Ναντίν Χαρδαλιά
Το νέο Σύνταγμα του 2019. Με 212 «ΝΑΙ» η συνταγματική κατοχύρωση των περιορισμών για την ψήφο των αποδήμων – «ΌΧΙ» από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μόνο με τις ψήφους της ΝΔ η αναθεώρηση του άρθρου για την εκλογή ΠτΔ – Δεν θα διαλύεται η Βουλή. Κατοχύρωση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος με 190 «ΝΑΙ». Ευρύτατη συναίνεση 274 «ΝΑΙ» στην κατάργηση της σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας για δίωξη υπουργών και 254 «ΝΑΙ» η κατάθεση προτάσεων νόμων από πολίτες.
Τη νέα του μορφή παίρνει ο καταστατικός χάρτης της χώρας μετά την ολοκλήρωση της σημερινής ονομαστικής ψηφοφορίας στη Βουλή επί των αναθεωρητέων διατάξεων. Ήταν η 4η αναθεώρηση του Συντάγματος του 1975 που καταρτίζει το νέο Σύνταγμα του 2019.
Τα 9 άρθρα του Συντάγματος που αναθεωρούνται – Η αριθμητική & οι πολιτικοί συσχετισμοί
Αν και λόγω ιδεολογικών διαφορών, η Αναθεώρηση του Συντάγματος δεν ήταν όσο τολμηρή προσδοκούσε η κοινωνία και οι πολιτικές δυνάμεις, οι 9 διατάξεις στις οποίες επιτεύχθηκε τελικά σύγκλιση και αναθεωρούνται, κρίνονται σημαντικές για την πολιτική σταθερότητα, την ενίσχυση της άμεσης δημοκρατίας και των κοινωνικών δικαιωμάτων και την αποκατάσταση της αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος.
Εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας – «ΝΑΙ» μόνο από τη ΝΔ – Αναθεωρήθηκε το άρθρο
Αν και άπαντες συμφωνούσαν στην αποσύνδεση της διάλυσης της Βουλής από την αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, οι διαφωνίες ως προς τον τρόπο επίτευξης του εν λόγω στόχου δεν κατέστησε εφικτή την αναθεώρηση του άρθρου 32 παρ. 4 με ευρεία πλειοψηφία. Η επίμαχη διάταξη αναθεωρήθηκε τελικά με 158 «ΝΑΙ» και τη στήριξη της πρότασης της ΝΔ μόνο από τους βουλευτές της πλειοψηφίας. «ΟΧΙ» ψήφισαν 139 βουλευτές.
Άρθρο 54 παρ. 4: Διευκόλυνση της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού
Το δρόμο για τη διευκόλυνση της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού από τον τόπο κατοικίας τους ανοίγει η αναθεώρηση του άρθρου 54 με προσθήκη παραγράφου 4, που έλαβε 212 «ΝΑΙ», ενώ 84 βουλευτές ψήφισαν «ΟΧΙ» και 1 «παρών».
«ΟΧΙ» μόνο από τον ΣΥΡΙΖΑ
Παρά τους αλλεπάλληλους συμβιβασμούς εκ μέρους της πλειοψηφίας, ώστε να επιτευχθεί αν ήταν δυνατόν ακόμα και ομόφωνη ψήφισή του και με τον επικείμενο νόμο να γίνει το πρώτο ιστορικό βήμα, ούτε η τελική διατύπωση του εν λόγω άρθρου – που θωρακίζει συνταγματικά τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες διευκολύνεται το δικαίωμα άσκησης του εκλογικού δικαιώματος των Ελλήνων του εξωτερικού από τον τόπο διαμονής τους – ικανοποίησε τον ΣΥΡΙΖΑ, που ήταν το μοναδικό κόμμα το οποίο καταψήφισε την πρόταση της πλειοψηφίας, υπό το σκεπτικό σύμφωνα με την Κουμουνδούρου ότι η ΝΔ δεν αναγνωρίζει ως δεσμευτικό αλλά μόνο ως δυνητικό το δικαίωμα του εκλέγεσθαι στους εκλογείς του εξωτερικού.
Ευρύτατη συναίνεση στο άρθρο 86 περί ευθύνης υπουργών
Το άρθρο 86 παρ. 3 και η κοινή πρόταση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ για την κατάργηση της σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας για τη διερεύνηση τυχόν αδικημάτων και τη δίωξη μελών της κυβέρνησης, ήταν αυτό το οποίο αναθεωρήθηκε με τη μεγαλύτερη συναίνεση των κομμάτων, καθώς συγκέντρωσε 274 «ΝΑΙ» έναντι 23 «Παρών» από το ΚΚΕ – που ζητούσε την πλήρη κατάργηση του άρθρου ώστε αρμοδιότητα δίωξης να έχει μόνο η Δικαιοσύνη και όχι η Βουλή – και το ΜέΡΑ25. Στόχος ήταν η αποκατάσταση της αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος και την ίση – σε μεγάλο βαθμό – μεταχείρισή τους σε μεγάλο βαθμό με τους πολίτες.
Με 254 «ΝΑΙ» θεσπίστηκε η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία
Ευρύτατη συμφωνία των πολιτικών δυνάμεων καταγράφηκε επίσης στην αναθεώρηση του άρθρου 73 για τη θέσπιση λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας, το δικαίωμα δηλαδή των πολιτών να καταθέτουν προτάσεις νόμων που μέχρι σήμερα ανήκε μόνο στη Βουλή και την κυβέρνηση. Η πρόταση της ΝΔ που έκανε συγκερασμό εκείνων του ΚΙΝΑΛ και του ΣΥΡΙΖΑ, συγκέντρωσε τη δεύτερη μεγαλύτερη πλειοψηφία και συγκεκριμένα 254 «ΝΑΙ». 32 βουλευτές ψήφισαν «ΟΧΙ» και 11 «παρών».
Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα
Με 190 «ΝΑΙ» έναντι 107 «ΟΧΙ» αναθεωρήθηκε και το άρθρο 21 παρ. 1 του Συντάγματος, που κατοχυρώνει συνταγματικά το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στο πλαίσιο της μέριμνας της πολιτείας για αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης όλων των πολιτών.
Άρθρο 62: Βουλευτική ασυλία – περιορισμός
Αποκλειστικά στα κοινοβουλευτικά καθήκοντα των βουλευτών εντός κι εκτός Βουλής περιορίζεται μετά την αναθεώρηση του άρθρου 62 το ακαταδίωκτο των βουλευτών με τη γνωστή ασυλία.
Η πρόταση της ΝΔ που θα ισχύσει στο νέο Σύνταγμα έλαβε 179 «ΝΑΙ», 117 «ΟΧΙ» και 1 «Παρών», ενώ η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ έλαβε 117 «ΝΑΙ», 171 «ΟΧΙ» και 9 «Παρών».
Άρθρο 68 παρ. 2: Δικαίωμα συγκρότησης Εξεταστικών από τη μειοψηφία
Το δικαίωμα να συστήνουν και οι μειοψηφίες Εξεταστικές Επιτροπές κατοχυρώνεται με την αναθεώρηση του άρθρου 68 παρ. 2 του Συντάγματος. Το άρθρο βάσει της πρότασης της ΝΔ, εγκρίθηκε με 189 «ΝΑΙ» έναντι 94 «ΟΧΙ» και 14 «Παρών», ενώ η σχετική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ απορρίφθηκε καθώς συγκέντρωσε 106 «ΝΑΙ», 166 «ΟΧΙ» και 15 «Παρών».
Άρθρο 101Α : Επιλογή μελών Ανεξάρτητων Αρχών
Με πλειοψηφία 3/5 έναντι 4/5 που ίσχυε, θα επιλέγονται πλέον από τη Διάσκεψη των Προέδρων τα μέλη των Ανεξάρτητων Αρχών, βάσει του άρθρου 101Α όπως αναθεωρήθηκε, με 158 «ΝΑΙ» επί της πρότασης της ΝΔ. 139 βουλευτές την καταψήφισαν, ενώ η αντίστοιχη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ απορρίφθηκε με 194 «ΟΧΙ».
Άρθρο 96 παρ. 5: Εξίσωση στρατιωτικών με τους λοιπούς δικαστές
Η πρόταση της ΝΔ έλαβε: 189 «ΝΑΙ», 94 «ΟΧΙ», 14 «παρών».
Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ έλαβε: 103 «ΝΑΙ», 180 «ΟΧΙ», 14 «παρών».
Στις διατάξεις που αναθεωρήθηκαν συγκαταλέγεται και μία σειρά καταργήσεων προβλέψεων που είχαν κριθεί αναχρονιστικές.
Αναλυτικά τα άρθρα όπως θα ισχύουν στο Σύνταγμα εφεξής
Άρθρο 32 παρ. 4 και 5: Εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας
Αν δεν επιτευχθούν αυξημένες πλειοψηφίες 200 και 180 βουλευτών
«4. Αν δεν επιτευχθεί ούτε και στην τρίτη ψηφοφορία η αυξημένη αυτή πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Αν δεν επιτευχθεί ούτε αυτή η πλειοψηφία, η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται ύστερα από πέντε ημέρες και εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε τη σχετική πλειοψηφία. Σε περίπτωση ισοψηφίας, εκλέγεται Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκείνος που συγκέντρωσε μεγαλύτερο αριθμό ψήφων στην πρώτη ψηφοφορία της προηγούμενης παραγράφου».
Άρθρο 54: Ψήφος των εκτός επικρατείας εκλογέων
«4.Με το νόμο της παραγράφου 4 του άρθρου 51 μπορεί να τίθενται προϋποθέσεις στην άσκηση του εκλογικού δικαιώματος στον τόπο διαμονής τους από τους εκλογείς που κατοικούν έξω από την Επικράτεια, όπως πραγματικός δεσμός με τη χώρα, αυτοπρόσωπη παρουσία σε εκλογικό τμήμα, χρόνος απουσίας από τη χώρα ή παρουσία στη χώρα για ορισμένο χρόνο στο παρελθόν. Με το νόμο του προηγούμενου εδαφίου μπορεί να ορίζεται ότι ορισμένες ότι ορισμένες θέσεις του ψηφοδελτίου επικρατείας κάθε κόμματος της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου καταλαμβάνονται υποχρεωτικά από απόδημους Έλληνες. Νόμος μπορεί να προβλέπει ότι η ψήφος των εκλογέων που ψηφίζουν σε εκλογικά τμήματα έξω από την Επικράτεια δεν προσμετράται σε συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια, αλλά μόνο σε επίπεδο επικρατείας. Με νόμο της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου μπορεί να ορίζονται μία ή περισσότερες εκλογικές περιφέρειες απόδημου Ελληνισμού, κατά παρέκκλιση της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου».
Άρθρο 73: Λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία
«6. Με υπογραφή πεντακοσίων χιλιάδων πολιτών που έχουν δικαίωμα ψήφου, μπορούν να καταρτίζονται και να κατατίθενται έως δύο ανά κοινοβουλευτική περίοδο προτάσεις νόμων στη Βουλή, οι οποίες με απόφαση του Προέδρου της παραπέμπονται στην οικεία κοινοβουλευτική επιτροπή προς επεξεργασία και εν συνεχεία εισάγονται υποχρεωτικά προς συζήτηση και ψήφιση στην Ολομέλεια του Σώματος. Οι προτάσεις νόμων του προηγούμενου εδαφίου δεν μπορεί να αφορούν θέματα δημοσιονομικά, εξωτερικής πολιτικής και εθνικής άμυνας. Νόμος ορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις εφαρμογής της παρούσας παραγράφου».
Άρθρο 21 παρ 1: Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα
«1. Η οικογένεια ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους. Το κράτος μεριμνά για τη διασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων των πολιτών μέσω ενός συστήματος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, όπως νόμος ορίζει».
Άρθρο 86 παρ. 3: Ποινική ευθύνη υπουργών – κατάργηση σύντομης αποσβεστικής προθεσμίας για δίωξη
«3. Πρόταση άσκησης δίωξης υποβάλλεται από 30 τουλάχιστον βουλευτές. Η Βουλή, με απόφασή της που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, συγκροτεί ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, διαφορετικά, η πρόταση απορρίπτεται ως προδήλως αβάσιμη. Το πόρισμα της επιτροπής του προηγούμενου εδαφίου εισάγεται στην Ολομέλεια της Βουλής, η οποία αποφασίζει για την άσκηση ή μη δίωξης. Η σχετική απόφαση λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Με τη διαδικασία και την πλειοψηφία του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής η Βουλή μπορεί οποτεδήποτε να ανακαλεί την απόφασή της ή να αναστέλλει τη δίωξη, την προδικασία ή την κύρια διαδικασία».
Άρθρο 62: Περιορισμός του βουλευτικού ακαταδίωκτου (σ.σ. ασυλία)
«Όσο διαρκεί η βουλευτική περίοδος, ο βουλευτής δεν διώκεται ούτε συλλαμβάνεται ούτε φυλακίζεται ούτε με άλλο τρόπο περιορίζεται χωρίς άδεια του Σώματος. Επίσης δεν διώκεται για πολιτικά εγκλήματα βουλευτής της Βουλής που διαλύθηκε, από τη διάλυσή της και έως την ανακήρυξη των βουλευτών της νέας Βουλής. Η άδεια για ποινική δίωξη του βουλευτή δίδεται από τη Βουλή υποχρεωτικά εφόσον η αίτηση της εισαγγελικής αρχής αφορά αδίκημα το οποίο δεν συνδέεται με την άσκηση των καθηκόντων ή την πολιτική δραστηριότητα του βουλευτή. Η Βουλή, με ευθύνη του Προέδρου της, αποφαίνεται υποχρεωτικά σχετικά με το αίτημα μέσα σε τρεις μήνες αφότου η αίτηση του εισαγγελέα για δίωξη διαβιβάστηκε στον Πρόεδρο της Βουλής. Η τρίμηνη προθεσμία αναστέλλεται κατά τη διάρκεια των διακοπών της Βουλής. Δεν απαιτείται άδεια για τα αυτόφωρα κακουργήματα».
Άρθρο 68 παρ. 2: Σύσταση εξεταστικών επιτροπών κατ’ εξαίρεση του κανόνα της πλειοψηφίας
«2. Η Βουλή συνιστά από τα μέλη της εξεταστικές επιτροπές, με απόφασή της που λαμβάνεται με πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών που δεν μπορεί να είναι κατώτερη των 2/5 του συνόλου των βουλευτών, ύστερα από πρόταση του 1/5 του όλου αριθμού των βουλευτών. Προκειμένου να συσταθούν εξεταστικές επιτροπές για ζητήματα που ανάγονται στην εξωτερική πολιτική και την εθνική άμυνα, απαιτείται απόφαση της Βουλής που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Η Βουλή μπορεί να συνιστά δύο ανά κοινοβουλευτική περίοδο εξεταστικές επιτροπές, εφ’ όσον η σχετική πρόταση δέκα τουλάχιστον βουλευτών υπερψηφισθεί από τα δύο πέμπτα του συνόλου των βουλευτών, ανεξαρτήτως πλειοψηφίας. Τα σχετικά με τη συγκρότηση και τη λειτουργία των επιτροπών αυτών καθορίζονται από τον Κανονισμό της Βουλής».
Άρθρο 101Α : Επιλογή μελών Ανεξάρτητων Αρχών
«2. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την επιλογή και την υπηρεσιακή κατάσταση του επιστημονικού και λοιπού προσωπικού της υπηρεσίας που οργανώνεται για την υποστήριξη της λειτουργίας κάθε ανεξάρτητης αρχής. Τα πρόσωπα που στελεχώνουν τις ανεξάρτητες αρχές πρέπει να έχουν τα ανάλογα προσόντα, όπως νόμος ορίζει. Η επιλογή τους γίνεται με απόφαση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής. Η απόφαση λαμβάνεται με πλειοψηφία των 3/5 των μελών της. Η θητεία των μελών των ανεξάρτητων αρχών παρατείνεται έως τον διορισμό νέων μελών. Τα σχετικά με τη διαδικασία επιλογής των μελών των ανεξάρτητων αρχών και της λειτουργίας και των αρμοδιοτήτων της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής ορίζονται από τον Κανονισμό της Βουλής».
Άρθρο 96 παρ. 5: Στρατιωτικά δικαστήρια
«5. Τα στρατιωτικά δικαστήρια του στοιχείου α’ της προηγούμενης παραγράφου συγκροτούνται κατά πλειοψηφία από μέλη του δικαστικού σώματος των ενόπλων δυνάμεων, που περιβάλλονται με τις εγγυήσεις λειτουργικής και προσωπικής ανεξαρτησίας των λοιπών τακτικών δικαστικών λειτουργών κατά το άρθρο 87 παρ. 1 του Συντάγματος και εξομοιώνονται ως προς όλα με τους τακτικούς δικαστές. Νόμος ορίζει τη βαθμολογική αντιστοιχία των δικαστικών λειτουργών του δικαστικού σώματος ενόπλων δυνάμεων με τους λοιπούς δικαστικούς λειτουργούς, τη σύνθεση του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου του Σώματος αυτού, των πειθαρχικών συμβουλίων του και τα της επιθεώρησης. Για τις συνεδριάσεις και αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως 4 του άρθρου 93. Τα σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, καθώς και ο χρόνος που θα αρχίσει η ισχύς τους, ορίζονται με νόμο».
SKAI