Στο πρόσφατο Περιφερειακό Συμβούλιο στις 13/1/2013, ο Περιφερειάρχης κ. Τατούλης παρουσίασε με περηφάνια ένα Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα για την Πελοπόννησο με τον μεγαλειώδη τίτλο: «Πελοπόννησος 2020: Ευρωπαϊκή Περιφέρεια».
Το παρουσίασε ως ένα πρόγραμμα φτιαγμένο από τα κάτω προς τα πάνω, δηλαδή ένα πρόγραμμα για το οποίο έχουν διαβουλευθεί και έχουν υποβάλλει προτάσεις συλλογικότητες, φορείς, Επιμελητήρια, Δημοτικά Συμβούλια.
Αλλά στη συνέχεια σ’ ένα ξέσπασμα αλαζονικού λόγου αναφώνησε: «Εγώ, εγώ το έφτιαξα και είναι ευφυέστατο».
Δεν έχουμε λόγους να αμφιβάλουμε για την ευφυΐα του κ. Τατούλη, αλλά πιθανόν και οι πολίτες, οι φορείς, τα δημοτικά συμβούλια κάτι να είχαν να προσθέσουν στο μεγαλοφυές σχέδιό του, αν τους επέτρεπε να διαβουλευθούν μαζί του.
Αρχικά, ας προσεγγίσουμε τον όρο που χρησιμοποιεί, «Ευρωπαϊκή Περιφέρεια». Με τον όρο εννοούμε μια περιφέρεια που να είναι προσηλωμένη στο όραμα και στο στόχο της αειφόρου, βιώσιμης και διατηρήσιμης Περιφερειακής Ανάπτυξης. Μιας ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, που σημαίνει μια οικονομία με υψηλή απασχόληση, που θα επιτυγχάνει κοινωνική και εδαφική συνοχή. Πιο συγκεκριμένα περιλαμβάνει:
α) Σεβασμό στο περιβάλλον.
β) Αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
γ) Σφυρηλάτηση κοινωνικής συνοχής.
Ο Στρατηγικός Σχεδιασμός της Περιφέρειας θα έπρεπε να είναι άρρηκτα και διαλεκτικά συνυφασμένος με τον Ευρωπαϊκό Περιφερειακό Προσανατολισμό. Να περιέχει δράσεις που να είναι συμβατές και συσχετισμένες με τις Ευρωπαϊκές πολιτικές, όπως τη «Στρατηγική Ευρώπη 2020», την επερχόμενη Ε΄ Προγραμματική Περίοδο 2014-2020, τα πορίσματα της 5ης Έκθεσης της Επιτροπής για την κοινωνική, οικονομική συνοχή, τις νέες πολιτικές χωροταξικού σχεδιασμού και ανάπτυξης της Ε.Ε. διαμέσου των σχεδίων ανάπτυξης του κοινοτικού χώρου (ΣΑΚΧ), την αναθεώρηση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού, τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια ανάπτυξης. Όμως σύμφωνα με τη στρατηγική της «Ευρώπης 2020» σημαίνει απασχόληση, εκπαίδευση, επένδυση σε έρευνα, μείωση της φτώχειας, αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής.
Για το σκοπό αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει 5 συγκεκριμένους και μετρήσιμους στόχους:
75% του πληθυσμού μεταξύ 20-64 ετών πρέπει να έχει απασχόληση.
3% του ΑΕΠ της Ε.Ε. πρέπει να επενδύεται σε έρευνα και ανάπτυξη.
Οι στόχοι του «20/20/20» (20% αύξηση ενεργητικής αποδοτικότητας, 20% μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, 20% αύξηση χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας) ως προς το κλίμα και την ενέργεια πρέπει να έχουν επιτευχθεί.
Το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα τη σχολική εκπαίδευση πρέπει να είναι μικρότερο από 10%.
Οι αριθμός των ατόμων που κινδυνεύουν από φτώχεια πρέπει να μειωθεί κατά 20 εκατομμύρια.
Αυτοί είναι οι στόχοι του «Ευρώπη 2020». Οι στόχοι του «Πελοπόννησος 2020» ποιοι ακριβώς είναι;
Το ευφυέστατο κατά δήλωσή του αναπτυξιακό πρόγραμμα του κ. Τατούλη, ποιους ακριβώς συγκεκριμένους και μετρήσιμους και άρα ελέγξιμους όρους – στόχους έχει θέσει; Πώς ακριβώς θα αναδείξει την Πελοπόννησο σε βιώσιμη περιφέρεια οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης; Σε ποια δεδομένα βασίστηκε; Σε ποια ανάλυση περιβάλλοντος και σε ποια ανάλυση δυνατών και αδύνατων σημείων στηρίχτηκε; Ποιες είναι ακριβώς οι ευκαιρίες και ποιες οι απειλές που μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρίες της Περιφέρειας Πελοποννήσου; Πού είναι η ανάλυση SWOT που προϋποθέτει κάθε αναπτυξιακό επιχειρησιακό σχέδιο; Πώς θα πετύχει την περιβόητη κοινωνική συνοχή, την αύξηση της απασχόλησης, όταν δεν αναφέρεται καν στην εισήγησή του στους αντίστοιχους δείκτες; Γιατί κρύβει ότι το ποσοστό της ανεργίας ξεπερνά το 27%, στους νέους δε έχει υπερβεί το 50%; Ότι το ποσοστό της φτώχειας ξεπερνάει το 35% και καθημερινά διογκώνεται;
Η χώρα μας και εν προκειμένω η Πελοπόννησος μαστίζεται από τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση από την εποχή του πολέμου και έχει βυθιστεί στην πιο βαθιά ύφεση.
Συγκεκριμένα στην ανακοίνωση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την «Ευρώπη 2020», αναφέρεται:
«Η πρόσφατη οικονομική κρίση δεν έχει προηγούμενο στη γενιά μας. Τα σταθερά κέρδη σε οικονομική ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων απασχόλησης που σημειώθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία εξουδετερώθηκαν. Η κρίση προκάλεσε μεγάλο σοκ σε εκατομμύρια πολίτες και ανέδειξε ορισμένες θεμελιώδεις αδυναμίες της οικονομίας μας. Δύο έτη κρίσης εξάλειψαν είκοσι έτη δημοσιονομικής εξυγίανσης. Πολλά επενδυτικά σχέδια, ταλέντα και ιδέες κινδυνεύουν να αχρηστευθούν λόγω της αβεβαιότητας, της υποτονικής ζήτησης και της έλλειψης χρηματοδότησης».
Ο κ. Τατούλης όμως προφανώς δεν βρίσκεται σ’ αυτό το σύμπαν, σ’ αυτό τον πλανήτη, σ’ αυτή την Ευρώπη. Σχεδιάζει την Πελοπόννησο του 2020 με σιγουριά για τη χρηματοδότηση και χωρίς να καταλαβαίνει τι σημαίνει κοινωνική συνοχή, αφού στο ευφυές πρόγραμμά του δεν υπάρχει κανένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και για αύξηση της απασχόλησης.
Ο κ. Τατούλης παρουσίασε το πρόγραμμά του, αφού όπως μας είπε ο ίδιος το οραματίστηκε και το σχεδίασε, εκτός από ευφυές και ως καινοτόμο. Το πρόγραμμά του όμως θέτει τρεις στόχους:
1. Την αποκατάσταση του ενιαίου περιφερειακού χαρακτήρα και συνείδησης της Πελοποννήσου μέσω της ολοκλήρωσης των αναγκαίων υποδομών.
2. Την ολοκληρωμένη στήριξη των ποιοτικών πελοποννησιακών προϊόντων.
3. Τη συνεχή προστασία του περιβάλλοντος και τη στήριξη της «πράσινης οικονομίας».
Από πότε όμως οι βασικές υποδομές πρόσβασης και μεταφοράς, παρεμβάσεις σε αεροδρόμια και λιμάνια και έργα οδοποιίας που προβλέπονται στον άξονα 4 αποτελούν καινοτόμες πολιτικές; Αυτοί δεν ήταν οι βασικοί άξονες που κινήθηκε το Γ΄ ΚΠΣ αλλά και το ΕΣΠΑ 2007-2013;
Από πότε η φιλοξενία και ο πολιτισμός και τα προϊόντα υψηλής ποιότητας, που προβλέπει ο άξονας 3, αποτελούν καινοτομία; Γιατί εμείς πιστεύουμε ότι η φιλοξενία υπήρχε από την εποχή του Ξένιου Δία και δεν ανακαλύφθηκε από τον κ. Τατούλη.
Από πότε η καθιέρωση του ενιαίου χαρακτήρα της Πελοποννήσου ως προορισμού, που προβλέπει ο άξονας 2, αποτελεί καινοτομία και όχι προϋπόθεση ανάπτυξης;
Από ποια οικονομικά και δημογραφικά δεδομένα προκύπτει ότι κεντρικό θέμα του προγράμματος είναι η ανάδειξη του ρόλου της κωμόπολης στην παρούσα οικονομική συγκυρία; Είναι προφανές ότι οι κωμοπόλεις και η ύπαιθρος χρειάζονται στήριξη στα πλαίσια της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής. Αλλά το ίδιο προφανές και δεν μπορεί να μπαίνει σε αντιπαράθεση είναι ότι στήριξη και ενίσχυση χρειάζονται εξ ίσου και οι πόλεις. Ιδιαίτερα όταν γνωρίζουμε ότι τα όποια προγράμματα αναπλάσεων των πόλεων από τα προηγούμενα προγράμματα περιορίστηκαν σε έργα βιτρίνας στα κέντρα των πόλεων, με αποτέλεσμα οι υποβαθμισμένες γειτονιές και συνοικίες να αφεθούν στην τύχη τους.
Και φυσικά μένει να απαντηθεί μέσα από ποιες δράσεις στις κωμοπόλεις θα προωθηθεί η εδαφική και κοινωνική συνοχή; Με ασφαλτοστρώσεις ή με πλακοστρώσεις στις πλατείες;
Ο άξονας 1 «Επενδύοντας στο μέλλον» θα έπρεπε να ονομάζεται «επενδύοντας στο παρελθόν», αφού όλες οι δράσεις που προβλέπει για σχεδιασμό στη χωροταξία, στη διαχείριση των υδάτινων πόρων, στη διαχείριση των απορριμμάτων, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι σχεδιασμοί που όχι μόνο καινοτομία δεν αποτελούν, αλλά αντιθέτως έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί σύμφωνα με τις επιταγές και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα στην προηγούμενη τουλάχιστον δεκαετία 2000-2010.
Ας πούμε λοιπόν τα πράγματα με το όνομά τους:
Το Αναπτυξιακό της Πελοποννήσου ούτε του 2020 είναι, ούτε καινοτόμο, ούτε συμβατό με τους στόχους και την κατεύθυνση που θα έπρεπε να είχε μια Ευρωπαϊκή περιφέρεια.
Δεν ακουμπάει δραστηριότητες όπως η καινοτομία, η ψηφιακή κοινωνία, η εκπαίδευση και η δια βίου μάθηση.
Δεν δραστηριοποιείται σε θέματα καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής και σε θέματα καθαρής και αποδοτικής ενέργειας με στόχο το «20/20/20».
Δεν αγγίζει τον τομέα της καταπολέμησης της φτώχειας ούτε το ζήτημα της ανάπτυξης της απασχόλησης και των δεξιοτήτων από ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, αναπτύσσοντας πρωτοβουλίες για «Ατζέντα για νέες δεξιότητες και νέες θέσεις εργασίας». Δεν προάγει τη συλλογική ευθύνη για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού και δεν εφαρμόζει μέτρα για την αντιμετώπιση των ειδικών συνθηκών και των ομάδων ιδιαίτερου κινδύνου (μονογονεϊκές οικογένειες, ηλικιωμένοι, άτομα με αναπηρίες, μειονότητες, άστεγοι).
Το περίφημο, ευφυές και καινοτόμο πρόγραμμα του κ. Τατούλη δεν είναι παρά μια συρραφή μέτρων και δράσεων που έπρεπε να είχαν ήδη πραγματοποιηθεί ώστε να μπορέσουμε να βαδίσουμε στην Πελοπόννησο του 2020.
Είναι τα έργα που δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει, αφού είχε την προτελευταία θέση όσον αφορά την απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2007-2013, σε όλες τις περιφέρειες της χώρας. Είναι η ομολογία της αποτυχίας και της αναποτελεσματικότητας.
Είναι επίσης ένα προεκλογικό ρουσφέτι της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και της υπουργού Ανάπτυξης κας Διαμαντοπούλου 10 μόλις μέρες πριν τις πρόσφατες εκλογές του Μαΐου 2012. Είναι όμως και ένα δώρο της τρικομματικής κυβέρνησης στα χέρια του κ. Τατούλη να το χρησιμοποιήσει ως εργαλείο ένα χρόνο πριν τις επόμενες περιφερειακές εκλογές του 2014. Ήδη άρχισε να μοιράζει έργα στους Δημάρχους από την 1η συνεδρίαση, χωρίς κανείς μας να έχει δει τους πίνακες με τα προβλεπόμενα έργα του προγράμματος.
Εμείς σε κάθε περίπτωση του ευχόμαστε το ευφυές καινοτόμο πρόγραμμά του να έχει μεγαλύτερη απορροφητικότητα και καλύτερη τύχη από αυτή που είχε στο τρέχον ΕΣΠΑ, αφού ξεπεράσει τα προβλήματα με το αρμόδιο Υπουργείο, ποιος θα έχει το «πάνω χέρι» στο πρόγραμμα.
Εμείς θα είμαστε παρόντες για να παρακολουθούμε κριτικά τον τρόπο διαχείρισής του.
Πάντως με τα ίδια πρόσωπα, τους ίδιους μηχανισμούς και τις ίδιες αντιλήψεις, που έφεραν σήμερα τη χώρα μας σε αυτή την τραγική θέση, καλού – κακού «κρατάτε μικρό καλάθι».
1/2/2013
Για την
«Αγωνιστική Συνεργασία Πελοποννήσου»
Ο Περιφερειακός Σύμβουλος
ΝΙΚΟΣ ΠΑΤΣΑΡΙΝΟΣ