Σχετικά με την επιστολή των 24 Προέδρων Κοινοτήτων του Δήμου Σπάρτης που εστάλη προς το Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΥΑΣ για λήψη απόφασης ένταξης των εργαζομένων της ΔΕΥΑΣ στο ενιαίο μισθολόγιο και παρ’ ότι δεν έχουν καμία αρμοδιότητα να απαιτήσουν κάτι τέτοιο θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι:
Η νομική φύση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) έχουν απασχολήσει επί πολλού την νομολογία αλλά και τον νομοθέτη κατά τη θέσπιση διατάξεων. Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι κατ’ άρθρ. 1 ν. 1069/1980 που διέπει τη σύσταση και τη λειτουργία αυτών, συστήνονται ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου της παρ. 4 του άρθρου 252 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΔΚ), όπως κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Α` 114) με κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα οι οποίες ασκούν, κατά παραχώρηση, ζωτικής σημασίας δημόσιες υπηρεσίες, συνδεόμενες, κατ’ αρχήν, με τη λειτουργία των δικτύων και την παροχή υπηρεσιών υδρεύσεως και αποχετεύσεως, όμως κατά τα λοιπά, ιδρύονται και λειτουργούν ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου κοινωφελούς χαρακτήρα και διέπονται από τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, αποτελούν, κατά το μέρος αυτό, νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ΟλΣτΕ 108/1991).
Την αμφισημία για τη νομική φύση των ΔΕΥΑ επέλυσε ο Άρειος Πάγος με την αρ. 113/2017 απόφαση του, η οποία έκτοτε αποτελεί πάγια νομολογία (βλ. ΑΠ 829/2018, 1097/2018, 1210/2019).
Ειδικότερα, με την ως άνω απόφαση του Αρείου Πάγου, κρίθηκε ότι οι Δ.Ε.Υ.Α., που αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, διεπόμενα από τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, διαθέτοντας ίδια διοίκηση, ανεξάρτητη ταμειακή υπηρεσία και ιδιαίτερο προϋπολογισμό εσόδων και εξόδων, με βάση τον οποίο γίνεται η οικονομική διαχείρισή τους, ίδια περιουσία και δικούς τους πόρους, ανεξάρτητη και αυτοτελή εσωτερική οργάνωση και λειτουργία με βάση κανονισμούς που συντάσσονται από τα όργανα διοίκησης αυτών, δεν υπάγονται
στην κατηγορία των ΟΤΑ, ούτε στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, από τον οποίο αντιθέτως ρητά εξαιρούνται (ΑΠ 2063/2014, 15/2013, 1675/2010, 1584/2010), ούτε ελέγχονται από την Κεντρική Διοίκηση, κατά την έννοια των σχετικών ορισμών του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εθνικών και Περιφερειακών Λογαριασμών της Κοινότητας, στους οποίους παραπέμπουν και οι διατάξεις του άρθρου 1Β του ν. 2362/1995 και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει κανένα από τα δύο σωρευτικά τιθέμενα στις οικείες διατάξεις κριτήρια για την κατάταξή τους από την ΕΛΣΤΑΤ στον τομέα της Γενικής Κυβέρνησης και την ένταξή τους στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης.
Με την αίτηση προέδρων ΤΚ ζητείται η ένταξη των υπαλλήλων της ΔΕΥΑΣ στο Ενιαίο Μισθολόγιο. Σχετικά επικαλούνται μια απόφαση του Εφετείου Ιωαννίνων, που αφορά ήδη καταργημένο νομικό πλαίσιο. Πιο συγκεκριμένα, η εν λόγω απόφαση που αναφέρουν αφορά την εφαρμογή της παρ. Γ, υποπαρ. Γ1, περ. 12 του ν. 4093/2012, διάταξη που καταργήθηκε με τα άρθρα 34 και 35 του ν. 4354/2015 και ουσιαστικά αντικαταστάθηκε με το άρθρο 7 του ιδίου νόμου.
Το ΔΣ της ΔΕΥΑΣ, στα πλαίσια της εφαρμογής της εν λόγω διάταξης (άρ. 7 ν. 4354/2015), συγκλήθηκε την 19.4.2016 με θέμα μεταξύ των άλλων «Ένταξη προσωπικού στο Ενιαίο Μισθολόγιο». Κατά τη συζήτηση του θέματος, ο Διευθυντής της επιχείρησης έθεσε υπόψη του Συμβουλίου το ν. 4354/2015 ο οποίος προβλέπει στο άρθρο 7 περ. στ΄, ότι στο Ενιαίο Μισθολόγιο εντάσσονται και οι υπάλληλοι «των Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) που ανήκουν στο κράτος, ή σε Ν.Π.Δ.Δ. ή σε Ο.Τ.Α.- κατά την έννοια της επίτευξης κρατικού ή δημόσιου ή αυτοδιοικητικού σκοπού, εποπτείας, διορισμού και ελέγχου της πλειοψηφίας της Διοίκησής τους…» και πρότεινε την εφαρμογή του Ενιαίου Μισθολογίου και στο προσωπικό της ΔΕΥΑΣ.
Παρά τις αντιρρήσεις του εκπροσώπου του Σωματείου των Εργαζομένων, το Δ.Σ., αποφάσισε τελικά την εφαρμογή του ν. 4354/2015 και την ένταξη του προσωπικού στο Ενιαίο Μισθολόγιο με την 25/19.4.2016 απόφασή του.
Κατά της απόφασης αυτής, το Σωματείο προσέφυγε δικαστικά με ασφαλιστικά μέτρα και τακτική αγωγή. Το ΜονΠρΣπάρτης με την 77/2016 απόφασή του, υποχρέωσε το ΔΣ να απέχει προσωρινά από την εφαρμογή της απόφασης. Η τακτική αγωγή εκδικάστηκε και αναμένεται η έκδοση απόφασης που υπολογίζεται – καλώς εχόντων των πραγμάτων – να εκδοθεί το προσεχές καλοκαίρι.
Η απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων παράγει προσωρινό δεδικασμένο το οποίο παύει με την έκδοση απόφασης με την οποία ανακαλείται αυτή ή με την έκδοση αντίθετης απόφασης επί της κυρίας δίκης εφόσον αυτή (η αντίθετη απόφαση) καταστεί τελεσίδικη (ΚΠολΔ 698).
Συνεπώς, η απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, έχει διαπλαστική ενέργεια την οποία ο αντίδικος και κάθε τρίτος οφείλει να σεβαστεί και ισχύει μέχρι να ανακληθεί η απόφαση που διέταξε το ασφαλιστικό μέτρο ή να εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση επί της κύριας αγωγής όπως προαναφέρθηκε. Η παραβίαση δικαστικής απόφασης συνιστά και αυτοτελές ποινικό αδίκημα.
Συνεπώς, για το συζητούμενο θέμα, δεν υπάρχει έδαφος για λήψη απόφασης αφού απόφαση έχει ληφθεί και η εφαρμογή της εμποδίζεται από υπάρχουσα δικαστική απόφαση. Εάν το Δικαστήριο αποφασίσει σχετικά, το ΔΣ δεν έχει τη δυνατότητα να αρνηθεί την ένταξη των εργαζομένων στο Ενιαίο Μισθολόγιο, όχι γιατί το ζητούν 24 πρόεδροι αλλά γιατί προβλέπεται ρητά από το νόμο (4354/2015). Συνεπώς κακώς το θέμα φέρεται προς συζήτηση γιατί δεν υπάρχει κάτι για να συζητηθεί.
Περαιτέρω, επειδή το θέμα είναι ευρύτερου ενδιαφέροντος, να πούμε ότι οι συγκρίσεις των εργαζομένων της ΔΕΥΑΣ με εργαζομένους άλλων ΔΕΥΑ είναι άτοπες, γιατί οι εργαζόμενοι της ΔΕΥΑΣ, ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ τις περικοπές του 10% των ν. 3833/2010 και 3845/2010 (βλ. απόφαση 30/2011 του ΔΣ της ΔΕΥΑΣ) και αναζητούν την επιστροφή των σχετικών ποσών δικαστικά, ενώ υπέστησαν και τις περικοπές του 25% του ν. 4024/2011, τις οποίες και έχουν αποδεχθεί.
Συνεπώς, το ζήτημα είναι εξόχως πολύπλοκο νομικά και ανάγεται σε σοβαρά ζητήματα εφαρμογής νόμων που αφορούν τη μισθοδοσία του Δημοσίου σε επιχειρήσεις όπως οι ΔΕΥΑ που ταλανίζουν την νομική επιστήμη και τα Δικαστήρια επί δεκαετίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά καιρούς τα Δικαστήρια έχουν αρνηθεί την εφαρμογή ευνοϊκών διατάξεων νόμου που αφορούν το Δημόσιο και τους δημοσίους υπαλλήλους, σε εργαζόμενους των ΔΕΥΑ (λ.χ. επίδομα 176 ευρώ) με την αιτιολογία ότι δεν είναι Δημόσιο!
Εκ της Δ.Ε.Υ.Α.Σ.