Η σκέψη του Νομικού προσώπου Πολιτισμού του Δήμου Σπάρτης και των τοπικών φορέων του χωριού Κλαδάς, να τιμηθούν όλοι οι ήρωες και ηρωίδες της Εθνικής Παλιγγενεσίας, μέσα από έναν επετειακό κύκλο τιμής και μνήμης στον Κροκόδειλο Κλαδά, δεν είναι μόνο πρωτοποριακή, αλλά και ουσιαστική, αφού πραγματικά οφείλουμε να θεωρούμε ήρωες και να μνημονεύουμε, όλους όσους αγωνίστηκαν και κράτησαν αναμμένη τη φλόγα της ελευθερίας της πατρίδας, για 400 χρόνια.
Οι εκδηλώσεις μας, πράγματι οφείλουν να αναφέρονται και στα επαναστατικά κινήματα που πραγματοποιήθηκαν πριν το 1821, καθώς και στις προσωπικότητες που έδρασαν κατά την διάρκεια της τουρκοκρατίας και με το έργο τους κράτησαν ζωντανή την φλόγα του Ελληνισμού κατά την διάρκεια της δουλείας υπό των Οθωμανών.
Ο Κροκόδειλος Κλαδάς, ο οποίος Γεννήθηκε το 1425, ήταν Έλληνας στρατιωτικός ηγέτης, γιος του Θεόδωρου Κλαδά, αξιωματικού στην υπηρεσία των Δεσποτών του Μυστρά, ο οποίος ηγήθηκε της πρώτης επαναστατικής κίνησης κατά των Οθωμανών, από τα τέλη κιόλας του 15ου αιώνα, ξεκινώντας
τον αγώνα του δύο μόλις δεκαετίες μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Πολέμησε τους Οθωμανούς αρχικά στην Πελοπόννησο και στην Ήπειρο, με την δράση του να καλύπτει μια περίοδο σχεδόν 30 ετών. Οι πολεμικές του επιχειρήσεις αποτέλεσαν τις πρώτες πράξεις αντίστασης κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Ο πατρογονικός πύργος της οικογένειας, ήταν το φρούριο του Αγίου Γεωργίου, στη Βαρδούνια της Μάνης.
Πηγές αναφέρουν τον Κλαδά να ετοιμάζει απελευθερωτικό κίνημα στην Πελοπόννησο. Όμως, συνελήφθη από τους Τούρκους, το 1490, οι οποίοι τον θανάτωσαν.
«Ο ηρωισμός του (Κλαδά), η ευψυχία του, η συνεχής επαναστατική του δράση τον καθιστούν χωρίς αμφιβολία μιαν από τις προδρομικές μορφές του Αγώνα,…….» όπως αναφέρει το παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό.
Πρόκειται για έναν πρώιμο ήρωα του ελληνικού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και πρότυπο πολλών αρματολών αλλά και ηρώων του 1821.
Είναι χαρακτηριστικό για το πώς γράφεται η ιστορία, ή ακόμα καλύτερα, πως αυτό το έθνος επέζησε μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς .
· Στην Καστάνια ο Κορκόντυλος Κλαδάς με 10.000 αγωνιστές πολέμησαν εναντίον του κατακτητή το 1481.
· 300 χρόνια αργότερα το 1780 και πάλι στην Καστάνια, ο Παναγιώταρος Βενετσανάκης και ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης, έπεσαν ένδοξα πολιορκούμενοι από 14.000 Τούρκους .
Στη μνήμη του Κροκόδειλου Κλαδά, τιμάμε όλους τους ήρωες που διαχρονικά αγωνίστηκαν και έχυσαν το αίμα τους, σηματοδοτώντας το δρόμο για την ελευθερία και δίνοντας φτερά στους αγωνιστές του 1821, να απελευθερώσουν εκείνοι την πατρίδα από τον οθωμανικό ζυγό.
Νεοκλής Κρητικός