Ομιλία Λεωνίδα Γρηγοράκου, βουλευτή Λακωνίας, ειδικού αγορητή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, στην 1η συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων με θέμα ημερήσιας διάταξης την επεξεργασία και εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Υγείας «Μεταρρύθμιση της διοικητικής οργάνωσης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, κέντρα εμπειρογνωμοσύνης σπάνιων και πολύπλοκων νοσημάτων και άλλες διατάξεις»
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Νομίζω δεν είναι κακό να κάνουμε μια αναδρομή στο Εθνικό Σύστημα Υγείας για να δούμε τι γινόταν τότε και τι γίνεται σήμερα. Πιστεύω ότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας ήταν από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις που γίνανε τα τελευταία 40 χρόνια – δηλαδή μετά από την μεταπολίτευση – και το ξέρουμε όλοι αυτό, με τον Παρασκευά τον Αυγερινό και τον Γιώργο τον Γεννηματά.
Σκοπό είχε, από την ημέρα της ίδρυσής του, έστω και αν το κάναμε μετά από 30 χρόνια, την ενοποίηση όλων των φορέων της υγείας, τη λειτουργική ενοποίηση και τη νοσηλευτική κάλυψη όλων των αναγκών του πληθυσμού της χώρας. Φτιάξαμε περιφερειακά νοσοκομεία, φτιάξαμε πανεπιστημιακά νοσοκομεία, κάναμε νομαρχιακά νοσοκομεία, στα χρόνια πραγματικά της μεγάλης αναγέννησης της χώρας, των μεγάλων ανατροπών, φτιάξαμε νοσοκομεία καινούργια, φτιάξαμε το ΕΚΑΒ με καινούργιες δομές και ήταν αυτά που ονειρευτήκαμε όλοι οι της εποχής μου.
Αυτό το σύστημα που φτιάξαμε, σήμερα ταλαιπωρείται πολύ. Ο Παρασκευάς Αυγερινός, που θεωρείται ο πατέρας του ΕΣΥ, δεν έδινε υποσχέσεις του αέρα. Πέρασε ένα νόμο που ήρθε και τον υλοποίησε μετά ο Γεννηματάς και η προσπάθεια τότε ήταν σε όλη την επικράτεια να δημιουργηθεί κάτι εθνικό. Δεν είναι τυχαίο το ότι το βγάλαμε «Εθνικό Σύστημα Υγείας», δηλαδή ένα εθνικό ολοκληρωμένο σύστημα που θα κάλυπτε τις ανάγκες όλων των πολιτών σε πανεθνικό επίπεδο. Σύστημα, δηλαδή, μονάδων και υπηρεσιών που θα είχαν λειτουργική σύνδεση μεταξύ τους και συνεργασία με στόχο την προστασία της υγείας του Έλληνα πολίτη. Ένα σύστημα που δεν εστιάζει μόνο στην αντιμετώπιση της αρρώστιας – είχε καταφέρει από τότε και το είχε δει – αλλά και στην πρόληψη και στην προαγωγή της υγείας των πολιτών με κορωνίδα βέβαια την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, την οποία θα συζητήσουμε και στο σημερινό νομοσχέδιο.
Ο Γεννηματάς όταν είχε φέρει το νόμο για την υλοποίηση του ΕΣΥ, είχε πει, «ναι μπορούμε», μπορεί το Εθνικό Σύστημα Υγείας να ανταποκριθεί, αλλά με την προϋπόθεση ότι είναι πραγματικά εθνικό, ότι είναι ένα σύστημα και ότι είναι και υγείας.
Το ΕΣΥ, λοιπόν, από ένα άκρως λειτουργικό σύστημα, κατάντησε σήμερα – το λέω εγώ που έχω υπηρετήσει το σύστημα από πολλές θέσεις και από κυβερνητικές θέσεις – ένα συνονθύλευμα ασυντόνιστων υπηρεσιών. Την ίδια στιγμή που ο ΕΟΠΥΥ, που θεωρήθηκε και αυτός ότι ήταν μια μεγάλη τομή, σήμερα χρωστάει τόσα χρήματα, περίπου 1,8 δις. Τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας υπολειτουργούν, ζουν σε συνθήκες ασφυξίας με κουρεμένους προϋπολογισμούς, αποδεκατισμένο προσωπικό, που δεν μπορεί να πάρει ούτε ρεπό και έχει σοβαρές ελλείψεις σε υλικά. Δεν θα πω ότι πάνε κάποιοι και αγοράζουν υλικά για να κάνουν και τα παιχνίδια τους. Το 70% των γιατρών που στηρίζει το σύστημα έχει ξεπεράσει τα όρια του από άποψη αντοχής, αλλά και από άποψη ηλικίας. Είναι γερασμένο το σύστημα.
Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των ασθενών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας αυξάνεται, έχει ανοδική τροχιά, οι Έλληνες δεν έχουν χρήματα, οι ανασφάλιστοι πολίτες είναι πολλοί. Οι περισσότερες κλινικές λειτουργούν με διευθυντές και ειδικευόμενους, άλλο ένα μεγάλο επίτευγμα των προηγούμενων κυβερνήσεων. Καταργήσαμε οποιαδήποτε ιεραρχία, τα ισοπεδώσαμε όλα, χωρίς αξιολόγηση, χωρίς ποτέ να δούμε τι θα γίνει στο μέλλον το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Δεν μπορέσαμε να σταματήσουμε κάποια στιγμή την ανεξέλεγκτη ροή χρημάτων από το δημόσιο προς τον ιδιωτικό τομέα μέσω των συμβάσεων. Είχαμε υπερτιμολόγηση – εμείς κάναμε την αυτοκριτική μας – κατασπατάληση υλικών, τα οποία βέβαια έφεραν σε δεινή κρίση το ΕΣΥ. Μόνο το φάρμακο από το 2004 έως το 2009 είναι ένα μνημόνιο.
Βέβαια, όταν θέλαμε να αξιολογήσουμε τους γιατρούς ή θέλαμε να υπάρχουν οι συνθήκες της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, τότε καλά κάναμε και το θέλαμε. Υπήρχαν όμως και επίορκοι γιατροί, τους οποίους εσείς συναδέλφισσες και συνάδελφοι φροντίσατε, μόλις ήλθατε στην κυβέρνηση, να τους αποκαταστήσετε. Αυτό θα το γράψει η ιστορία. Τώρα βέβαια τα λουζόσαστε αυτά. Όλους τους γιατρούς που είχαμε στείλει στα πειθαρχικά, με το νόμο του Κουρουμπλή, τους φέρατε πίσω. Όλους, με ονόματα. Όσους είχα παραπέμψει εγώ σαν Υπουργός, ο κακός υπουργός, με μια τροπολογία που φέρατε, ξαναγύρισαν στα νοσοκομεία. Να σας πω ένα όνομα; Το γιατρό του Ευαγγελισμού που είχε πει τότε σε μένα: «εγώ θα τα παίρνω» και του είπα: «να τα παίρνεις έξω, φύγε». Την άλλη μέρα το πρωί με το νόμο, με μία κοντυλιά, τον έφερε πάλι και είναι στον Ευαγγελισμό ο γιατρός. Μόνο αυτός; Όλοι οι γιατροί οι οποίοι πιάστηκαν «με τη γίδα στον ώμο» είναι σήμερα και υπηρετούν στο σύστημα. Αφήστε το αυτό, το ξέρετε πολύ καλά.
Κυρίες και κύριοι,
Ο μεγάλος ασθενής της εποχής – και ιδιαίτερα αυτής της κρίσιμης εποχής στην Ελλάδα – είναι η υγεία. Τα ανεξίτηλα «σημάδια» της είναι παντού εμφανή, σε όλες τις δομές. Πηγαίνετε σε ένα νοσοκομείο. Δεν χρειάζεται να έχει κάποιός διεισδυτική ματιά, ή κριτική και πολιτική ματιά, για να το βλέπει από τη δική του πλευρά. Απ’ όπου και να το δει κανείς, το πρόβλημα είναι μεγάλο.
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως τότε είχε οργανωθεί και κάποιοι το είχαν σχεδιάσει, δεν υπάρχει σήμερα. Το Σύστημα θα καταρρεύσει.
Αυτή η εικόνα, λοιπόν, είναι ζοφερή έως τραγική. Εγώ δεν θέλω να στρουθοκαμηλίζω, κάνω και την κριτική μου. Οφείλουμε να δούμε όλοι μας την πραγματικότητα. Δεν πρέπει, όμως, να καταφύγουμε σε αστείους κομματικούς ανταγωνισμούς. Δεν μπορούμε να μιλάμε στο παρόν και να ωραιοποιούμε το παρελθόν. Είχε προβλήματα και στο παρελθόν το Σύστημα Υγείας. Δεν είχε ποτέ υλοποιηθεί πλήρως, ό,τι είχαμε, τότε, σκεφθεί και ό,τι είχαμε νομοθετήσει.
Δεν μπορούμε, όμως, να εξισώσουμε τα σημερινά τραγικά αδιέξοδα του με τα προβλήματα που είχε το Εθνικό Σύστημα Υγείας τα προηγούμενα δέκα χρόνια. Δηλαδή, τριάντα χρόνια το Εθνικό Σύστημα Υγείας δούλεψε. Οι διαφορές με το σήμερα είναι ουσιαστικές και μεγάλες.
Εκπροσωπώ ένα κόμμα, που αισθανόμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό που αφήσαμε. Ποτέ δεν υποστηρίξαμε ότι οι αλλαγές που θεσμοθέτησε το κόμμα μας στη διάρκεια όλων των Κυβερνήσεων που είχε, ήταν αυτές οι οποίες «έσβησαν» όλα τα προβλήματα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Υπήρχαν προβλήματα και υπάρχουν ακόμη. Απλούστατα, σήμερα, τα προβλήματα είναι μεγαλύτερα, γιατί υπάρχει και η κρίση.
Η αλήθεια είναι ότι τότε υπήρχε ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός, που ανταποκρινόταν στις ανάγκες των Ελλήνων πολιτών, έχοντας, βεβαίως, επίκεντρο το εμβληματικό Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αποτιμώντας, λοιπόν, τα υπαρκτά προβλήματα, μπορούμε να καταλήξουμε όλοι, αν το θέλουμε, σε μία αυτονόητη παραδοχή: ό,τι δεν αλλάζει, χάνει την ανθεκτικότητα του και, εν τέλει, «απονεκρώνεται». Αφήσαμε ένα Σύστημα σαράντα χρόνια και έχουμε τεράστιες ευθύνες και εμείς που δεν το αξιολογήσαμε ποτέ.
Και όταν χρειάστηκε η αλλαγή, το 2007, όλοι οι παλιοί μαζί, με πρωτεργάτη τον κ. Αβραμόπουλο, το Σύστημα το κάναμε, πλήρως, δημοσιοϋπαλληλικό: μπαίνεις μέσα, δεν κάνεις τίποτα, καλώς ή κακώς, πας σε μία γενική συνέλευση, σε ένα αμφιθέατρο και λες αυτός θα γίνει Διευθυντής, αυτός θα γίνει επιμελητής και τελειώσαμε. Αυτή είναι η αξιολόγηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Θα πρέπει να γυρίσουμε πίσω.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
«Η πρώτη φορά Αριστερά», θέλοντας να δείξει ότι έχει μεγάλα αποθέματα κοινωνικής ευαισθησίας, υποσχέθηκε τα πάντα στον τομέα της Υγείας. Απόδειξη είναι ότι απ’ έξω σήμερα ήταν συγκεντρωμένοι οι γιατροί της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Γνωριζόμαστε μεταξύ μας.
Και τι δεν τους τάξατε: ότι θα τους μονιμοποιήσετε, ότι θα τους αφήσετε με ιατρεία. Όμως, τους έχετε εγκαταλείψει και τώρα προσπαθείτε με το άρθρο που φέρνετε να τους αφήστε ακόμη ένα χρόνο, κοροϊδεύοντας τους. Αντί να εφαρμόσετε άμεσα το νόμο. Σε τρεις μήνες ο νόμος μπορεί να εφαρμοστεί, αν πιστεύει κανείς στην ενοποίηση όλων των Υπηρεσιών Υγείας.
Τα γεγονότα είναι αμείλικτα. Η κατάρρευση είναι πασιφανής. Δεν υπάρχει σχέδιο, δεν υπάρχει καμία πολιτική αναβάθμιση του Συστήματος. Έχει γίνει ένα «όχημα» συμφερόντων το Σύστημα Υγείας. Αντί να φροντίζετε για την ενίσχυση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, νοιάζεστε για τον «κομματικό στρατό σας».
Προκηρύξατε μία θέση για την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και θα δούμε ποιον τοποθετήσατε και με ποια προσόντα. Μπορώ να σας πω, ακομμάτιστα, ότι οι άνθρωποι που ήταν στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ήταν «ιερά τέρατα» της Υγείας. Για να δούμε, λοιπόν, σήμερα αυτόν που βάλατε εκεί πόσο «ιερό τέρας» είναι. Για να δούμε, γιατί το «Ωνάσειο» δεν το λειτουργείτε; Η ίδια πολιτική με το ΚΕΕΛΠΝΟ. Καταργείστε το ΚΕΕΛΠΝΟ. Μην κάνετε και το ΩΝΑΣΕΙΟ ΚΕΛΠΝΟ. Έχει τέσσερις μήνες να συνέλθει το Δ.Σ..
Προσέφυγε πάλι ο κύριος Υπουργός εναντίον, προσέφυγαν οι διορισμένοι στο Συμβούλιο της Επικρατείας το οποίο ακύρωσε την πράξη του Υπουργό με αποτέλεσμα το Δ.Σ. του νοσοκομείου, τέσσερις μήνες να μην συνεδριάζει. Βέβαια, εκεί έχετε βάλει και έναν κομματικό-πολιτικό-εγκάθετο όλων των κυβερνήσεων, και των δικών μας. Τον φέρατε μάλιστα και στην Αθήνα τώρα τελευταία, τον προαγάγατε από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο, τον κάνετε και τακτικό καθηγητή στην Ιατρική της Αθήνας. Μεγάλη ιστορία. Θα μας απαντήσετε στις ερωτήσεις μας.
Δέκα μήνες, λοιπόν, τώρα το νομοσχέδιο αυτό ήταν σε διαβούλευση. Έχει θετικά. Τα είχαμε και εμείς έτοιμα αλλά δεν μπορέσαμε να τα νομοθετήσουμε γιατί είχαμε και εμείς τις συγκρούσεις μας με τη Ν.Δ. όταν συγκυβερνούσαμε, δεν μπορούσαμε να τα βρούμε.
Εσείς έχετε καλύτερη συνεργασία με τους ΑΝ.ΕΛ.. Εμείς θέλαμε να κάνουμε κάποια πράγματα αλλά υπήρχαν τα συμφέροντα. Ένα από αυτά που το φέρατε εσείς τώρα και μου κάνει εντύπωση το ότι το φέρατε, γιατί δεν θέλω να σας πω τώρα τι ψηφίζατε τότε και τι δεν ψηφίζατε. Να σας μιλήσω για την ΑΕΜΥ Α.Ε., να σας μιλήσω για την ΕΣΑΝ, να σας μιλήσω για όλα αυτά, που είχατε βγει στα κάγκελα; Να σας μιλήσω γι’ αυτό, που τότε είσαστε μαζί, όταν εμείς δεν θέλαμε και είχε φέρει η Ν.Δ. τη μετακίνηση γιατρών από τα Κέντρα Υγείας σε μεγάλα νοσοκομεία της Αθήνας; Αναγκάστηκα πήγα στον Πρωθυπουργό και του είπα: «Εγώ δεν το ψηφίζω, θα πέσει η κυβέρνηση». Κάντε το, να σας δω; Εσείς ξέρετε. Λοιπόν πηγαίνει ένας γιατρός, γίνεται Επιμελητής Α, στο Κέντρο Υγείας της Λακωνίας στην Αρεόπολη, γίνεται Διευθυντής στην Αρεόπολη και εκκενώνεται μια θέση στον Ευαγγελισμό της Αθήνας και τον φέρνετε και τον κάνετε Διευθυντή στον Ευαγγελισμό.
Δηλαδή, τα Νέα της Αρεόπολης – τώρα τα Νέα, βέβαια, τα κλείσατε – γίνονται ίδια με τα Νέα της Αθήνας. Θα φέρετε το γιατρό που έχει κάνει δέκα χρόνια σε μια άγονη περιοχή, σε ένα Κέντρο Υγείας να τον εγκαταστήσετε σε ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας στο Αττικό, ή στον Ευαγγελισμό, ή στο ΑΧΕΠΑ με ένα νόμο, υπάρχει στο άρθρο 29.
Στην ίδια κατεύθυνση έχετε φωτογραφικές διατάξεις, αλλά πείτε μας και το όνομα της κυρίας; Είναι ανάγκη, να μας φέρετε εδώ πέρα; Πείτε μας, ότι είναι η κυρία τάδε, που πρέπει να ιδρύσετε ειδική ιατρική υπηρεσία στο κέντρο αιμοδοσίας, για να πάρει τη θέση. Βάλτε και το όνομα. Είναι ανάγκη να το φέρετε εδώ πέρα;
Και το τελευταίο, κύριε Υπουργέ, θα μας πείτε για ποια κλινική ενδιαφέρεστε. Για ποια ιδιωτική κλινική ενδιαφέρεστε; Εμείς αυτό το νομοσχέδιο δεν το ψηφίζουμε. Θα μας τα πείτε πρώτα, για ποια ιδιωτική κλινική γίνεται αυτό και θα σας πούμε, αλλά να σας πω και κάτι άλλο. Δεν βάζετε και ένα χρόνο, να τους βολέψετε; Βάλτε κι ένα χρόνο. Ότι τουλάχιστον για ένα χρόνο θέλετε το νόμο πίσω.
Ευχαριστώ πολύ.