Την Πέμπτη, 12 Ιανουαρίου 2017, πραγματοποιήθηκε συνάντηση εργασίας στην Περιφερειακή Ενότητα Λακωνίας, με θέμα το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης. Στην συνάντηση, η οποία ζητήθηκε από τους εκπροσώπους των φορέων της Σπάρτης που εκπροσωπούν την κίνηση για την υλοποίηση του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου, συμμετείχαν η Αντιπεριφερειάρχης κ. Α. Τζανετέα με τους συνεργάτες της και μέλη της συσταθείσας από το υπουργείο Πολιτισμού επιτροπής για τον Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο, κ. Δ. Χλωράκο και κ. Α. Κολλιάκο και από την πλευρά των φορέων Σπάρτης – Λακωνίας, ο Πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Σπάρτης κ. Π. Γεωργανές, ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων Λακωνίας κ. Σ. Ροϊνός και η Πρόεδρος του Ινστιτούτου Σπάρτης κ. Α. Κανελλοπούλου.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν η ενημέρωση των φορέων σχετικά με τις εξελίξεις επί του θέματος, η ενημέρωση σχετικά με τις προθέσεις του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού για την υλοποίηση του έργου, καθώς και η παρουσίαση των δυσκολιών που υπάρχουν για την προώθηση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και της μελέτης του Μουσείου.
Η Αντιπεριφερειάρχης ενημέρωσε σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Περιφέρεια Πελοποννήσου, η οποία βάσει της προγραμματικής σύμβασης που έχει υπογράψει με το Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού έχει την ευθύνη της εκπόνησης της μελέτης του έργου. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτή την στιγμή είναι:
1. Οι ανασκαφικές εργασίες στο οικόπεδο του ΧΥΜΟΦΙΞ έχουν ολοκληρωθεί στο Δυτικό και στο Βόρειο τμήμα , όπου απρόσκοπτα μπορεί να οικοδομηθεί το νέο κτίριο του Μουσείου. Στο Νότιο και Ανατολικό τμήμα του οικοπέδου δεν έχει ολοκληρωθεί η αρχαιολογική έρευνα. Όμως αυτό δεν εμποδίζει την προώθηση της μελέτης διότι το κομμάτι αυτό του οικοπέδου έχει άμεση γειτνίαση προς τον εθνικό δρόμο, οπότε αυτό εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να ανοικοδομηθεί.
2. Το Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού δεν έχει οριστικοποιήσει ποια από τα ευρήματα της ανασκαφής στο οικόπεδο του Μουσείου στο ΧΥΜΟΦΙΞ κρίνονται διατηρητέα, ώστε να προσδιοριστεί ακριβώς ποιο τμήμα του οικοπέδου είναι ελεύθερο και πάνω σε αυτό μπορούν να γίνουν οι εργασίες ανέγερσης του Μουσείου και επί των οποίων, βεβαίως, θα εστιαστεί η μελέτη. Ενώ οι ανασκαφικές εργασίες έχουν τελειώσει από το 2014, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δεν προχώρησε, ως όφειλε, στην οριστικοποίηση των ευρημάτων που κρίνονται διατηρητέα και στην οριστικοποίηση του ελεύθερου πλέον από δεσμεύσεις οικοπέδου, προκειμένου να προσδιοριστεί ο ελεύθερος χώρος για την ανέγερση του Μουσείου. Αν δεν ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία δεν μπορεί να γίνει καμία προκήρυξη ούτε αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, ούτε μελέτης.
3. Ακόμα δεν έχει αποφασίσει το Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού αν θα διατηρηθεί ο αρχαίος δρόμος, ο οποίος αποκαλύφθηκε κατά την ανασκαφή στο οικόπεδο του ΧΥΜΟΦΙΞ, πράγμα που πρέπει να οριστικοποιηθεί, διότι θα επηρεάσει την τοποθέτηση του κτιρίου του Μουσείου.
4. Δεν έχει εκπονηθεί μουσειολογικό πρόγραμμα, διότι σύμφωνα με απάντηση της Εφορίας αρχαιοτήτων που εστάλη πρόσφατα (22/12/2016) προς το Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού και την οποία μας παρέδωσε η κ. Τζανετέα, δεν έχει την δυνατότητα σύνταξης του συγκεκριμένου προγράμματος λόγω ανυπαρξίας αρχαιολόγου – μουσειολόγου στην υπηρεσία της. Επομένως άμεσα το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού πρέπει να αποφασίσει την ανάθεση της μουσειολογικής μελέτης είτε σε στελέχη του, είτε σε εξωτερικούς συνεργάτες, αφού χωρίς την μουσειολογική μελέτη δεν μπορεί να προχωρήσει η προκήρυξη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. Δεδομένου δε ότι μια τέτοια μουσειολογική μελέτη θα απαιτήσει στην καλύτερη των περιπτώσεων ένα εξάμηνο, το Υπουργείο πρέπει να κινηθεί με πολύ μεγάλη ταχύτητα.
5. Το νέο κτιριολογικό πρόγραμμα που εγκρίθηκε από το ΚΑΣ μετά από πρόταση της Εφορίας Αρχαιοτήτων Λακωνίας προβλέπει διπλάσιο μέγεθος κτιρίου από την αρχικά εγκεκριμένη πρόταση. Δηλαδή το Νέο Μουσείο θα έχει έκταση 9.613,20 τμ., εκ των οποίων τα 3.500 τμ περίπου αποτελούν αποθηκευτικούς χώρους, εργαστήρια και χώρους διοικητικής και επιστημονικής υποστήριξης. Η νέα αντίληψη για τα μουσεία, σύμφωνα με την οποία τα μουσεία αποτελούν πολυδύναμους οργανισμούς, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν την διαχρονική ιστορία μιας περιοχής, επιβάλλει την αύξηση της ωφέλιμης επιφάνειας προκειμένου και το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης να φιλοξενήσει την διαχρονική ιστορία της περιοχής μας. Βεβαίως αυτό δημιουργεί προβληματισμό για την δυνατότητα χρηματοδότησης του έργου, εκτός αν η εκτέλεση του έργου δεν απαιτείται να γίνει ενιαία.
6. Σε σχέση με την ζώνη των 15 μέτρων γύρω από το διατηρητέο κτίριο, δεν δημιουργείται κάποιο ουσιαστικό πρόβλημα, αφού η ζώνη αυτή δεν είναι αδόμητη, αλλά χρήζει αυστηρής προστασίας και ελέγχου δόμησης με όρους που πρέπει να τεθούν από την Πολεοδομία του Δήμου Σπάρτης σε συνεργασία με το Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού.
7. Δεν έχει εκπονηθεί ακόμα πολεοδομική – κυκλοφοριακή μελέτη από τον Δήμο Σπάρτης σχετικά με την ύπαρξη χώρων στάθμευσης εντός του οικοπέδου του Μουσείου και σχετικά με την κυκλοφορία των οχημάτων και την σύνδεσή τους με τους πέριξ οδικούς άξονες, πράγμα που επίσης πρέπει να οριστικοποιηθεί για να γνωρίζουμε ποιο θα είναι τελικά το ελεύθερο για δόμηση οικόπεδο.
8. Εκκρεμεί στα δικαστήρια η ολοκλήρωση των απαλλοτριώσεων πέριξ του οικοπέδου του ΧΥΜΟΦΙΞ, πράγμα, όμως, που δεν εμποδίζει την προώθηση της μελέτης του έργου.
Σύμφωνα με την παραπάνω ενημέρωση, η οποία τεκμηριώθηκε και με έγγραφα που παραχώρησε η κ. Τζανετέα, αποδεικνύεται ότι μέχρι στιγμής αυτά που έχουν γίνει για την προώθηση του Μουσείου είναι τα εξής:
1. Έχουν ολοκληρωθεί οι απαλλοτριώσεις που ευρίσκονται πέριξ του οικοπέδου του ΧΥΜΟΦΙΞ.
2. Έχουν ολοκληρωθεί οι ανασκαφικές εργασίες για τον εντοπισμό αρχαιοτήτων στο Δυτικό και Βόρειο τμήμα του οικόπεδου του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου.
3. Έχει εκπονηθεί το κτιριολογικό πρόγραμμα και έχει εγκριθεί από το ΚΑΣ.
4. Έχει συγκροτηθεί ομάδα εργασίας στο υπουργείο πολιτισμού (Απόφαση στις 1/12/2016) για την υποστήριξη της Π.Ε. Λακωνίας για την προώθηση των διαδικασιών της προκήρυξης και εκπόνησης της μελέτης. Βεβαίως αυτή η ομάδα εργασίας δεν μπορεί να κάνει και πολλά πράγματα από την στιγμή που δεν υπάρχει μουσειολογική μελέτη.
Επιβάλλεται να γίνουν τα ακόλουθα:
1. Να οριστικοποιηθούν τα διατηρητέα ευρήματα από το ΚΑΣ στο χώρο του οικοπέδου του ΧΥΜΟΦΙΞ που έχουν διερευνηθεί από την αρχαιολογική υπηρεσία (Δυτικό και Βόρειο τμήμα), έτσι ώστε να προσδιοριστεί ακριβώς ποιο μέρος του οικοπέδου είναι ελεύθερο για την ανέγερση του κτιρίου, ή ποιες τεχνικές πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν για την τοποθέτηση του κτιρίου κατά την εκπόνηση της μελέτης.
2. Να εκπονηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού η μουσειολογική μελέτη μιας και η Εφορία Αρχαιοτήτων Λακωνίας δεν διαθέτει αρχαιολόγο-μουσειολόγο και η οποία μουσειολογική μελέτη είναι προϋπόθεση για την προκήρυξη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
3. Να προσδιοριστούν οι όροι δόμησης στην ζώνη των 15 μέτρων πέριξ του διατηρητέου κτίσματος από τον Δήμο Σπάρτης.
4. Να εκπονηθεί η πολεοδομική – κυκλοφοριακή μελέτη εντός και εκτός του οικοπέδου του Μουσείου από τον Δήμο Σπάρτης.
5. Να ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις, με την απόφαση του Εφετείου, όπου έχουν προσφύγει οι ιδιοκτήτες. Η διαδικασία αυτή δεν επηρεάζει την επίσπευση των διαδικασιών για την εκπόνηση των μελετών, δεδομένου ότι το δικαστήριο θα αποφανθεί επί του ύψους της αποζημίωσης και σε καμία περίπτωση δεν θα αναιρέσει την απαλλοτρίωση.
6. Να υπάρξει η χρηματοδότηση εκ μέρους της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την εκπόνηση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού και της μελέτης.
7. Να εκπονηθούν τα τεύχη για την προκήρυξη του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Η άποψή μας είναι ότι για την επίσπευση της ωρίμανσης του έργου του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου της Σπάρτης θα πρέπει:
1. Το Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού να προχωρήσει στην ανάληψη της ευθύνης του, που είναι να συντονίσει με αυστηρό τρόπο όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων και των εταίρων του στην προγραμματική σύμβαση, για την προώθηση του θέματος και την επίσπευση των διαδικασιών
2. Να οριστούν σφιχτά χρονοδιαγράμματα για όλες τις παραπάνω διαδικασίες και να δεσμευθούν σε αυτά και οι τρεις εμπλεκόμενοι φορείς (Υπουργείο Πολιτισμού & Αθλητισμού, Περιφέρεια Πελοποννήσου, Δήμος Σπάρτης).
3. Να συμπεριληφθεί και ο Δήμος Σπάρτης στην ομάδα εργασίας του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού, δεδομένου ότι αφ’ ενός έχει πολύ συγκεκριμένες υποχρεώσεις να υπηρετήσει σχετικά με το θέμα και αφ’ ετέρου είναι απορίας άξιο πώς δεν ζητείται η συμμετοχή του δήμου για την προώθηση ενός έργου που θεωρείται από όλους ως το μεγαλύτερο αναπτυξιακό έργο της επικράτειάς του.
Πρέπει να τονίσουμε ότι με βάση την παραπάνω ενημέρωση, υπάρχουν καθυστερήσεις από το 2012 μέχρι σήμερα που δεν δικαιολογούνται. Το χρονικό διάστημα που πέρασε άπρακτο είναι πολύ μεγάλο για το δεδομένο αποτέλεσμα. Το ζητούμενο για την κοινωνία της Σπάρτης και της Λακωνίας είναι να πραγματοποιηθεί το μεγάλο αυτό αναπτυξιακό έργο και γι’ αυτό δεν αναζητούμε ευθύνες για την μέχρι σήμερα κατάσταση, αλλά αποσκοπούμε στην συνεργασία και την υποστήριξη μέσα από τον διεκδικητικό ρόλο που μπορούμε να αναπτύξουμε ως φορείς του τόπου, ώστε να ασκηθεί ουσιαστική πίεση προς το Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού προκειμένου να αναλάβει τις ευθύνες του και από τώρα να αναζητήσει τρόπους για την χρηματοδότηση του έργου.
Θεωρούμε ότι η παρουσία των επαγγελματικών, επιστημονικών, κοινωνικών φορέων και των διακεκριμένων προσώπων ενωμένων απέναντι σε αυτό το τόσο μεγάλο ζήτημα , απέδωσε καρπούς, διότι από την στιγμή που εμφανιστήκαμε διεκδικητικοί και ασκώντας τον απαραίτητο κοινωνικό έλεγχο, είδαμε από τα έγγραφα που μας κοινοποιήθηκαν, ότι άρχισαν να δραστηριοποιούνται όσοι αρμόδιοι δεν είχαν επιδείξει τον αναγκαίο ζήλο. Θα συνεχίσουμε την προσπάθειά μας και θα την στρέψουμε και προς την κατεύθυνση της αναζήτησης χορηγών, ευεργετών ή ακόμα και επενδυτών στην περίπτωση που η Πολιτεία δηλώσει αδυναμία, γιατί αυτό το έργο θα αλλάξει τον ρου της αναπτυξιακής πορείας της Σπάρτης και ολόκληρης της Λακωνίας. Η Σπάρτη δικαιούται αυτό το Μουσείο για να στεγάσει με αξιοπρέπεια τον πολιτισμό της!!
Επιτροπή των Φορέων για το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο της Σπάρτης