Της Παρασκευής Ζουρντού Φιλολόγου
Το Σάββατο 5 και την Κυριακή 6 Μαΐου, στον Ναό του Αγίου Νικολάου Κάστρου Μονεμβασίας, πραγματοποιήθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία η ΣT΄ Eπιστημονική Διημερίδα με θέμα «Η πολιτισμική διαδρομή της Μονεμβασίας από τους βυζαντινούς χρόνους έως τη σύγχρονη εποχή». Χαιρετισμό απηύθυναν ο Σχολικός Σύμβουλος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Μανώλης Στεργιούλης, ο Αντιδήμαρχος Δήμου Μονεμβασίας κ. Γιώργος Βουνελάκης και ο Διευθυντής του Γυμνασίου Μονεμβασίας κ. Νικόλαος Βλάχος. Στις εισηγήσεις που κατανεμήθηκαν σε τέσσερις συνεδρίες αναπτύχθηκαν ενδιαφέροντα θέματα από Πανεπιστημιακούς Καθηγητές, Σχολικούς Συμβούλους και Εκπαιδευτικούς Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Τις εργασίες τίμησε με την παρουσία του ο πολυβραβευμένος Κύπριος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης. Κατά την πρώτη συνεδρία στην οποία προήδρευσε ο Δημήτριος Βαχαβιώλος, δ.φ., Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ο Νεκτάριος Μαστορόπουλος, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην εισήγησή του με θέμα: «Μονεμβασιώτες που διακρίθηκαν κατά την τελευταία βυζαντινή περίοδο» μίλησε για επιφανείς προσωπικότητες, όπως ο Νικόλαος Ευδαιμονογιάννης, ο άγιος Φώτιος, ο ιερομόναχος Ισίδωρος και ο Λουκάς Νοταράς. Η Μεταξία Παπαποστόλου,δ.φ., Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην εισήγησή της με τίτλο «Αχιλλέας Βαρβαρέσσος: ο Βατικιώτης ζωγράφος και χαράκτης της Τράπεζας της Ελλάδας», αναφέρθηκε στον ζωγράφο της γενιάς του Μεσοπολέμου, που παρά τις επιταγές της ακαδημαϊκής του παιδείας, απέδωσε με ελευθερία και ιμπρεσιονιστική ματιά πρόσωπα και τοπία, ιδωμένα κάτω από το ελληνικό φως. Η Ευσταθία Χαντζή, ΜΑ, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, έκανε «Μικρή αναφορά στα τοπωνύμια Άκρα Μινώα, Μονεμβασία, Επίδαυρος Λιμηρά» και υποστήριξε ότι οκτώ μέρη φέρουν το πρώτο από τα τοπωνύμια, ενώ τα τέσσερα από αυτά σχετίζονται με τον Μίνωα και τη θαλασσοκρατορία του. Όσο για την ταύτισή του με την Επίδαυρο Λιμηρά δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία. Ο Αριστοτέλης Δημητρακόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στην εισήγησή του με τίτλο «Η πολεοδομική δυϊκότητα της Μονεμβασίας: σχεδιαστικά μυθεύματα και εικαστικές θεωρήσεις περί Άνω και Κάτω Πόλης» εξήγησε το θέμα της δυϊκότητας πόλεων, όπως η Μονεμβασία, και διατύπωσε προβληματισμούς για το μέλλον της Άνω Πόλης. Στη δεύτερη Συνεδρία προήδρευσε ο Ανδρέας Μοράτος, Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Λακωνίας. Η Αικατερίνη Διαμαντοπούλου-Κουτσουμπού, δ.φ.-δ.θ., Διδάσκουσα του Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, αναφέρθηκε στο «Χρονικόν της Μονεμβασίας», σε ζητήματα χρονολόγησης του έργου αυτού και στη σημασία του ως ιστορικής πηγής. Ο Γιάννης Τσουλόγιαννης, δ. φ., Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ανέπτυξε το θέμα «Ο Θεόδωρος Α΄ Παλαιολόγος και ο Παύλος Μαμωνάς», σκιαγράφησε την προσωπικότητα του Δεσπότη του Μορέως και του άρχοντα της Μονεμβασίας καθώς και τη μεταξύ τους διαμάχη, που καταδεικνύει την πολυδιάσπαση του Ελληνισμού της Πελοποννήσου σε μια κρίσιμη καμπή των υστεροβυζαντινών χρόνων. Η Κωνσταντίνα Ντανάκα, ΜΑ, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην εισήγησή της με θέμα «Η περίοδος ακμής του Αρχαίου Ασωπού» αναφέρθηκε στη μεγάλη ακμή που γνώρισε η πόλη από την ύστερη ελληνιστική εποχή ως τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια. Η Ελένη Σταθάκη, ΜΑ, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, και η Παναγιώτα Κολυβοδιάκου, ΜΑ, Διευθύντρια του Γυμνασίου Νεάπολης, μίλησαν για τον Βατικιώτη ποιητή Γιώργο Παπούλια, που, από το 1972 έως το 2005, συμμετείχε στην πνευματική ζωή του τόπου, με μια ποίηση που τη χαρακτήριζε η ανθρωπιά και η ευαισθησία. Στην τρίτη συνεδρία προήδρευσε ο Σχολικός Σύμβουλος Φιλολόγων Μανώλης Στεργιούλης. Η Παναγιώτα Λάσκαρη, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, παρουσίασε την εισήγηση «Ο ποιητής, η νοσταλγία και ο χρόνος. Ένα πείραμα ερμηνείας από τον Γιάννη Ρίτσο στον Γιώργο Σαραντάρη». Η Αμάντα Σκαμάγκα, δ.φ., διδάσκουσα του Τμήματος Φιλολογίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, στην εισήγησή της με τίτλο «Η Μονεμβασιά ως Η Πρώτη Αλήθεια του Ρίτσου» ανέλυσε το βραβευμένο μυθιστόρημα «Η πρώτη αλήθεια» της Simona Vinci, που εκδόθηκε στην Ιταλία το 1976, του οποίου ο ήρωας συγκεντρώνει πλήθος ομοιοτήτων με τον Γ. Ρίτσο. Η Δήμητρα Δημητρίου, δ.φ., Διδάσκουσα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, στην εισήγηση της με τίτλο «Γιάννης Ρίτσος-Γιώργος Σεφέρης» παρουσίασε τη «συνομιλία» των έργων «Κίχλη» του Γ. Σεφέρη και «Σονάτα του Σεληνόφωτος» του Γ. Ρίτσου. Ο Φώτης Δημητρακόπουλος, Ομότ. Καθηγητής Βυζαντινής Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, στην εισήγησή του με τίτλο «Βιβλία του Γιάννη Ρίτσου με αφιερώσεις στον Alexander Steinmetz» παρουσίασε τα βιβλία που χάρισε με ιδιόχειρες αφιερώσεις του ο Γ. Ρίτσος στον Γερμανό «φίλο της Ελλάδας», που προώθησε τη νεοελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό. Ο ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης στη βαθυστόχαστη ομιλία του με τίτλο «Γιάννης Ρίτσος, ελκόμενος και έλκων» απέδειξε ότι ο κατά βάθος τόσο μοναχικός ποιητής της «Τέταρτης διάστασης», συλλαμβάνει το υψηλό και το ιδεώδες, γεύεται τα καθημερινά πράγματα στη βαθύτερη ουσία τους ‒κάποτε με παιγνιώδη ελαφρότητα και ρεαλιστική φαντασία ως αντίβαρο σε οτιδήποτε μπορεί να αλλοτριώσει την ανθρώπινη ύπαρξη. Στην Τέταρτη Συνεδρία προήδρευσε ο Γιώργος Βουνελάκης, Αντιδήμαρχος Δήμου Μονεμβασίας. Η Ευαγγελία Μπέτα, Φιλόλογος, και ο Κώστας Δρογκάρης, Ιατρός – Ερευνητής Τοπικής Ιστορίας, στην εισήγησή τους με τίτλο «…κι η μπάντα του Τζιοκόντο Μορέττι πού ‘παιζε κάθε Κυριακή στην κεντρική πλατεία (Γιάννης Ρίτσος). Τζιοκόντο Μορέττι: ένας Ιταλός μουσικός στο Γύθειο», παρουσίασαν τον Ιταλό μουσικό που έζησε στο Γύθειο από το 1900 έως το 1940 και επηρέασε την καλλιτεχνική ζωή της περιοχής, αλλά και την ψυχοσύνθεση του Γιάννη Ρίτσου. Ο Παναγιώτης Ξηντάρας, δ.φ., Επίτ. Σχολικός Σύμβουλος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ανέπτυξε το θέμα «Τα δοκιμιακά σήματα του Γιάννη Ρίτσου», στα οποία ο ποιητής ασκεί καλοπροαίρετη και χωρίς αγκυλώσεις κριτική. Η Μαρία Κουντούρη, Διευθύντρια του Γενικού Λυκείου Μονεμβασίας, παρουσίασε το θέμα «Γιάννης Ρίτσος, Οι γειτονιές του κόσμου» και έδωσε έμφαση θεμελιώδεις αξίες στη ζωή και στο έργο του Γιάννη Ρίτσου.Ο Μανώλης Στεργιούλης, δ.φ., Σχολικός Σύμβουλος Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης παρουσίασε «Τα “κυπρόθεμα” ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου», που είναι εμπνευσμένα από τον αγώνα του κυπριακού λαού για ανεξαρτησία, αλλά και από τα δεινά που επισώρευσε στη νήσο η τουρκική εισβολή.
Ο Γιάννης Κονδυλόπουλος, ΜΑ, Διευθυντής του 4ου Γυμνασίου Σπάρτης «Γιάννης Ρίτσος» στην εισήγησή του « Γιάννης Ρίτσος, Ο αφανισμός της Μήλος» επιχείρησε μια «ανάγνωση» της χορικής σύνθεσης του 1969, στην οποία ο ποιητής προβάλλει το αίτημα για ελευθερία και αξιοπρέπεια και καταγγέλλει οποιονδήποτε μεταχειρίζεται το δίκαιο της πυγμής. Η Αγγελική Αργειτάκου, ΜΑ, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μίλησε για την Iσμήνη του Γιάννη Ρίτσου και τον προβληματισμό της ηρωίδας αν πρέπει να εμπλακεί σε αιματοχυσίες που ξεπερνούν τα όρια των δυνατοτήτων της. Ο Δήμος Μονεμβασίας, το Γυμνάσιο Μονεμβασίας «Γιάννης Ρίτσος» και το Γενικό Λύκειο Μονεμβασίας τίμησαν τον ποιητή Κυριάκο Χαραλαμπίδη και του απένειμαν αναμνηστικές πλακέτες. Τέλος οι φορείς διοργάνωσης της Διημερίδας ευχαρίστησαν θερμά όσους βοήθησαν στην πραγματοποίησή της και όσους έλαβαν μέρος στις εργασίες της.
Παρασκευή Ζουρντού