Συνέντευξη
Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλη Αποστόλου στην εφημερίδα ΑΥΓΗ, στη δημοσιογράφο Αντιγόνη Ζούντα
-Οι πολυήμερες αγροτικές κινητοποιήσεις είχαν μεν ως αιχμή την μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό και τις επερχόμενες αλλαγές στη φορολογία, όμως ανέδειξαν συγχρόνως σειρά προβλημάτων του πρωτογενούς τομέα, που διαχρονικά πλήττουν την αγροτική παραγωγή. Ο συνδυασμός είναι εκρηκτικός απειλώντας ευθέως την βιωσιμότητα του χώρου, κάτι που και οι ίδιοι οι αγρότες επικαλούνται, δηλαδή ότι οδηγούνται σε εγκατάλειψη της αγροτικής δραστηριότητας. Πως αντιμετωπίζετε αυτή την πραγματικότητα και τι επιφυλάσσει η «επόμενη μέρα» για τον χώρο;
Αυτό είναι, αν θέλετε, και το παράπονό μου. Η δική μας δουλειά στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης είναι να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις βιωσιμότητας και ανάπτυξης του αγροτικού τομέα και όχι να διαχειριστούμε μια κατάσταση μιζέριας και φτώχειας. Έχουμε κάνει σοβαρά βήματα και ετοιμάζουμε μεγάλες παρεμβάσεις, ωστόσο τα θέματα αυτά, μέσα σε ένα περιβάλλον έντασης, δυστυχώς δεν συζητούνται επαρκώς. Μιλάμε για παρεμβάσεις προκειμένου να αποκτήσει ο αγρότης την αναγκαία ρευστότητα και πρόσβαση στη χρηματοδότηση, παρεμβάσεις υποστήριξης του αγρότη στην άσκηση της δραστηριότητάς του, παρεμβάσεις για να αυξηθεί η προστιθέμενη αξία που μένει τελικά στον ίδιο από την παραγωγή του, και βέβαια παρεμβάσεις για μείωση του κόστους παραγωγής που είναι πράγματι υψηλό στη χώρα μας.
Αυτές οι παρεμβάσεις θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα του αγροτικού τομέα και θα επιτρέψουν το μεγάλωμα της πίτας, άρα και του αγροτικού εισοδήματος. Αυτό είναι το «κλειδί» για τον χώρο και όχι να λειτουργούμε αμυντικά με τη λογική να γλιτώσουμε σήμερα κάτι από τις ασφαλιστικές εισφορές και στο μέλλον «ότι γίνει ας γίνει»…
-Και στις θέσεις του αγροτικού κόσμου, όμως, η μείωση του υψηλού κόστους παραγωγής αποτελεί βασική προτεραιότητα, καθώς σε συνδυασμό με την έλλειψη ρευστότητας και τους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, καθιστούν την παραγωγή μη ανταγωνιστική, εξανεμίζοντας το αγροτικό εισόδημα. Πώς προτίθεστε να παρέμβετε σε αυτό το επίπεδο;
Θα εξαντλήσουμε όλες τις δυνατότητες παρεμβάσεων για τη μείωση του κόστους παραγωγής. Πρώτα απ΄ όλα στον τομέα των εφοδίων. Έχουμε πολύ ακριβά φυτοφάρμακα, λιπάσματα και σπόρους από την υπόλοιπη Ευρώπη. Έχουμε συστήσει επιτροπή που συγκεντρώνει και μελετάει τα στοιχεία και σύντομα θα δείτε για την υπόθεση αυτή να ενημερώνεται η Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Το θέμα αυτό συνδέεται και με τη ρευστότητα που θα αποκτήσει ο παραγωγός μέσα από την «κάρτα του αγρότη», με την οποία θα μπορεί να κάνει αναλήψεις και να χρηματοδοτεί τις εργασίες της εκμετάλλευσής του σε ετήσια βάση, με εγγύηση τις κοινοτικές επιδοτήσεις που δικαιούται. Η ρευστότητα, που θα ενισχυθεί και με την αναδιοργάνωση του συστήματος πληρωμών των επιδοτήσεων, είναι γνωστό ότι συμπιέζει το κόστος των εφοδίων.
Στο θέμα της ενέργειας θα υπάρξουν ρυθμίσεις σε συνεργασία με ΔΕΗ σχετικά με το αγροτικό ρεύμα, τους διακανονισμούς κ.λπ., αλλά και «έξυπνες» παρεμβάσεις για το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας μέσα από την αξιοποίηση των ΑΠΕ. Δυστυχώς για τον ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο δεν μπορεί σε αυτή τη φάση να γίνει κάτι, είμαστε όμως ευτυχώς σε μια περίοδο που τα καύσιμα έχουν διεθνώς πολύ χαμηλές τιμές. Παρεμβάσεις θα υπάρξουν και για τον εξορθολογισμό του κοστολογίου χρήσης νερού που είναι επίσης μια παράμετρος του κόστους.
-Η αγορά, στην οποία και η νέα ΚΑΠ κατευθύνει πλέον τους αγρότες, είναι «κοινό μυστικό» ότι βρίθει στρεβλώσεων και παθογενειών (μεσάζοντες, «καρτέλ» κτλ). Πώς θα διασφαλίσετε την ισότιμη συμμετοχή των παραγωγών σε αυτό το περιβάλλον;
Έχω πει καθαρά ότι στον τομέα της παραγωγής και διακίνησης αγροτικών προϊόντων υπάρχει μια γκρίζα ζώνη που πρέπει να φωτίσουμε. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ούτε η μισή από την συνολική ακαθάριστη αξία της αγροτικής παραγωγής δεν εμφανίζεται στα χαρτιά. Την ίδια στιγμή ο αγρότης υποαμείβεται και ο καταναλωτής πληρώνει πανάκριβα τα προϊόντα. Γίνεται πάρτυ από τους μεσάζοντες που εκμεταλλεύονται τους αγρότες και λυμαίνονται το χώρο αποσπώντας υπερκέρδη και μάλιστα αφορολόγητα. Πέραν των ελέγχων, αλλά και των κινήτρων για να κρατάει ο αγρότης βιβλία εσόδων – εξόδων, (βιβλία που αποτελούν ένα «εργαλείο» για την εξυγίανση του χώρου χωρίς να επιβαρύνουν καθόλου τον αγρότη, αντίθετα τον συμφέρει το σύστημα) θα υπάρξουν συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Θα τελειώσει η διακίνηση με τιμολόγια αγοράς που εκδίδουν οι έμποροι ανεξέλεγκτα. Θα σταματήσει η πληρωμή των αγροτών με καθυστέρηση 6 – 7 – 8 μήνες. Θα θεσμοθετηθεί συγκεκριμένος υποχρεωτικός μέγιστος χρόνος αποπληρωμής που δεν θα ξεπερνάει τους 1 – 2 μήνες.
-Μεταξύ των σημείων που υπάρχει σύγκλιση με την κυβέρνηση, αλλά και διχασμός ανάμεσα στους αγρότες, είναι ο ορισμός του κατά κύριο επάγγελμα αγρότη και η θέσπιση σχετικού μητρώου. Πως θα διασφαλιστεί αφενός ότι δεν θα προκύψουν μεγαλύτερες ανισότητες στις τάξεις των αγροτών κι αφετέρου ότι δεν θα «εκδιωχθούν» από την ύπαιθρο πολύ φτωχοί αγρότες που είναι και ετεροεπαγγελματίες -για λόγους επιβίωσης- και το αντίστροφο;
Χρειάζεται πράγματι να βρεθεί η χρυσή τομή. Εμείς προωθούμε τον ορισμό του «επαγγελματία αγρότη» με κριτήριο να έχει τουλάχιστον το 51% του συνολικού εισοδήματος από τον γεωργικό τομέα (σε σχέση με το 35% που ισχύει σήμερα). Με το ποσοστό αυτό εξασφαλίζεται ότι πρόκειται πράγματι για κατοίκους της υπαίθρου που έχουν ως κύρια δραστηριότητα το αγροτικό επάγγελμα, και όχι γιατροί και δικηγόροι, για παράδειγμα, που κληρονόμησαν μια αγροτική περιουσία. Αλλά ταυτόχρονα με το ποσοστό αυτό αναγνωρίζεται η ανάγκη να συνεχίζουν να έχουν δραστηριότητα αγροτική και εκείνοι που ζουν στην ύπαιθρο, παράγουν, αλλά έχουν και έσοδα από άλλες δραστηριότητες (μικροί επαγγελματίες, εργαζόμενοι στον τουρισμό στα νησιά κ.λπ.). Η χώρα έχει ανάγκη την παραγωγή τους και την παραμονή τους στην ύπαιθρο στο πλαίσιο μια πολυλειτουργικής οικονομίας.
-Ως γνωστόν επίκειται η θεσμοθέτηση του νέου πλαισίου λειτουργίας του συνεργατισμού, με βασικό σημείο το ξεκαθάρισμα από «αμαρτωλές» επιλογές του παλαιού καθεστώτος. Μάλιστα δηλώσατε πρόσφατα στη βουλή ότι βρίσκεται στις δικαστικές Αρχές η διερεύνηση γνωστών, παλαιών τριτοβάθμιων οργανώσεων. Τι προβλέπεται στην κατεύθυνση αυτή;
Για ότι είναι στη δικαιοσύνη, όπως αντιλαμβάνεστε, θα αποφανθεί η δικαιοσύνη. Όσον αφορά την λειτουργία του συνεταιριστικού χώρου, έχουμε ήδη παρουσιάσει το νομοσχέδιο που ενισχύει, μέσω κινήτρων, τις συλλογικές μορφές οργάνωσης της παραγωγής και της μεταποίησης. Συνεταιρισμούς, ομάδες παραγωγών, οργανώσεις παραγωγών κ.λπ. Με το νομοσχέδιο έχουμε δύο στόχους: Να εξαλείψουμε όλα εκείνα τα στοιχεία που έχουν συντελέσει στην απαξίωση του συνεταιριστικού κινήματος και να θέσουμε τις βάσεις για την μη επανάληψη τους καθώς επίσης να βοηθήσουμε τους αγρότες να επιβιώσουν στο σημερινό περιβάλλον της ακραίας ανταγωνιστικής παγκόσμιας αγοράς δημιουργώντας υγιείς συνεταιριστικές επιχειρήσεις ώστε να επιτύχουν χαμηλότερο κόστος παραγωγής και καλύτερες τιμές για τα αγροτικά τους προϊόντα.
-Αύριο ο πρωθυπουργός έχει τη συνάντηση με τους εκπροσώπους των αγροτών από τα μπλόκα. Υπάρχουν περιθώρια εκτόνωσης;
Για να είναι παραγωγικός ο διάλογος, για να βρεθούν δηλαδή λύσεις, πρέπει να προσέρχονται όλες οι πλευρές με πνεύμα συνεννόησης. Από την πλευρά της κυβέρνησης έχουν γίνει οι απαραίτητες επεξεργασίες για ουσιαστικές βελτιώσεις και στο ασφαλιστικό και στο φορολογικό. Εκείνο που περιμένουμε από τους αγρότες είναι να έχουν συναίσθηση της κρισιμότητας των στιγμών για τη χώρα και των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει προκειμένου να διασφαλίσει την παραμονή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια που σημαίνει μεταξύ άλλων και συνέχιση της καταβολής περίπου 3,5 δις. το χρόνο στον αγροτικό τομέα. Προσωπικά ως υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης θέλω να καλέσω τους αγρότες να δούμε από κοινού τις μεγάλες πρωτοβουλίες που χρειάζονται για την επόμενη μέρα.