Του Γιάννη Σπυρούνη
Με σταθερά βήματα προχωρά το έργο της η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας. Αν και οι συνθήκες που επικρατούν στο χώρα, επιβραδύνουν το ρυθμό, ωστόσο με υψηλό αίσθημα καθήκοντος και περίσσιο φιλότιμο, η αρχαιολογική υπηρεσία παραμένει «ζωντανή» και με θετικά αποτελέσματα. Η πρόσφατη επανεκκίνηση των ανασκαφών στην αρχαία Ήλιδα για πρώτη φορά μετά το 2010, έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα, που αφορούν την ιστορία της διοργανώτριας – πόλης των Ολυμπιακών Αγώνων της αρχαιότητας, επιβεβαιώνοντας αναφορές του μεγάλου Παυσανία. Από την άλλη σε όλα τα «μέτωπα» της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας γίνονται κινήσεις και αναμένονται επίσημες ανακοινώσεις σχετικά με το συνολικό έργο αλλά και τις εξελίξεις.
Επανεκκίνηση και σημαντικά ευρήματα στην Ήλιδα
Μιλώντας στην Πρωινή, η Διευθύντρια της ΕΦΑ Ηλείας Δρ. Ερωφίλη – Ίρις Κόλλια, αποκάλυψε πως οι πρόσφατες ανασκαφές στην Ήλιδα, είχαν μεγάλο ενδιαφέρον και θα γίνει προσπάθεια να συνεχιστούν σύντομα. «Το βασικό μας θέμα φέτος, είναι πως ξεκινήσαμε τις ανασκαφές στην Ήλιδα, χωρίς χρηματοδότηση και με το δικό μας προσωπικό. Είχαν να γίνουν ανασκαφές στο χώρο από το 2010 και φέτος είχαμε κάποια πολύ καλά αποτελέσματα. Αναφέρομαι σε ανασκαφές πέρα από τις σωστικές. Έγιναν με την επίβλεψή μου και ξεκινήσαμε από την στοά των Ελλανοδικών, ένα πολύ σημαντικό μνημείο στην Ήλιδα. Ήταν ο χώρος που συγκεντρώνονταν οι Ελλανοδίκες την ημέρα και δεν είχε γίνει ουσιαστικά ποτέ έρευνα, εδώ και έναν αιώνα. Βρήκαμε κατάλοιπα θυσιών που γίνονταν μπροστά από τη στοά, με πολύ ενδιαφέρονται ευρήματα, όπως ειδώλια, έργα μικροτεχνίας, αναθήματα, προφανώς από τους Ελλανοδίκες που έκαναν τελετές στο Δία. Ήταν μια διαδικασία που περιγράφει και ο Παυσανίας. Ουσιαστικά βρήκαμε αυτά που περιγράφει ο Παυσανίας. Πρόκειται για ευρήματα που αφορούν την Ήλιδα και επιβεβαιώνεται από τη μια ο μεγάλος ιστορικός, αλλά και σχετίζονται με το πολύ σημαντικό κτίριο» ανέφερε μεταξύ άλλων η κα Κόλλια.
Οι ανασκαφικές εργασίες ολοκληρώθηκαν τον περασμένο Οκτώβριο και θα υπάρξει μια περίοδος όπου θα μελετηθούν τα ευρήματα, ώστε να καταγραφούν τα συμπεράσματα. Ωστόσο η διευθύντρια της ΕΦΑ Ηλείας είναι πεπεισμένη για τα όσα έχουν εντοπιστεί. «Το κεφάλαιο «Ήλιδα» ανοίγει ξανά και σκοπός μας είναι να συνεχίσουμε. Θα ήταν επιθυμητή μια χρηματοδότηση για το σκοπό αυτό, αλλά θα προχωρήσουμε και χωρίς αυτή, όσο το επιτρέπουν οι δικές μας δυνατότητες, για να ολοκληρώσουμε την έρευνα. Υπάρχουν σημεία που η αρχαιολογική σκαπάνη δεν έχει ερευνήσει και θα έχουν ενδιαφέρον. Η Ήλιδα σε μεγάλο βαθμό είναι μη γνωστή και στους ειδικούς. Αξίζει τον κόπο, να γίνουν ανασκαφές γιατί ήταν το κέντρο των Ολυμπιακών Αγώνων, μια μεγαλούπολη της εποχής» σχολίασε η κα Κόλλια.
Εν αναμονή στην Ολυμπία
Σε ότι αφορά το «μέτωπο» της Ολυμπίας, οι αρχαιολόγοι της ΕΦΑ Ηλείας μελετούν τα αποτελέσματα των ανασκαφών στο γυμνάσιο, τα οποία παρουσιάστηκαν και πρόσφατα σε συνέδριο στην Καλαμάτα από τις αρμόδιες αρχαιολόγους Αντωνία Μουρτζίνη και Ρούλα Λεβεντούρη. Το όραμα για την αποκάλυψη και του υπόλοιπου τμήματος του γυμνασίου, παραμένει αν και μακρινό, ζωντανό, με την ελπίδα ότι σύντομα κάποιο άλλο χρηματοδοτικό πρόγραμμα θα δώσει αυτή την δυνατότητα. Σύντομα αναμένεται να γίνει και η στερέωση στον άμβωνα της παλαιοχριστιανικής βασιλικής – του εργαστηρίου του Φειδία, που αντιμετωπίζει προβλήματα. Τέλος οι αρχαιολόγοι του Γερμανικού Ινστιτούτου συνεχίζουν τα ερευνητικά του προγράμματα στο ιερό της Ολυμπίας. Έχοντας αφήσει πίσω την υπόθεση του ιπποδρόμου – όπου κατέληξαν στο συμπέρασμα πως παρασύρθηκε και καταστράφηκε από τον ποταμό Αλφειό – προχωρούν στην αναζήτηση της αγοράς της Ολυμπίας. Εκτιμούν πως πέρα από το ιερό και τις αθλητικές εγκαταστάσεις, υπήρξε στην Ολυμπία και αγορά για τους επισκέπτες και έτσι προσανατολίζονται στο νότιο μέρος του ιερού πέρα από τη νότια στοά. Ως τώρα μόνο βυζαντινά και παλαιοχριστιανικά υπολείμματα έχουν βρεθεί.
Βλέμμα στον Επικούρειο
Μπορεί ως μνημείο να βρίσκεται μακριά από την έδρα της ΕΦΑ Ηλείας, όμως δεν παραβλέπεται. Στο Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα, αναμένεται η ένταξη σε ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πρόγραμμα για να προχωρήσουν οι αναστηλωτικές εργασίες. Αφορούν στην μακριές βόρειες πλευρές αλλά και στην τοποθέτηση του επιστήλιου της βόρειας στενής πλευράς του ναού. Στόχος είναι να αντικατασταθεί και η τέντα – στέγαστρο, αν και οι αρχαιολόγοι θα επιθυμούσαν να μπορεί να αναδειχθεί ο ναός χωρίς την ύπαρξή της, που όμως είναι απαραίτητη για την προστασία του.
Σε ότι αφορά τα βυζαντινά μνημεία παρότι με το νέο οργανόγραμμα η ΕΦΑ Ηλείας δεν ενισχύθηκε με προσωπικό και κυρίως τεχνίτες με γνώση της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, γίνονται παρεμβάσεις, όπως στο Χλεμούτσι και την βυζαντινή εκκλησία της Δαφνιώτισσας, όπου έγιναν εργασίες στερέωσης.
Το έργο της ΕΦΑ Ηλείας δεν περιορίζεται στις ανασκαφικές εργασίες αλλά και στην έρευνα, την ανάδειξη και τη διάδοσή του, με κατασκευή ιστοσελίδας, από τον αρχαιολόγο Κωνσταντίνο Αντωνόπουλο και συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια κ.α.