Τα άρθρο 102 του Συντάγματος είναι «αφιερωμένο» στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δύο περίπου μήνες πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαϊου είναι επίκαιρο να δούμε την εξέλιξη του θεσμικού πλαισίου που αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση στη χώρα μας από τις εκλογές του 2010 μέχρι σήμερα, σε σχέση με τα συνταγματικώς προβλεπόμενα.
Με την παρούσα παρέμβαση προσπαθούμε να αξιολογήσουμε τις θεσμικές παρεμβάσεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου η οποία χαρακτηρίζεται από την οικονομική, κοινωνική, πολιτική και ανθρωπιστική κρίση που βιώνει η χώρα μας. Η προσέγγιση θα γίνει με βάση τα προβλεπόμενα από το Σύνταγμα και κατά πόσο οι νομοθετικές πρωτοβουλίες των μνημονιακών κυβερνήσεων είναι σύμφωνες με αυτά. Όπου χρειαστεί λαμβάνεται ως υπόδειγμα ο Δήμος Σπάρτης.
Ο όρος Τοπική Αυτοδιοίκηση περιλαμβάνει δύο σκέλη οποία ορίζονται με σαφήνεια στο άρθρο 102 του ισχύοντος Συντάγματος της χώρας, την «τοπικότητα» και την αυτοδιοίκηση» τα οποία και θα εξετάσουμε για να δούμε κατά πόσο ισχύουν σήμερα και κατ’ επέκταση κατά πόσο εφαρμόζεται η όχι το Σύνταγμα της χώρας.
1. Στην παράγραφο 1 αναφέρεται «‘Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού. Υπέρ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης συντρέχει τεκμήριο αρμοδιότητας για τη διοίκηση των τοπικών υποθέσεων. Νόμος καθορίζει το εύρος και τις κατηγορίες των τοπικών υποθέσεων, καθώς και την κατανομή τους στους επί μέρους βαθμούς. Με νόμο μπορεί να ανατίθεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης η άσκηση αρμοδιοτήτων που συνιστούν αποστολή του Κράτους.»
Πόσο «τοπικές» για τον Α’ βαθμό αυτοδιοίκησης μπορούν να θεωρηθούν υποθέσεις και προβλήματα τα οποία καλείται να επιλύσει ένας Δήμος όπως αυτός της Σπάρτης που καλύπτει τον Ανατολικό Ταϋγετο από τον Λογγανίκο μέχρι την Σπαρτιά και τον Δυτικό Πάρνωνα από την Αράχωβα μέχρι τη Ζούπαινα; Με 50 περίπου τοπικές κοινότητες και δεκάδες οικισμούς; Σε τι βοήθησε η εφαρμογή του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ (Ν. 3852/2010) πέρα από την διευκόλυνση στην υλοποίηση των μνημονιακών πολιτικών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Ν. 3852/2010 ήταν ο πρώτος «μνημονιακός» νόμος που ψηφίστηκε αμέσως μετά την πρώτη «επίσκεψη» των τροϊκανών στην Ελλάδα τον Μάη του 2010. Η εφαρμογή του συγκεκριμένου ήρθε να επιβεβαιώσει τα όσα ο υπογράφων είχε αναφέρει σε άρθρο του με τίτλο «Καλλικράτης – Μια πρώτη προσέγγιση» που δημοσιεύτηκε σε τοπικά ΜΜΕ τον Γενάρη 2010 όταν δόθηκε στη δημοσιότητα το «Σχέδιο Καλλικράτης»και ειδικότερα:
• Το πρόβλημα δεν είναι ο αριθμός των Δήμων η Περιφερειών αλλά η ουσιαστική αναβάθμιση του ρόλου τους για την εξυπηρέτηση του πολίτη, όχι των κομματικών σκοπιμοτήτων.
• Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι με το σχέδιο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ η τοπική αυτοδιοίκηση έρχεται πιο κοντά στο δημότη με τη διεύρυνση της συμμετοχής του, την ανάδειξη της κοινωνίας των πολιτών (παρ. 5), δίνοντας δύναμη στο χωριό και τη γειτονιά (παρ. 54), κλπ. Οι διαπιστώσεις αυτές αποτελούν ευχολόγιο αφού με τα μεγέθη, κυρίως γεωγραφικά που θα έχουν οι Ο. Τ. Α. της περιφέρειας αποκλείουν τη συγκρότηση κινηματικών συνδυασμών που θα βασίζονται στη συμμετοχή των πολιτών.
Αυτά και άλλα είχαν γραφτεί το 2010 πριν καν ψηφιστεί ο Ν. 3852/2010.
Αλήθεια, η σοφή παροιμία του λαού μας «τα παράπονα σου στο Δήμαρχο» πόσο ισχύει σήμερα; Ο Δήμαρχος Σπάρτης πόσες φορές έχει παρουσιαστεί στα χωριά και τους οικισμούς του Δήμου; Σε ποιόν Δήμαρχο θα κάνει τα παράπονα του ο πολίτης όταν η «απόσταση» – όχι μόνο η χιλιομετρική – συνεχώς μεγαλώνει; Όταν μια Δημοτική αρχή είναι απόμακρη από τον Δημότη από πεποίθηση και η δημαρχοκεντρική αντίληψη για τον τρόπο άσκησης της δημοτικής εξουσίας ενισχύεται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, τότε ενισχύεται και η αδιαφάνεια στις δημοτικές υποθέσεις, η παντελής έλλειψη ελέγχου από τους δημότες και τους τοπικούς φορείς, η δημιουργία στεγανών στη λειτουργία του Δήμου.
2. Η παράγραφος 2 του άρθρου 102 του Συντάγματος αναφέρει: «Oι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια.» Λίγα λόγια και σταράτα!
Πόσο αυτοτελής – όπως το Σύνταγμα ορίζει – είναι αλήθεια η λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις μέρες μας όταν:
• ΟΙ προϋπολογισμοί των Δήμων έχουν περικοπεί κατά 60% περίπου κατ’ εντολή και απαίτηση των τοκογλύφων δανειστών ενώ οι θεσμοθετημένοι πόροι για την αυτοδιοίκηση συνεχίζουν να εισπράττονται, χωρίς βέβαια να αποδίδονται.
• Κατ’ εντολή των τροϊκανών έχει στηθεί «οικονομικό» παρατηρητήριο» το οποίο ελέγχει την υλοποίηση των προϋπολογισμών των Δήμων ανά τρίμηνο και αν δεν είναι μέσα στους στόχους που τους θέτουν τους τιμωρούν με περαιτέρω μείωση των πόρων τους. Οικονομική αυτοτέλεια είπατε;
• Το Υπουργείο Εσωτερικών, κατ’ εντολή και απαίτηση των τροϊκανών απολύει προσωπικό των Δήμων το οποίο έχει προσληφθεί νόμιμα (βλέπε Δημοτική Αστυνομία, σχολικούς φύλακες, κλπ.), οπότε για ποια διοικητική αυτοτέλεια μπορούμε να μιλάμε;
• Για ποια διοικητική αυτοτέλεια μπορούμε να μιλάμε όταν Γερμανοί «τεχνοκράτες» αναλαμβάνουν να κάνουν τον Δήμο Σπάρτης «πρότυπο»; Τι είδους πρότυπο έχουν στο μυαλό τους και ποιος το καθόρισε; Ο Δήμαρχος Σπάρτης μήπως οφείλει να μας ενημερώσει σε τι πρότυπο κατέληξε με τους απεσταλμένους του Φούχτελ;
Συμπέρασμα….. Καλλικράτης και μνημόνια βλάπτουν σοβαρά την Τοπική Αυτοδιοίκηση!!!!
Από τα παραπάνω παραδείγματα είναι σαφές ότι με την εφαρμογή του Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης) και των μνημονιακών νόμων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση καταστρατηγείται το άρθρο 102 του Συντάγματος της χώρας.
Η επαναφορά της συνταγματικής νομιμότητας απαιτεί την ΑΝΑΤΡΟΠΗ των πολιτικών συσχετισμών τόσο σε κεντρικό επίπεδο με την ανάδειξη στη κυβέρνηση των δυνάμεων εκείνων που σέβονται και στηρίζουν την ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ, που είναι διατεθειμένες να συνεργαστούν με τις δημοτικές αρχές προς όφελος των πολιτών και όχι των δανειστών.
Ταυτόχρονα απαιτείται η ανάδειξη νέων δημοτικών αρχών με όραμα και πίστη στις ίδιες τις τοπικές κοινωνίες και όχι παραγοντίσκους – φερέφωνα της συγκυβέρνησης Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ (και των τοπικών βουλευτών τους) η του απεσταλμένου της Μέρκελ, του περιβόητου πλέον κ. Φούχτελ.
Για να πάρει ΑΝ.Α.Σ.Α ο Δήμος Σπάρτης και οι δημότες του χρειάζεται μια νέα Δημοτική Αρχή που θα στηρίζεται στη συλλογικότητα και θα σταθεί απέναντι στον «Καλλικράτη» και τα μνημόνια που τον επέβαλαν. Που θα φέρει πολίτες και τις περιφερειακές κοινότητες, μέσα από τη συμμετοχή τους πιο κοντά στη λήψη των αποφάσεων για τα τοπικά, δηλαδή τα άμεσα, δικά τους προβλήματα.
Λύσεις υπάρχουν. Τις έχουμε μπροστά μας. Χωρίς μισόλογα. Χωρίς εκπτώσεις. Καιρός να πάρουμε σαν τοπική κοινωνία τη συλλογική μας ΑΝ.Α.Σ.Α.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΘΩΜΑΣ
ΣΠΑΡΤΗ ΜΑΡΤΗΣ 2014
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ