίας της Ελλάδος.
5. Της Επιτροπής Τροποποιήσεως του Κανονισμού περί ιερών Μονών και καταρτίσεως Κανονισμού περί Ιερών Ησυχαστηρίων.
-ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΑΠΟΣΤΟΛΕΣ ΩΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ:
Επισκέφθηκε με εκκλησιαστική αποστολή το Πατριαρχείο Ρουμανίας, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, την Εκκλησία της Ουκρανίας, την Εκκλησία Τσεχίας και Σλοβακίας, την Εκκλησία της Φινλανδίας, την Εκκλησία της Κορέας και πλειστάκις το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως μέλος Επιτροπών για διμερείς συνομιλίες επί προκυψάντων θεμάτων μεταξύ των δύο Εκκλησιών.
-ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΕΙΣ
Εκπροσώπησε:
1. Τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. κ. Βαρθολομαίο και την Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως κατά τις εορταστικές εκδηλώσεις στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου επί τη ανακηρύξει ως Αγίου του Ιωακείμ Ιθακησίου (1998).
2. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον Παναγιώτατο Πατριάρχη στην εν Κύπρω χειροτονία και ενθρόνιση του Μητροπολίτου Λεμεσού κ. Αθανασίου.
3. Την Εκκλησία της Ελλάδος στην εν Γενεύη Πανορθόδοξη Συνδιάσκεψη το 1999.
– ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΒΙΒΛΙΩΝ
1. Τό Μονύδριο τοῦ Προφήτου Ἠλία παρά τῷ Γεωργίτσι ,1982
2. Ἀπόπειρα σκιαγραφήσεως τοῦ Βρεσθένης Θεοδωρήτου Β΄, 1985
3. Διδαχικά, 1987
4. Ὑπό τήν σκιά τοῦ Μυστρᾶ, Κληρονομία-παρουσία ,1988
5. Ὁμιλία στά Ἐγκαίνια τοῦ Ἀσύλου Ἀνιάτων Σπάρτης, 1988
6. Πότε θά μᾶς ἀπασχολήσει ἡ ψυχαγωγία τῶν παιδιῶν μας; 1992
7. Τό ἔλαιον στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, 1999
8. Χριστιανική Λακωνία ἐπί δύο χιλιάδες χρόνια, 2000
9. Ἡ πορεία τῶν οἰκονομικῶν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, 2002
10. Εἰς μνημόσυνον αἰώνιον, 2004
11. Ἀγγελικό Πολίτευμα καί Πολιτεία, 2005
12. Ἡ Τοπική Ἐκκλησία καί τά Μοναστικά Κέντρα τῆς Λακωνίας, 2006
13. Ἑόρτια Μηνύματα, 2006
14. Ὁμιλία εἰς τά Ἀποκαλυπτήρια τῶν Προτομῶν τοῦ Ἐθνομάρτυρος Μητροπολίτου Λακεδαιμονίας Ἀνανίου και τοῦ Ἐπισκόπου Βρεσθένης Θεοδωρήτου Β΄, 2007
15. Ὁ Θεός-ὁ Ἄνθρωπος-ὁ Συνάνθρωπος, 2009
16. Κανονισμοί Λειτουργίας Ἱερῶν Καθιδρυμάτων καί Φιλανθρωπικῶν Ἱδρυμάτων, 2009
17. Σταλαγματιές ἀπό τό θεῖο Δράμα, 2010
18. ἩἈναγόρευσίς μου εἰς Διδάκτορα τοῦ Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, 2010
19. Παιδί μου, 2011
20. Ροδοπέταλα στή Χάρη της, 2012
21. Λόγος παντί τῷ αἰτοῦντι, 2012
22. Τό συγγραφικόν ἔργον τοῦ Κυθήρων Μελετίου, 2012
23. Κείμενα Ποιμαντικῆς Εὐθύνης, 2013
24. Εισηγήσεις-Διαλέξεις, 2013
25. Εὐκαίρως-Ἀκαίρως, 2014
26. Ὄρη τά ὑψηλά ταῖς ἐλάφοις, 2014
27. Ψηφίδες ἀτάκτως ἐρριμμέναι, ,2015
28. Γιά τούς «λαβωμένους ἀγγέλους»μας Οἱ Κατασκηνώσεις Παλαιοκάστρου Νεαπόλεως, 2016
29. Βοηθῆστε τά παιδιά σας να γίνουν ἄνθρωποι, 2017
30. Τούτον τον Οίκον στερέωσον Κύριε, 2018
31. Ο Αντικαιάδας (Χθες – Σήμερα – Αύριο) , 2019
32. ¨Το γήρας περικράτησον¨ – Το Γηροκομείο Νεαπόλεως Βατίκων, 2019
33. Νιάρχειο Ίδρυμα Ηλικιωμένων ¨ο Άγιος Χαράλαμπος¨ Ελίκας Λακωνίας, 2020
34. Εισήγησις του Σεβ. Μητροπολίτου Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευσταθίου επί τη αναγορεύσει αυτού εις Επίτιμον Διδάκτορα του τμήματος Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, 2020
35. Η αγάπη πάντα στέγει (Γηροκομείο Μολάων), 2020
36. <<Μνημονεύετε των ηγουμένων υμών>>, 2020.