Συνέντευξη στον FLY και την ενημερωτική ιστοσελίδα www.flynews.gr παραχώρησε η κυρία Χριστίνα Σταυροπούλου, στέλεχος της ΠΑΣΕΓΕΣ, η οποία καταπιάστηκε πρόσφατα σε δημόσια εισήγησή της με το θέμα της επιστροφής των Ελλήνων στον αγροτικό χώρο. Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης.
1. Τι δείχνουν τα αριθμητικά δεδομένα για την απασχόληση των Ελλήνων με τον αγροτικό χώρο;
Διαχρονικά τα αριθμητικά δεδομένα για την απασχόληση των Ελλήνων με τον αγροτικό χώρο δείχνουν ότι: Όσον αφορά την απασχόληση σε απόλυτους αριθμούς η διαχρονική εξέλιξη της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα έχει ως εξής: Από το 2000 έως το 2005 η απασχόληση στον πρωτογενή τομέα παρουσίασε καθοδική πορεία με απώλεια 167 χιλιάδων θέσεων εργασίας. Το επόμενο διάστημα 2005-2008 επιβραδύνεται αισθητά η πτώση της απασχόλησης με απώλεια 37 χιλιάδων θέσεων εργασίας. Από το 2008 έως το 2010 σημειώθηκε αύξηση της απασχόλησης στον αγροτικό χώρο με δημιουργία 33 χιλιάδων θέσεων εργασίας. Κατά το χρονικό διάστημα 2010 – 2012 σημειώθηκε απώλεια 58 χιλιάδων θέσεων εργασίας.
Όσον αφορά την απασχόληση στον πρωτογενή τομέα ως ποσοστό του συνόλου των απασχολουμένων σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας βλέπουμε ότι από το έτος 2008 έως σήμερα το ποσοστό των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα παρουσιάζει αυξητική τάση. Έτσι λοιπόν το 2008 οι απασχολούμενοι στον αγροτικό τομέα αποτελούσαν το 11,33% του συνόλου των απασχολούμενων ενώ το 2012 αποτέλεσαν το 12,97%.
Το στοιχείο αυτό είναι πολύ σημαντικό αν αναλογιστούμε ότι κατά τα έτη αυτά η οικονομική κρίση είναι κομμάτι της καθημερινότητας όλης της ελληνικής κοινωνίας. Όμως παρόλαυτά ο πρωτογενής τομέας δείχνει την δυναμικότητά του και την ικανότητά του.
Ένα ακόμα σημαντικό συμπέρασμα απορρέει από την σύγκριση των στοιχείων του πρωτογενή τομέα με τον δευτερογενή και τον τριτογενή. Σύμφωνα λοιπόν με αυτά οι απώλειες στις θέσεις απασχόλησης που κατέγραψε ο αγροτικός τομέας κατά την τριετία 2010 με 2012 είναι 58.322 και αντιστοιχεί σε ποσοστό 9,74%, ο δευτερογενής τομέας σημείωσε μείωση 38,15% που αντιστοιχεί σε 228.342 θέσεις εργασίας και τέλος ο τριτογενής τομέας κατέγραψε μείωση 52,11% που αντιστοιχεί σε 311.947 θέσεις απασχόλησης.
2. Το 2012 ήταν το έτος στο οποίο κορυφώθηκε το φαινόμενο αυτό;
Με βάση τα στοιχεία των τριών πρώτων τριμήνων του 2012, η απασχόληση στον αγροτικό τομέα κορυφώνεται το 2012 με ποσοστό 12,97%.
3. Υπάρχει τάση ανόδου για το 2013;
Δεν υπάρχουν ακόμα στοιχεία για να μπορέσουμε να πούμε ότι υπάρχει τάση ανόδου για το 2013. Ελπίζουμε όμως ότι ο αγροτικός τομέας και κατά την τρέχουσα χρονιά θα καταφέρει να διατηρήσει το μεγαλύτερο μέρος των απασχολούμενων σε αυτόν αν και τα προβλήματα των αγροτών είναι πολλά με βασικό το κόστος παραγωγής.
4. Υπάρχουν εξειδικευμένα στοιχεία για τους νέους, το μορφωτικό τους επίπεδο και την ηλικία; Ποιες “κατηγορίες” Ελλήνων επιστρέφουν στον αγροτικό χώρο;
Κατά την παρούσα χρονική στιγμή δεν υπάρχουν στοιχεία για το μορφωτικό επίπεδο τόσο των νέων όσο και όλων των απασχολούμενων στον πρωτογενή τομέα. Σχετικά με την ηλικιακή σύνθεση του αγροτικού δυναμικού το 42,94% είναι μεταξύ 15 και 44 ετών, το 52,09% μεταξύ 45 και 64 ετών και 4,98% μεταξύ 65 και 75 και άνω ετών.
Το 2012, στην περιφέρεια των Ιονίων νήσων παρατηρήθηκε αύξηση της απασχόλησης για την ηλικιακή ομάδα 15-44 ετών σε σχέση με το έτος 2010 κατά 35,30%. Μικρότερη αύξηση μεταξύ 4% και 5% περίπου σημειώθηκε και στις περιφέρειες Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας και Θεσσαλίας. Οι υπόλοιπες 9 περιφέρειες σημείωσαν μείωση με μεγαλύτερη αυτή στο Βόρειο Αιγαίο της τάξης του -32% περίπου.
Στην ηλικιακή ομάδα 45-64 ετών παρατηρήθηκε μείωση της απασχόλησης σε όλες τις Περιφέρειες. Η ποσοστιαία μεταβολή της απασχόλησης του πρωτογενούς τομέα 2012/2010 για την ηλικιακή ομάδα 65-75+ σημείωσε αύξηση μόνο στα Ιόνια Νησιά και στο Νότιο Αιγαίο ενώ όλες οι υπόλοιπες περιφέρειες σημείωσαν μείωση.
5. Θεωρείτε ότι είναι ένα πυροτέχνημα λόγω κρίσης ή μιλάμε για μία κατάσταση που τείνει να παγιωθεί;
Αν λάβουμε υπόψη μας ότι η ανοδική αυτή τάση του ποσοστού απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα είναι εμφανής την τελευταία 5ετία (2008-2012) δεν πιστεύω ότι μιλάμε για πυροτέχνημα ή για κάτι προσωρινό. Ο αγροτικός τομέας πιστεύουμε ότι έχει τις δυνατότητες που απαιτούνται για να συμβάλλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης όχι μόνο μέσω αύξησης του ποσοστού της απασχόλησης αλλά και εξασφάλισης της αυτάρκειας της χώρας μας σε είδη διατροφής. Απαιτείται συνεχής παρακολούθηση και πρόσθετη έρευνα με ανάλυση των τάσεων στην έξοδο των εργαζομένων. Κρίνεται απαραίτητο να υποστηριχθεί, κατά προτεραιότητα, η απασχόληση και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στον πρωτογενή τομέα. Πρέπει να διερευνηθούν τα αίτια περιορισμού της απασχόλησης σε ορισμένες περιφέρειες κρίσιμης σημασίας για τον πρωτογενή τομέα. Απαιτείται η ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας με τη δημιουργία δικτύου δομών σε κάθε αγροτική περιφέρεια για την παροχή πληροφόρησης και ενημέρωσης σε οριζόντια θέματα όπως:
Ποιότητα και περιβάλλον, οργάνωση και διοίκηση εκμεταλλεύσεων, εκτίμηση κόστους παραγωγής, υγιεινή και ασφάλεια τροφίμων, πιστοποίηση, κατανόηση μηχανισμών λειτουργίας της αγοράς, διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας, marketing αγροτικών προϊόντων, υλοποίηση επιχειρηματικών σχεδίων.