«Με αφορμή δημοσιεύματα σχετικά με την Απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Σπάρτης περί διάλυσης της σύμβασης του έργου «Ανάπλασης Κοινοχρήστων Χώρων Ανοικτού Κέντρου Εμπορίου (OPEN MALL), αναφέρουμε τα ακόλουθα:
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα, με την ληφθείσα [16/2022] Απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής η Δημοτική Αρχή «…αποφασίζει πέραν κάθε προβλεπόμενης νόμιμης διαδικασίας να κλείσει την εν εξελίξει εργολαβία σε βάρος του Δήμου, των Δημοτών και του Δημοσίου χρήματος, χωρίς να συντρέχει κανένας αποδεικνυόμενος και προβλεπόμενος λόγος γι’ αυτό […] και χωρίς καμία αξιόπιστη αιτιολογία…».
Επιπλέον κατηγορείται η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Σπάρτης, ότι με την «…εντελώς παράνομη και αστήρικτη εισήγησή της…», οδήγησε την Οικονομική Επιτροπή στην λήψη εσφαλμένης και παράνομης Απόφασης, εις βάρος των συμφερόντων του Δήμου, εκθέτοντας τόσο την Αντιδήμαρχο Οικονομικών Υπηρεσιών όσο και τον Αντιδήμαρχο Έργων.
Καταρχήν, η εισήγηση της τεχνικής υπηρεσίας προς την Οικονομική Επιτροπή για τη διάλυση της σύμβασης, ήταν πλήρως αιτιολογημένη με σαφή αναφορά στην ισχύουσα νομοθεσία. Ως βασικό ζήτημα αναδείχθηκε ο υπολογισμός της περικοπής της τιμής που θα έπρεπε να γίνει στους κυβόλιθους λόγω μείωσης του πάχους, ο οποίος αποτελεί στοιχείο που δεν ήταν γνωστό κατά τη διαδικασία της δημοπρασίας, επομένως μπορούσε να θεωρηθεί νόθευση του ανταγωνισμού. Στις περιπτώσεις αυτές ο νόμος επιβάλλει την μονομερή διάλυση της σύμβασης, την οποία εισηγηθήκαμε.
Όλα τα ανωτέρω δρομολογήθηκαν, αφού προηγήθηκε συνεργασία με την αρμόδια Διαχειριστική Αρχή, με γνώμονα το συμφέρον του Δήμου και την διασφάλιση της υλοποίησης του έργου έντεχνα και έγκαιρα και πάντα στα πλαίσια της νομιμότητας, και όχι, όπως προκλητικά και αδικαιολόγητα αναφέρεται στα δημοσιεύματα δήθεν “κατόπιν υποδείξεων της Δημοτικής Αρχής”, ούτε προφανώς για να διασφαλιστούν τα συμφέροντα του εργολάβου.
Παραθέτουμε εν συντομία τα εξής πραγματικά περιστατικά:
- Ο ανάδοχος του έργου ενημέρωσε την Τεχνική Υπηρεσία ότι αδυνατεί να προμηθευτεί τους κυβόλιθους γνευσίου πάχους 10 cm που προβλέπει η Μελέτη. Πρότεινε ως εναλλακτικές λύσεις είτε την τοποθέτηση κυβόλιθων του ίδιου υλικού αλλά μικρότερου πάχους είτε την τοποθέτηση κυβόλιθων άλλου υλικού (γρανίτη) σε πάχος 10 cm.
- Η Tεχνική Yπηρεσία διεξήγαγε τη δική της έρευνα αγοράς προς διαπίστωση των ισχυρισμών του αναδόχου. Άλλωστε αυτό όφειλε να κάνει προκειμένου να υποδείξει στον ανάδοχο τουλάχιστον έναν προμηθευτή ο οποίος διαθέτει το υλικό αυτό. Διαπιστώθηκε η αλήθεια των ισχυρισμών του αναδόχου ότι οι κυβόλιθοι γνευσίου διατίθενται σε δύο κατηγορίες πάχους: α) 4-6 cm β) 5-8cm.
- Μετά την διαπίστωση αυτή υπήρχαν δύο εναλλακτικές λύσεις:
Α’ Λύση:
Ειδική εντολή στον ανάδοχο για εκτέλεση του έργου τοποθετώντας κυβόλιθους γνευσίου πάχους 10 cm, σύμφωνα με τη μελέτη, εν γνώσει μας ότι αυτό είναι ακατόρθωτο. Ο ανάδοχος φυσικά θα αντιδρούσε νομικά υποστηρίζοντας ότι δεν είναι υποχρεωμένος “να κατασκευάσει το αδύνατο”. Αν τελικά καταφέρναμε να ξεπεράσουμε αυτό το σκόπελο (ενστάσεων, αιτήσεων θεραπείας κλπ), θα μπορούσαμε να κηρύξουμε τον ανάδοχο έκπτωτο και να καταπέσει η εγγυητική του επιστολή. Αμέσως μετά θα έπρεπε να διορθώσουμε τη μελέτη, αντικαθιστώντας τον κυβόλιθο γνευσίου με άλλο υλικό και να επαναδημοπρατήσουμε με το έργο.
Είναι σχεδόν αυταπόδεικτο ότι:
- Θα είχε χαθεί τόσος χρόνος που δεν θα ήταν δυνατή η εκτέλεση και αποπληρωμή του έργου εντός της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, οπότε το έργο θα απεντασσόταν.
- Έστω ότι ξεπερνούσαμε το πρόβλημα της απένταξης. Τι θα ακολουθούσε; Βλέποντας ο ανάδοχος ότι το έργο επαναδημοπρατείται με τροποποίηση στο υλικό του κυβόλιθου (αιτία που αυτός θα είχε κηρυχθεί έκπτωτος), προφανώς θα ασκούσε ασφαλιστικά μέτρα. Υπάρχει κανείς που αμφιβάλλει ότι θα τα κέρδιζε; Υπάρχει κανείς που αμφιβάλλει ότι θα ανακτούσε το ποσό της εγγυητικής μαζί με πρόσθετες αποζημιώσεις;
Β’ Λύση:
Έγκριση τροποποίησης μελέτης, με αποδοχή από τεχνική άποψη του μειωμένου πάχους κυβόλιθου και συνέχιση της σύμβασης.
Προφανώς, η πρώτη λύση ήταν απορριπτέα. Η δεύτερη λύση ήταν η ενδεδειγμένη και αυτό εισηγήθηκε η τεχνική υπηρεσία στην Οικονομική Επιτροπή και ελήφθη η 446/07-12-2021 Απόφαση Οικονομικής Επιτροπής περί τροποποίησης της μελέτης.
- Ακολούθως έπρεπε να προσδιοριστεί το ποσό περικοπής της τιμής του κυβολίθου λόγω μείωσης του πάχους αυτού. Το ποσό περικοπής δεν είναι τόσο προφανές όσο κατ’ αρχήν φαίνεται, διότι δεν είναι μόνο το πάχος που καθορίζει την τιμή αλλά υπεισέρχονται και άλλοι συντελεστές όπως τα λοιπά υλικά τοποθέτησης (άμμος, τσιμέντο, λοιπά πρόσμικτα), καθώς και το κόστος τοποθέτησης. Επειδή τα λοιπά στοιχεία κόστους δεν ήταν προκαθορισμένα στα συμβατικά τεύχη, δεν μπορούσε να καθοριστεί με αναμφισβήτητα αντικειμενικό τρόπο η μείωση της τιμής. Έτσι αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί στοιχείο νόθευσης του υγειούς ανταγωνισμού αφού κάθε υποψήφιος ανάδοχος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι «με αυτή την μείωση πάχους και αυτήν τη μείωση τιμής θα μπορούσε να υποβάλει καλύτερη προσφορά». Ακόμη χειρότερα, θα μπορούσε κάποιος που ενδιαφέρθηκε για τον διαγωνισμό αλλά τελικά δεν υπέβαλε προσφορά, να ισχυριστεί ότι αν γνώριζε εκ των προτέρων αυτήν την τροποποίηση θα μπορούσε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό. Τα ζητήματα αυτά αναδείχθηκαν και κατά την συνεργασία μας με την Διαχειριστική Αρχή.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 132 του Ν. 4412/16: Η τροποποίηση σύμβασης ή συμφωνίας-πλαίσιο κατά τη διάρκειά της θεωρείται ουσιώδης, όταν «η τροποποίηση εισάγει όρους οι οποίοι, εάν είχαν αποτελέσει μέρος της αρχικής διαδικασίας σύναψης σύμβασης, θα είχαν επιτρέψει τη συμμετοχή διαφορετικών υποψηφίων από αυτούς που επιλέχθηκαν αρχικώς ή στην αποδοχή άλλης προσφοράς από εκείνη που επελέγη αρχικώς ή θα προσέλκυαν και άλλους συμμετέχοντες στη διαδικασία σύναψης σύμβασης». Στην περίπτωση αυτή «Απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης».
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 133 του Ν. 4412/16: «Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι κείμενες διατάξεις, να καταγγέλλουν μια δημόσια σύμβαση κατά τη διάρκεια της εκτέλεσής της, εφόσον η σύμβαση έχει υποστεί ουσιώδη τροποποίηση, που θα απαιτούσε νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης δυνάμει του άρθρου 132.
Με βάση τα ανωτέρω η Εισήγηση της Τεχνικής Υπηρεσίας και η αντίστοιχη Απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής είναι όχι απλώς νόμιμες αλλά επιβεβλημένες.
Επιπλέον διαφυλάσσουν τα συμφέροντα του Δήμου διότι:
- Εξασφαλίζουν την έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου στο πλαίσιο της εγκεκριμένης χρηματοδότησης.
- Δίνεται η ευκαιρία ανασύνταξης – τροποποίησης – βελτίωσης της μελέτης και του έργου, ακόμη και με δυνατότητα αύξησης του φυσικού αντικειμένου, χωρίς την παραμικρή μείωση ποσού χρηματοδότησης.
- Αποκλείεται κάθε δυνατότητα του αναδόχου να εμποδίσει την επαναδημοπράτηση του έργου.
Σημαντικό σχόλιο
Όσον αφορά στον ιδιαίτερα κακοήθη ισχυρισμό ότι δήθεν η Δημοτική Αρχή υπαγόρευσε στην Τεχνική Υπηρεσία τις ενέργειές της, ο ισχυρισμός αυτός είναι τουλάχιστον υποτιμητικός και προσβλητικός για τα στελέχη της Τεχνικής Υπηρεσίας, τα οποία έχουν ονοματεπώνυμο (Α.Καρακίτσου – Κ.Βαρζακάκος). Θα περιμέναμε από πρόσωπα που ασχολούνται με τα κοινά της πόλης, να αντιμετωπίζουν τέτοια θέματα που αφορούν εργαζόμενους στο Δήμο πιο προσεκτικά και με την στοιχειώδη σοβαρότητα.
Μερικές «λεπτομέρειες»:
- Η “ανίκανη” τεχνική υπηρεσία ήταν αυτή που σε χρόνο ρεκόρ συνέταξε την προμελέτη του έργου (23-11-2018), με την οποία επιτεύχθηκε η ένταξή του.
- Ως προς την διαπίστωση ότι «υπάρχει το υλικό στην αγορά» αφού ο Δήμαρχος Αθηναίων προκήρυξε διαγωνισμό με κυβόλιθους γνευσίου:
Ο υποδειχθείς διαγωνισμός έχει τίτλο «Ενεργειακή Αναβάθμιση μέσω της αναβάθμισης βατότητας πεζοδρομίων και οδών από την 1η μέχρι την 7η Δ.Κ.». Με μια ματιά στα αναρτημένα στην ιστοσελίδα Δήμου Αθηναίων τεύχη δημοπράτησης (https://www.cityofathens.gr/node/34955) εύκολα διαβάζει κανείς στο σχετικό άρθρο του τιμολογίου μελέτης: «Επιστρώσεις δαπέδων με φυσικούς κυβολίθουςγνευσίου πετρώματος, οποιονδήποτε διαστάσεων και πάχους 5cm, σε τοποθέτηση οποιουδήποτε σχεδίου»
Στα δικά μας τεύχη δημοπράτησης, το ζητούμενο πάχος ήταν 10 cm.
- Γίνεται λόγος για «αδρά πληρωμένη μελέτη».
Παραθέτουμε σχετικά στοιχεία:
Τον Απρίλιο 2019 υπογράφθηκε η Προγραμματική Σύμβαση με τίτλο: «ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ, ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ», στο φυσικό αντικείμενο της οποίας περιλαμβάνεται και η Μελέτη Εφαρμογής για την «Ανάπλαση Κοινόχρηστων Χώρων Ανοιχτού Κέντρου Εμπορίου Σπάρτης».
Η συνολική Αμοιβή για όλες τις μελέτες ανάπλασης του κέντρου της Σπάρτης ανέρχεται σε 166.451,61€ + ΦΠΑ = 206.400,00€.
Στο πλαίσιο της ανωτέρω προγραμματικής σύμβασης συντάχθηκαν οι μελέτες των εξής (ενταγμένων πλέον) έργων:
| Έργο | Προϋπολογισμός |
| Κεντρικό Τμήμα οδού Παλαιολόγου: | 2.611.200€ |
| Βόρειος Νότιος Κλάδος οδού Παλαιολόγου: | 3.700.000,00€ |
| Ανοικτό Κέντρο Εμπορίου Σπάρτης: | 911.000€ |
| Σύνολο προϋπολογισμού ενταγμένων έργων: | 7.222.200,00€ |
Στα ανωτέρω δεν περιλαμβάνεται η υπό έγκριση Μελέτη Εφαρμογής που αφορά τις λοιπές οδούς εντός του δακτυλίου Λεωνίδου, Θερμοπυλών, Αρχιδάμου, Ορθίας Αρτέμιδος. Ακόμη και αν δεν ληφθεί υπόψη η μελέτη αυτή, προκύπτει ότι η αναλογία κόστους μελέτης ως προς το κόστος του έργου ανέρχεται σε 206.400/7.222.200€=2,8%.
Δηλαδή η μελέτη για το Ανοικτό Κέντρο Εμπορίου έχει κοστίσει -κατ’ αναλογία- 26.035,00€ (με ΦΠΑ).
- Ουδέποτε αναφέραμε ότι η Μελέτη είναι προϊόν copy / paste. Καμία Μελέτη δεν ξανά ανακαλύπτει τον τροχό. Δεν γίνεται εκ του μηδενός. Στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι πιθανό κατά τη συγγραφή των τεχνικών προδιαγραφών, ο κυβόλιθος να αντιγράφηκε από κάποια «βιβλιοθήκη τιμολογίων – προδιαγραφών». Είναι συνήθης πρακτική και επιβεβλημένη, η οποία εφαρμόζεται ακόμα και από μεγάλα και έμπειρα Μελετητικά Γραφεία.
Τέλος αναφέρουμε ότι η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Σπάρτης, παρά την δεδομένη υποστελέχωσή της, κάνει τη δουλειά της με ευσυνειδησία και επαγγελματική επάρκεια και δεν δέχεται από κανέναν τέτοιους επιπόλαιους και συκοφαντικούς ισχυρισμούς.»
Η Αναπλ.Προϊσταμένη Δ/νσης
ΑΝΝΑ ΚΑΡΑΚΙΤΣΟΥ
Πολιτικός Μηχανικός Π.Ε. με Α’β.