Εδώ και πολλά χρόνια μας προβληματίζουν οι ακραίες υψηλές θερμοκρασίες στο κέντρο της πόλης μας, φαινόμενο το οποίο φέτος παρουσιάζεται εντονότερο κάνοντας επιτακτική την ανάγκη για σοβαρή βιοκλιματική λύση του προβλήματος. Ήδη μετά και την επικείμενη ανάπλαση του κέντρου της πόλης η παρέμβασή μας για μία ακόμη φορά κρίνεται απαραίτητη. Η πρόσφατη ανακοίνωση της δημοτικής παράταξης ΕΝΩΜΕΝΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΔΗΜΟΥ ΣΠΑΡΤΗΣ (21/07/2021) σχετικά με την απουσία βιοκλιματικής μελέτης στη σχεδιαζόμενη ανάπλαση στο κέντρο της πόλης μας έδωσε την αφορμή να επανακαταθέσουμε επικαιροποιημένες τις θέσεις μας με την ελπίδα να συμβάλλουμε όσο το δυνατόν περισσότερο στην ουσιαστική βιωσιμότητα της ιστορικής μας πόλης για μας αλλά και για τις επερχόμενες γενεές.
Ο ΟΙΚΟΣΥΛ από τον πρώτο χρόνο της ίδρυσής του (1989) με συνεχείς δημόσιες παρεμβάσεις-προτάσεις προσπάθησε να ευαισθητοποιήσει τους αρμοδίους φορείς, ώστε να πάρουν εγκαίρως μελετημένα μέτρα, που θα σηματοδοτούσαν μια ουσιαστική πράσινη στροφή στο Δήμο Σπάρτης. Όλες αυτές οι παρεμβάσεις μας έχουν πάρει δημόσιο χαρακτήρα και θα ήταν πλεονασμός να τις επαναλάβουμε, αφού υπάρχουν και με γραπτή μορφή κατατεθειμένες στους υπεύθυνους των κρατικών υπηρεσιών και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Με ειλικρινή αγωνία, όμως, και χωρίς καμία διάθεση εμπλοκής στην κομματική ή παραταξιακή αντιπαράθεση από την οποία έχουμε μείνει μακριά όλα αυτά τα χρόνια, με συνειδητή απόφαση, θα πρέπει να επισημάνουμε πόσο πίσω έχει μείνει ο τόπος μας στην αντιμετώπιση των ήδη επιδεινούμενων κλιματικών αλλαγών, που θα κάνουν την πόλη μας αβίωτη στο κοντινό προσεχές μέλλον.
Θα παρουσιάσουμε, λοιπόν, συνοπτικά μερικά παραδείγματα που αποδεικνύουν έμπρακτα την απόσταση που μας χωρίζει από άλλες ελληνικές πόλεις που έχουν «ανοίξει την περπατησιά τους».
1)Στην πόλη της Βέροιας υλοποιούνται τέσσερις παρεμβάσεις, μέσω της Στρατηγικής Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με ένταξη στο ΕΣΠΑ. Οι παρεμβάσεις αυτές πέραν του ότι θα συμβάλλουν στην αστική αναζωογόνηση και τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, περιλαμβάνουν βιοκλιματικά έργα, σημαντικές παρεμβάσεις ενίσχυσης πρασίνου, ήπιες μορφές μετακίνησης, κοινόχρηστα ποδήλατα κλπ. 2)Στη Λάρισα που «φημίζεται» για τις υψηλές θερμοκρασίες κατά τη θερινή περίοδο ο οικείος Δήμος προχώρησε σε βιοκλιματική μελέτη και ανάπλαση μεγάλου τμήματος του ιστορικού κέντρου (τοποθέτηση ειδικών σκιάστρων, χρήση ψυχρών υλικών, σύστημα γεωθερμίας κλπ) με άμεση συνέπεια την μείωση της θερμοκρασίας! Οι μετρήσεις που έγιναν από τους ενεργειακούς συμβούλους έδειξαν πτώση της θερμοκρασίας έως και 10 βαθμούς Κελσίου ανάλογα με την περιοχή.
3)Στην περιοχή Καλλιθέα της πόλης του Ρεθύμνου ο Δήμος προχώρησε σε έργο βιοκλιματικής ανάπλασης που χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης. Μεταξύ άλλων προβλέπεται η βιοκλιματική αναβάθμιση της περιοχής με την οργάνωση και ενίσχυση φύτευσης, όπου είναι γεωμετρικά εφικτό, σε συνδυασμό και με την χρήση νέων ψυχρών υλικών.
4)Στη Θεσσαλονίκη έχει ξεκινήσει έργο βιοκλιματικής αναβάθμισης της ευρύτερης περιοχής της πλατείας του Χρηματιστηρίου, το οποίο περιλαμβάνει ένα σημαντικό τμήμα του παλιού εμπορικού και επιχειρηματικού κέντρου όπως αυτό διαμορφώθηκε τους τελευταίους αιώνες. Οι στόχοι παρέμβασης της βιοκλιματικής ανάπλασης της περιοχής Χρηματιστηρίου είναι:
α. Βιώσιμη επίλυση αστικής κυκλοφορίας στην πόλη: περιλαμβάνει δύο όψεις, αφενός τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων κι αφετέρου την ασφαλή διάβαση από την περιοχή όλες τις ώρες, χωρίς απειλές από φαινόμενα παραβατικότητας. Η πεζοδρόμηση παράλληλα με αναγκαίες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, η φωταγώγηση των δρόμων και η τόνωση της αγοραίας κίνησης πρωί και βράδυ είναι ενέργειες που εξυπηρετούν και διασφαλίζουν και τις δύο όψεις του συγκεκριμένου στόχου.
β. Αναβάθμιση του φθίνοντος αστικού κέντρου: στη συγκυρία της οικονομικής κρίσης η αναζωογόνηση φθινουσών περιοχών του κέντρου έχει υπερτοπική κοινωνική σημασία καθώς αποτελεί παραδοσιακή εμπορική περιοχή, με πλήθος εργαζομένων από όλο το εύρος της πόλης (στα εμπορικά και στις βιοτεχνίες ρουχισμού), αλλά και εστία παραδοσιακών επιχειρηματιών της πόλης. Ταυτόχρονα η αναβάθμιση θα προσελκύσει και δραστηριότητες αναψυχής που αφορούν κυρίως τη νεολαία.
γ. Καταφύγιο κατά τις θερμικές κορυφώσεις: η Θεσσαλονίκη είναι ένα μητροπολιτικό κέντρο που αντιμετωπίζει ενίοτε φαινόμενα καύσωνα. Η βιοκλιματική ανάπλαση μιας περιοχής 110 στρεμμάτων θα προσθέσει ένα πόλο ανακούφισης στο κέντρο της πόλης. Οι διαθέσιμες σήμερα εκτάσεις για τέτοιο σκοπό είναι σχετικά περιφερειακές (νέα παραλία, πανεπιστημιούπολη ΑΠΘ, εγκαταστάσεις Διεθνούς Έκθεσης, δάσος Χιλίων Δέντρων), λόγω και της περιορισμένης ύπαρξης αστικών πράσινων χώρων.
Μεταξύ των πολλών τρόπων παρέμβασης υπάρχουν και οι εξής που αφορούν το μικροκλίμα της περιοχής:
1.Επίστρωση ψυχρών υλικών
2.Εγκατάσταση διαφόρων τύπων στοιχείων της βιοκλιματικής επίλυσης που προάγουν την εξάτμιση ύδατος, όπως σιντριβάνια πιδάκων, νεροκουρτίνες και καταιονιστήρες.
4.Τρόποι δημιουργίας εξαναγκασμένης κίνησης του αέρα με χρήση ανεμιστήρων εξωτερικών χώρων εμπνευσμένοι από την παραδοσιακή τεχνολογία δροσισμού των ιστορικών κτιρίων του εμπορικού κέντρου.
5.Προκειμένου να υπάρξει βελτίωση της υφισταμένης κατάστασης, πραγματοποιούνται νέες φυτεύσεις ακόμα και σε σχετικά στενούς πεζόδρομους.
Καταλήγοντας θέλουμε να επισημάνουμε ότι η Επιστήμη έχει πλέον τους τρόπους για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, αλλά εκείνο που φαίνεται να απουσιάζει είναι η πολιτική βούληση και οικολογική συνείδηση των υπευθύνων. Γι’ αυτό έστω και σ’ αυτή την ύστατη ώρα καλούμε όλους να ενώσουν τη φωνή τους και να απαιτήσουν για το καλό της Σπάρτης και των κατοίκων της να μην προχωρήσει το έργο της ανάπλασης χωρίς να γίνει η αναγκαία βιοκλιματική μελέτη και να υπάρξει πρωτοβουλία για τη συνολικότερη βιοκλιματική μελέτη της πόλης μας ώστε να πάψει να αποτελεί θλιβερό παράδειγμα πρωτιάς στις ακραίες θερινές θερμοκρασίες.
ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΙΧΑΛΑΚΑΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΗΤΡΑΚΟΣ