Εὐλαβέστατοι Κληρικοί καί Χριστιανοί μου Ἀγαπητοί,
Ἡ μεγάλη Γιορτή τῶν Χριστουγέννων εἶναι γιορτή χαρᾶς γιά ὅλους, ὅπως μᾶς εἶπε ὁ ἀγγελιαφόρος τοῦ οὐρανοῦ. Γιά μεγάλους καί γιά μικρούς, γιά ἄνδρες καί γυναῖκες, γιά μορφωμένους καί ὀλιγογράμματους, γιά ἀξιωματούχους καί ἰδιῶτες.
Χαίρονται τά παιδιά, ὅταν βλέπουν στή φάτνη τῶν ἀλόγων, μέσα στό παχνί τό θεῖο βρέφος νά ἀκτινοβολεῖ. Τό παιδί, λέγουν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὅλους ἀγαπᾶ καί ἀπό ὅλους ἀγαπιέται. Γι΄ αὐτό ὁ Κύριος γεννήθηκε σάν βρέφος, ἐνῶ θά μποροῦσε σάν παντοδύναμος Θεός νά κάνει τήν ἐμφάνισή του στή γῆ μέ ἄλλο τρόπο καί μέ ἄλλη μορφή. Γεννήθηκε βρέφος, γιά νά μποροῦν ὅλοι νά τόν ἀγαποῦν καί ὅλοι νά τόν ἀγκαλιάσουν, ἀκόμη καί τά παιδιά. Χαίρονται οἱ μεγάλοι στήν ἡλικία, γιατί νιώθουν πώς ὁ πανάγαθος Θεός μακροθύμησε, πώς δέ λησμόνησε τίς ἐπαγγελίες Του, πώς ἱκανοποίησε τή νοσταλγία τους γιά τόν ἐρχομό τοῦ Λυτρωτῆ τῆς καρδιᾶς τους. Χαίρονται ἀκόμη, γιατί βεβαιώνονται γιά τή δική τους προέλευση καί ἀξία. Ἄν οἱ ἄνθρωποι δέν ἦταν τοῦ Θεοῦ δημιουργήματα, ἄν δέν εἶχαν ἀξία ὡς ψυχές ἀθάνατες, τότε δέ θά ἦταν δυνατόν νά ὑποστεῖ αὐτή τήν ταπείνωση ἕνας παντοδύναμος Θεός καί νά γεννηθεῖ σάν ἕνας ταπεινός ἄνθρωπος καί νά μᾶς ὀνομάζει ἀδελφούς Του. Χαίρονται οἱ γυναῖκες, γιατί Ἐκεῖνος πού γεννιέται θά κηρύξει τήν ἰσότητα καί τήν ἰσοτιμία μεταξύ ἀνδρῶν καί γυναικῶν πού μέχρι τότε ἦταν τόσο κακοποιημένη. Τό πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου ἐπιγραμματικά θά διατυπώσει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μέ τή θεόπνευστη φράση «οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ». Ἔτσι, θά ἀποκατασταθεῖ στή θέση πού τῆς ἔπρεπε ἡ γυναίκα, ἡ ὁποία τιμήθηκε πρεπόντως στό πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου νωρίτερα. Χαίρονται οἱ ὀλιγογράμματοι, γιατί πρῶτοι προσκυνητές Του εἶναι οἱ ἀγράμματοι βοσκοί καί ὕστερα πρῶτοι πολύτιμοι συνεργάτες Του οἱ ἁπλοϊκοί ψαράδες. Τό γεγονός αὐτό μᾶς ἔδωσε τό μήνυμα, ὅτι, προκειμένου νά πλησιάσουμε Ἐκεῖνον, δέν εἶναι ἀπαραίτητη ἡ μόρφωσή μας, ἀλλά ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς μας. Χαίρονται, ὅμως, καί οἱ μορφωμένοι, γιατί κοντά Του φθάνουν καί οἱ σοφοί τῆς Ἀνατολῆς, πού εἶχαν καί αὐτοί θέση στήν καρδιά τους γιά τήν ἀλήθεια καί τόν ἀληθινό Θεό. Πάντοτε ἡ ἐπαφή μας μέ Ἐκεῖνον θά ἔχει σχέση μέ τήν καθαρή καρδιά μας καί μέ τή λαχτάρα τῆς σωτηρίας μας.
Ὅλα αὐτά πρέπει νά τριγυρίζουν στό μυαλό μας αὐτή τήν ἅγια νύχτα καί ὅλες αὐτές τίς ἑορταστικές ἡμέρες καί ὁ ἑορτασμός αὐτοῦ τοῦ πολυσήμαντου γεγονότος νά εἶναι πνευματικός. Ἐντούτοις, ἕνας ὁδοστρωτήρας πού λέγεται παγκοσμιοποίηση ἀπειλεῖ νά καταστρέψει ὅ,τι οἰκοδόμησαν οἱ εἴκοσι αἰῶνες πού προηγήθηκαν ἀπό τότε πού γεννήθηκε ὁ Χριστός μέχρι σήμερα. Καί γιά νά μή θεωρήσει κανείς ὑπερβολική αὐτή τήν ἐπισήμανση, θά ἀναφέρω δύο σημαδιακά γεγονότα πού ἐπιβεβαιώνουν τή σκέψη μου καί δικαιολογοῦν τήν ἀγωνία μου.
Οἱ εὐχετήριες κάρτες πού στέλνουμε τά Χριστούγεννα λειτουργοῦν ὡς ἀγγελιαφόροι ἑορταστικῶν μηνυμάτων, ὡς ἐκδήλωση στοργῆς σέ δικά μας πρόσωπα, ἐνῶ ταυτόχρονα ἀποτυπώνουν καί τίς κοινωνικές τάσεις, ἰδέες, ἀντιλήψεις καί ἐπιθυμίες. Οἱ κάρτες, λοιπόν, πού ξεκίνησαν ὡς χριστουγεννιάτικες καί πάντα εἶχαν τήν εἰκόνα τῆς Γεννήσεως ἤ σκηνές ἀπό τή Γέννηση καί ἔγραφαν «καλά Χριστούγεννα» ἤ σχετικά ρητά ἀπό τή Γέννηση, τώρα ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τό θέμα καί ἀπό τό πνεῦμα τῶν Χριστουγέννων. Σήμερα στίς κάρτες συνήθως βλέπουμε χιονισμένα δένδρα, ἐλάφια, τραπέζια μέ φαγητά καί γλυκίσματα, ἀστέρια, μπαλόνια, κεριά, ἕλκηθρα καί βέβαια τόν εὐτραφέστατο ἅι Βασίλη! Καί ἀντί γιά εὐχές σχετικές μέ τήν ἑορτή τῆς Γεννήσεως τώρα γράφουν «Καλές Γιορτές», «Χρόνια Πολλά», «καλές διακοπές»!
Ἕνα δεύτερο παράδειγμα, ἐπίσης, καταδεικνύει τήν ἀλλοίωση πού ἔχει προκαλέσει ἡ παγκοσμιοποίηση στό πνεῦμα τῆς μεγάλης ἑορτῆς. Τό χριστουγεννιάτικο δένδρο μέ τόν ἐπιβλητικό στολισμό του δεσπόζει σήμερα στό σαλόνι τοῦ σπιτιοῦ, στή βιτρίνα τοῦ καταστήματος καί στίς πλατεῖες τῶν πόλεων. Ὁ χριστουγεννιάτικος ἑορτασμός ἀρχίζει μέ τό ἄναμμα τῶν φώτων τοῦ δένδρου καί συνεχίζεται μέ χορούς καί διασκεδάσεις γύρω ἀπό τό δένδρο, πού θυμίζουν εἰδωλολατρικά πανηγύρια. Τελικά κατέληξε νά εἶναι τό παγκόσμιο σύμβολο τῶν Χριστουγέννων καί νά εὑρίσκεται στό ἐπίκεντρο τῆς ἑορτῆς, μετατοπίζοντας τήν προσοχή μας ἀπό τό νεογέννητο Βρέφος τῆς Βηθλεέμ σ΄αὐτό τό ἴδιο τό δένδρο ἀποκλειστικά. Ἡ φάτνη πού ἄλλοτε δέσποζε, τώρα ἔχασε τή θέση της. Ἔγινε πολύ μικρή καί ἀπό μερικές λείπει ἀκόμη καί ὁ Χριστός.
Ἀδελφοί μου καί παιδιά μου,
Δέ θέλω τέτοια ἡμέρα χαρᾶς νά τελειώσω μέ αὐτές τίς μελαγχολικές σκέψεις. Ἀφορμή σᾶς ἔδωσα, γιά νά σκεφθεῖτε καί νά προβληματισθεῖτε μόνοι σας. «Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετά φόβου». Οἱ εὐλογίες πού ἦλθαν μέ τή Γέννηση τοῦ Χριστοῦ εἶναι πολλές καί προορίζονται γιά ὅλους μας. Ἄς γιορτάσουμε τό κοσμοσωτήριο αὐτό γεγονός καί τίς ἄλλες δεσποτικές ἑορτές τοῦ ἁγίου Δωδεκαημέρου θεοπρεπῶς, δηλαδή μέ πνευματικούς λογισμούς, μέ μελέτη σχετικῶν πατερικῶν κειμένων, μέ συμμετοχή στο μυστήριο τῆς θείας κοινωνίας, μέ καρδιακή καί νοερά προσευχή, μέ ἔμπρακτη ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης μας πρός τούς ἀδελφούς μας καί μέ ὅ,τι ἄλλο τρέφει τήν ψυχή μας καί δοξάζει τό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας. Ἕναν τέτοιο θεοπρεπῆ ἑορτασμό εὔχομαι σέ ὅλους σας, τούς παρόντες καί τούς ἀπόντες, ἀλλά καί στούς ἀποδήμους ἀδελφούς μας πού πάντα ἔχουμε στή σκέψη μας καί τούς ἀγαπᾶμε.
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2023
Εὐχέτης πρός τόν Γεννηθέντα Κύριό μας
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ