Το νεοκλασικό κτήριο του παλαιού Δικαστικού Μεγάρου Σπάρτης είναι το πρώτο δημόσιο κτήριο που αναγέρθηκε στη Σπάρτη (1837) , μετά το διάταγμα του Βασιλιά Όθωνα στις 20 Οκτωβρίου 1834 , για την οικοδόμηση της νέας Σπάρτης .
Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό κτήριο με κεραμοσκεπή , ένα από τα ελάχιστα κλασικά δείγματα της οθωνικής αρχιτεκτονικής που διασώζονται αλλά και από τα αρχαιότερα κτίρια της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδος.
Είναι διώροφο στην μπροστινή όψη ενώ στην πίσω όψη τριώροφο. Στην κύρια όψη του , επί της Λυκούργου , παρουσιάζει συμμετρία ως προς τον κατακόρυφο άξονα , με τον εξώστη σε εσοχή , τοποθετημένο ακριβώς στο κέντρο. Τα τμήματα του κτηρίου , δεξιά και αριστερά του εξώστη , καταλήγουν σε αετώματα . Τα ανοίγματα του ορόφου έχουν δωρικά πλαίσια και γείσο ενώ εκείνα του ισογείου έχουν χαρακτηριστικά λαϊκής – παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με σφυρήλατα παλιά σιδερένια κάγκελα . Ένα , ακόμα , χαρακτηριστικό του κτιρίου είναι η βαριά και σύνθετη κορνίζα στη στέγη καθώς και το μαρμάρινο ηλιακό ρολόι στη νότια πλευρά του .
Μετά την ανέγερση του ΝΕΟΥ Δικαστηρίου , το Παλαιό Δικαστικό Μέγαρο παραχωρήθηκε , το 2005 , στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ ΛΑΚΩΝΙΑΣ) για την εκεί εγκατάστασή τους . Από τότε , έχουν περάσει 13 ολόκληρα χρόνια (!!!) η απόφαση ΔΕΝ έχει υλοποιηθεί και το μοναδικό αυτό και υπέροχο νεοκλασικό κτήριο του Παλαιού Πρωτοδικείου Σπάρτης , παντελώς εγκαταλειμμένο , μπλεγμένο στα γρανάζια της ελληνικής γραφειοκρατίας και ηττημένο από την ανικανότητα , την αδιαφορία και την έλλειψη πολιτικής βούλησης , έχει καταντήσει , κυριολεκτικά , ερείπιο .
Τυλιγμένο , εδώ και χρόνια , με τα γνωστά ικριώματα-φερετζέ του κινδύνου κατάρρευσης , σηματοδοτεί την ΝΤΡΟΠΗ και την ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ μιας πόλης που ΔΕΝ διεκδικεί και ΔΕΝ υπερασπίζεται τα δίκαιά της και την πολιτιστική της κληρονομιά .
Πρόσφατα , στο καταρρέον (πλέον) Παλιό Δικαστικό Μέγαρο Σπάρτης , ένας κάδος σκουπιδιών πήρε φωτιά κι έκαψε το κάλυμμα της ΝΤΡΟΠΗΣ .
Σήμερα , 5 μήνες μετά , το καμένο παραπέτασμα-κουρέλι και οι κάδοι των σκουπιδιών είναι ΑΚΟΜΑ εκεί !!! Το ίδιο και το λαβωμένο νεοκλασικό κτήριο , που θα ’πρεπε , υπό άλλες συνθήκες , να είναι το καμάρι και το κόσμημα της σύγχρονης Σπάρτης !
Τελικά , ποια κατάρα σέρνει πίσω του τούτος ο τόπος ;
Βαγγέλης Μητράκος