Συνέντευξη Λεωνίδα Γρηγοράκου, βουλευτή Λακωνίας της Δημοκρατικής Συμπαράταξης ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ, στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ, στην εκπομπή «ΣΚΑΙ ΤΩΡΑ», με τη δημοσιογράφο Άννα Μπουσδούκου
Δημοσιογράφος: Καλημέρα κύριε Γρηγοράκο. Θα ήθελα το σχόλιό σας σχετικά με το τρομοκρατικό χτύπημα στο Μάντσεστερ. Γιατί η τρομοκρατία είναι ένα θέμα που αφορά ολόκληρη την Ευρώπη.
Λ. Γρηγοράκος: Αφορά ολόκληρο τον κόσμο. Μου θυμίζει τις επιδημίες των λοιμωδών νόσων. Την ελονοσία, την πανούκλα, τη φυματίωση, του ιού Η1Ν1, του ιού Έμπολα. Όλα αυτά που δημιουργούν φόβο. Το παρομοιάζω, λοιπόν, με μια πραγματικά μεγάλη πανδημία φόβου, η οποία προέρχεται, βέβαια, από την αστάθεια η οποία υπάρχει σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Άρα θα πρέπει στα προληπτικά μας μέτρα, όπως κάνουμε για τις ασθένειες, να συμπεριλάβουμε εκείνα που θα εξαλείψουν αυτό το φαινόμενο, που αυτή την στιγμή υπάρχει στην Μέση Ανατολή και δίνει τη δυνατότητα σε αυτές τις δυνάμεις του σκότους, να φοβίζουν τον κόσμο, με συνέπεια αυτός ο φόβος, να κυριαρχεί σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.
Δημοσιογράφος: Η στάση της Ευρώπης, απέναντι στην Ελλάδα, σχετικά με το χρέος, πώς σας φάνηκε;
Λ. Γρηγοράκος: Δεν μου φάνηκε καθόλου παράξενη η στάση της. Δε θέλω να το «παίξω» προφήτης. Αλλά με αυτή την κυβέρνηση, η οποία έχει αποδείξει, ότι είναι ανίκανη και δυστυχώς κατέχει τα ηνία της χώρας στην πιο δύσκολη οικονομική κρίση της χώρας δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα. Είναι άνθρωποι ανερμάτιστοι και ιδεοληπτικοί. Όλη η ιστορία μου θυμίζει το «θέατρο σκιών», με τον πρωταγωνιστή, ο οποίος έλεγε ψέματα, προσπαθούσε να κοροϊδέψει όλους τους άλλους, ήταν τεμπέλης και δεν είχε καλές σχέσεις με την οικογένειά του. Αυτό μου θυμίζει. Θυμόσαστε ένα σίριαλ της τηλεόρασης; «Τον Ακάλυπτο»; Όπου πρωταγωνιστής ήταν ένας άνθρωπος, που δεν ήταν καθόλου υπεύθυνος; Αυτό μου θυμίζει όλη η ιστορία με την κυβέρνηση. Αυτό που χρειάζεται η χώρα αυτή την στιγμή είναι μια υπεύθυνη κυβέρνηση και η συγκεκριμένη κυβέρνηση δεν είναι καθόλου. Πρέπει, λοιπόν, να φύγει. Αυτό βέβαια είναι θέμα δικό της, γιατί η αντιπολίτευση δεν μπορεί, να επιβάλλει τις εκλογές.
Δημοσιογράφος: Άρα εσείς βλέπετε, ότι όλη η ευθύνη είναι της ελληνικής κυβέρνησης;
Λ. Γρηγοράκος: Ναι. Κοιτάξτε. Δεν λύνεις το πρόβλημα, κατηγορώντας τους πρώην. Όταν δηλαδή κατηγορείς την ιστορία. Ο ελληνικός λαός, στα 40 χρόνια της μεταπολίτευσης έζησε τα καλύτερά του χρόνια. Έγιναν λάθη. Έγινε το τελευταίο μεγάλο λάθος και αυτό το λάθος οι πολιτικές δυνάμεις δεν το αξιολογήσαμε, όπως έπρεπε. Έπρεπε να συνταχθούμε όλες μαζί οι πολιτικές δυνάμεις, όπως έκαναν και τα άλλα κράτη, τα οποία πέρασαν οικονομική κρίση, για να την αντιμετωπίσουμε. Σας θυμίζω, ότι οι μεγαλύτεροι πολιτικοί ηγέτες της Ελλάδας ήταν ο Χαρίλαος Τρικούπης και ο Ελευθέριος Βενιζέλος και πρόκειται για πολιτικούς, στα χέρια των οποίων «έσκασε» η χρεοκοπία της χώρας. Όμως η ιστορία «έχει να λέει» για αυτούς. Τον κύριο Τσίπρα, όμως, με τις αυταπάτες και όλα τα τεχνάσματα, που βρίσκει για να εξαπατά το λαό σίγουρα η ιστορία θα τον κατατάξει στις «μελανές» της σελίδες.
Δημοσιογράφος: Αν είναι να ανατρέξουμε στην ιστορία θα πρέπει, να ανατρέξουμε στην «είσοδο» της χώρας στο μνημόνιο, για το πότε πτώχευσε η χώρα.
Λ. Γρηγοράκος: Η ιστορία γράφεται από γεγονότα. Και ο κύριος Τσίπρας συκοφάντησε την ιστορία. Κατασυκοφάντησε όλους εμάς, για να έρθει με την παρέα του, να «πάρει» την εξουσία. Ανέλαβε την εξουσία και αυτή την στιγμή η χώρα πηγαίνει κατευθείαν στα «βράχια». Σε χώρα, στην οποία δε λειτουργούν οι θεσμοί δεν υπάρχει περίπτωση, να βγούμε από την κρίση. Και σε αυτή τη χώρα, δυστυχώς δε λειτουργεί το πολίτευμα. Δε λειτουργεί η Δημοκρατία. Η Δημοκρατία είναι ένα αξιοπρεπές πολίτευμα, που έχει μέσα του αξίες και ευθύνες.
Δημοσιογράφος: Οι πιστωτές δεν έχουν καμία ευθύνη;
Λ. Γρηγοράκος: Φυσικά και οι πιστωτές έχουν και αυτοί τις ευθύνες τους αλλά πάνω από όλα τις έχουμε εμείς. Τους πιστωτές δεν τους ενδιαφέρει κάτι άλλο. Θέλουν απλά τα λεφτά τους. Γι’ αυτό το λόγο θέλουν και τον Τσίπρα. Γιατί είναι ο μόνος, που τους λέει σε όλα «ναι», χωρίς να διαπραγματεύεται. Είναι ντροπή για αυτή την κυβέρνηση, με τους 153 βουλευτές, οι οποίοι αμαυρώνουν και την ιστορία τους, γιατί έλεγαν ότι είναι αριστεροί, να τηρούν αυτή την στάση. Αυτή την στιγμή, εμείς οι βουλευτές του κέντρου, που θέλουμε να είμαστε μεταρρυθμιστές, εκσυγχρονιστές, να αποτελούμε ένα διαφορετικό πολιτικό κίνημα, βρισκόμαστε μεταξύ του αριστερού και του δεξιού λαϊκισμού. Ο μεν ένας λέει, αστούς να «περάσουν» τα μέτρα, γιατί εμείς θα είμαστε η επόμενη κυβέρνηση και οι δε άλλοι λαϊκιστές της αριστεράς μαζί με ένα κομμάτι της δεξιάς κυβερνούν, λέγοντας συνέχεια ψέματα στον ελληνικό λαό, εξαπατώντας τον. Αν δείτε χθες ο οργανισμός «διαΝΕΟσις», έβγαλε μια έρευνα, στην οποία φαίνεται, ότι 1,5 εκατομμύριο του ελληνικού λαού ζει κάτω από τα όρια της φτώχιας. Ένας φτωχοποιημένος λαός δεν μπορεί, να πάρει τις σωστές αποφάσεις. Φαίνεται, ότι ο κύριος Τσίπρας και η παρέα του θέλουν, να φτωχοποιήσουν τον ελληνικό λαό, για να έχουν καλό ακροατήριο.
Δημοσιογράφος: Κύριε Γρηγοράκο λέγατε, ότι η κυβέρνηση έχει πολύ μεγάλη ευθύνη για την πορεία της διαπραγμάτευσης.
Λ. Γρηγοράκος: Κυρία Μπουσδούκου αυτή την στιγμή βρισκόμαστε πριν το 2014. Η χώρα έχει πάει πάρα πολύ πίσω. Δεν έχει προχωρήσει τίποτα. Αν το 2015 ο ελληνικός λαός δεν είχε κάνει την επιλογή, να εκλέξει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ τα πράγματα σήμερα θα ήταν διαφορετικά. Για το χρέος, που συζητάνε σήμερα, εμείς είχαμε δώσει την προσωρινή, έστω, εκείνη λύση, την οποία επιζητά με πολύ μεγάλο πάθος, τώρα, ο κύριος Τσίπρας, για να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη. Γιατί η συζήτηση για το χρέος, για μένα είναι άλλος ένας δείκτης απάτης. Όπως τα αντίμετρα είναι μια εξαπάτηση του ελληνικού λαού, έτσι είναι και το χρέος. Αυτό το λέω, γιατί όλα όσα ψάχνουμε τώρα, να κερδίσουμε για το χρέος, τα έχουμε υπογράψει και τα έχουμε λύσει από το 2012.
Δημοσιογράφος: Αυτό δεν το γνώριζε η κυβέρνηση; Τους συνέφερε αυτή η στάση που κράτησαν μέχρι τώρα;
Λ. Γρηγοράκος: Μα είναι «κολλημένοι» ιδεοληπτικά. Μπορεί, να συζητήσει κάποιος σοβαρά με τον κύριο Βαρουφάκη; Είδατε, ότι στην συγκέντρωσή του στο Σπόρτινγκ δεν πήγε κανένας. Καταλαβαίνετε πόσο απαξιωμένος είναι. Έβαλε Υπουργό Οικονομικών τον κύριο Βαρουφάκη και Πρόεδρο της Βουλής μια άλλη κυρία, την κυρία Κωνσταντοπούλου, η οποία προσπάθησε να αποδιοργανώσει το ναό της Δημοκρατίας. Δημιούργησε μια επιτροπή για το επονείδιστο, δήθεν, χρέος, στην οποία συμμετείχε και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Όλα αυτά είναι «μελανά» σημεία στην ιστορία του τόπου. Η χώρα αυτή την στιγμή βρίσκεται σε πολύ δύσκολη καμπή. Βγήκε ο κύριος Κατρούγκαλος και έλεγε, ότι δε θα μειωθούν μισθοί και συντάξεις. Στο μνημόνιο, όμως, προχθές «πέρασε», ότι το συνταξιοδοτικό από 17% πηγαίνει στο 13%. Και βγαίνουν ακόμη και μιλάνε οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και όλοι αυτοί με την αριστερή, ιδεοληπτικοί εμμονή και λένε, ότι θα υπάρξουν τα αντίμετρα και θα έρθουν καλύτερες μέρες Ο κύριος Τσίπρας έλεγε, ότι η Δευτέρα θα είναι μια μεγάλη μέρα. Ποια Δευτέρα; Η χθεσινή; Εγώ φοβάμαι για τη χώρα, γιατί αυτή είναι που με ενδιαφέρει πάνω από όλα. Φοβάμαι, ότι αν δεν αλλάξει το πολιτικό σκηνικό της χώρας και δεν υπάρξει μια άλλη κυβέρνηση, που θα διαχειριστεί τα πράγματα με σοβαρότητα και ευθύνη, τότε θα έχουμε πρόβλημα.
Δημοσιογράφος: Όποια κυβέρνηση και να έρθει, όμως, θα έχει παρακαταθήκη μια ψηφισμένη συμφωνία.
Λ. Γρηγοράκος: Αυτός είναι ο λαϊκισμός της δεξιάς. Ο κύριος Μητσοτάκης δεν έκανε αντιπολίτευση. Οι βουλευτές της ΝΔ επί τρεις μέρες «απουσίαζαν» από την Βουλή και από τις Επιτροπές. «Απουσίαζε» μια σοβαρή αντιπολίτευση από την ΝΔ μέσα στο κοινοβούλιο. Κοινή ομολογία και των μεν και των δε είναι, ότι αντιπολίτευση έκανε μόνο η Δημοκρατική Συμπαράταξη. Η άλλη πλευρά, όμως είναι ο αριστερός λαϊκισμός. Και εκεί είναι το θέμα το δικό μας. Το υπαρξιακό θέμα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης είναι, ότι πρέπει, να αντιπαλέψει με έναν δεξιό λαϊκισμό και με έναν αριστερό λαϊκισμό. Εμείς πρέπει, να σταθούμε κάπου στη μέση. Αυτό που ζητάμε είναι μια διαφορετική «συνταγή». Μια αναδιάταξη πολιτικών δυνάμεων, με ένα «μείγμα» διαφορετικό, ώστε να μπορούμε να έχουμε λόγο και εμείς που αποδεδειγμένα μπορούμε, να διαχειριστούμε δύσκολες στιγμές, με το κόστος που αναλάβαμε, βέβαια, αφού αποδείχθηκε, ότι δεν υπήρχε άλλη «οδός», από αυτή που επιλέξαμε. Αυτό φάνηκε από την πρώτη κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου αλλά και μετά με την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, η οποία πιστεύω, ότι είναι η καλύτερη κυβέρνηση, που πέρασε και διαχειρίστηκε την κρίση.
Δημοσιογράφος: Ο λαός, όμως δεν εμπιστεύτηκε ξανά αυτά τα πρόσωπα.
Λ. Γρηγοράκος: Αυτό είναι ένα λάθος. Δεν σημαίνει, ότι ο λαός δεν κάνει λάθη. Βέβαια λάθη κάναμε και εμείς και δώσαμε την ευκαιρία στον λαό, να ψηφίσει θυμωμένα. Αυτό ήταν το δικό μας μεγάλο λάθος. Δεν καταλάβαμε πόσο θυμωμένος ήταν ο λαός και προσπαθήσαμε, να τον κάνουμε να αφομοιώσει πράγματα τόσο γρήγορα, που δεν μπορούσε. Δεν είναι δυνατόν να ζητάς από έναν πολίτη, που περνούσε τόσο καλά στα χρόνια της μεταπολίτευσης ξαφνικά, να «κόψει» τα πάντα. Ενοχλούμαι, όταν ακούω κάποιους να κατασυκοφαντούν την μεταπολίτευση. Στα 40 αυτά χρόνια ο λαός μας πέρασε τον «χρυσό αιώνα» της Δημοκρατίας μας.
Δημοσιογράφος: Με τι όρους είναι το θέμα, κύριε Γρηγοράκο. Πέρασαν όλοι ωραία; Και πως πέρασαν;
Λ. Γρηγοράκος: Οι Έλληνες πολίτες πέρασαν ωραία. Σήμερα υπάρχουν πάρα πολλοί Έλληνες που ζουν φτωχά. Το κοινωνικό κράτος είναι λιγότερο και η ποιότητα ζωής των Ελλήνων πολιτών έχει επιβαρυνθεί. «Χάσαμε» όλοι μας το 25%-30% της περιουσίας μας. Υπάρχουν και οι πολίτες που δεν έχουν τίποτα. Σε αυτούς τους πολίτες που οδηγούνται σε ακραίες καταστάσεις και κάνουν ακραίες επιλογές, θέλω να πω, ότι η επιλογή, η οποία μπορεί, να τους βγάλει από τα αδιέξοδά τους είναι, να ψηφίσουν κάτι πολύ διαφορετικό και όχι κάτι σαν αυτό, που ψηφίζουν σήμερα.
Δημοσιογράφος: Ο κύριος Βενιζέλος είπε, ότι η «έξοδος» από τα μνημόνια ουσιαστικά είναι είσοδος στα επόμενα. Εσείς γιατί λέτε, ότι θα υπάρχουν και άλλα μνημόνια την ώρα που η κυβέρνηση λέει, ότι εδώ δεν έχει υπογραφεί κανένα μνημόνιο, το 2018 τελειώνει το πρόγραμμα, η χώρα «βγαίνει» από την όποια επιτροπεία και μάλιστα αν δεν πάρουμε και κάτι για το χρέος δε θα εφαρμόσουμε αυτά, τα οποία ψηφίσαμε;
Λ. Γρηγοράκος: Αυτή είναι μια επιπόλαιη προσέγγιση του θέματος χρέος. Το χρέος είναι κάτι πολύ σοβαρό, για να το αντιμετωπίζει μια κυβέρνηση, που έχει ιδεοληψίες. Χρέος προς ΑΕΠ είναι ένας δείκτης. Έχουμε για παράδειγμα χρέος 300 δισεκατομμύρια και ΑΕΠ 170 δισεκατομμύρια. Αν το κάνουμε 200, τότε θα μικρύνει το κλάσμα. Άρα τι χρειάζεται, να κάνει η Ελλάδα; Χρειάζεται ανάπτυξη από τον πρωτογενή τομέα, να δούμε τι κάνουμε με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, να δούμε τι κάνουμε με ένα άλλο μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας, να πάμε στις μεταρρυθμίσεις, να δούμε τι θα κάνουμε με τον ιδιωτικό τομέα, τον οποίο τον έχουν ιδεοληπτικά παρατήσει, ενώ αυτός ο οποίος παράγει και μπορεί, να καταπολεμήσει την ανεργία και τα προβλήματα του ασφαλιστικού μας συστήματος είναι ο ιδιωτικός τομέας. Αυτό τον ιδιωτικό τομέα ούτε να τον ακούει δε θέλει η κυβέρνηση. Άρα, αν δεν αυξηθούν οι επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να μικρύνει το κλάσμα δεν πρόκειται, να βγούμε ποτέ από τα μνημόνια. Αυτό λέει ο κύριος Βενιζέλος. Με αυτή την πολιτική που δεν έχει καμία στρατηγική και κανέναν στόχο η χώρα δεν πρόκειται, να βγει από τα μνημόνια.
Δημοσιογράφος: Τα πρωτογενή πλεονάσματα;
Λ. Γρηγοράκος: Τραγωδία. Τα πέτυχαν με την υπερφορολόγηση. Δεν είναι πρωτογενή πλεονάσματα, που προέρχονται από ανάπτυξη. Εμείς δεν μπορούσαμε τα προηγούμενα χρόνια να τα πετύχουμε, με αυτό τον τρόπο; Αλλά δεν είπαμε τίποτα για πλεονάσματα 3,5% και 5%. Και όταν το πετύχαμε με 4,5%, το πετύχαμε γιατί η χώρα ήταν σε ανάπτυξη. Είχαμε μεγάλους αναπτυξιακούς δείκτες. Από το 2015 η χώρα μας βρίσκεται σε συνεχή ύφεση. Και τώρα, το πρώτο τρίμηνο του 2017 έχουμε τεράστια ύφεση. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να «πιάσουμε» τους στόχους που λέει ο κύριος Τσίπρας. Όλα είναι ψέματα. Από τα αντίμετρα δεν υπάρχει περίπτωση, να εισπράξει κάτι ο ελληνικός λαός. Ο κύριος Τσίπρας μου θυμίζει τον στίχο του Βάρναλη: «που ΄σουνα νιότη που ‘λεγες, πως θα γινόμουν άλλος». Έλεγε ο κύριος Τσίπρας, ότι θα έσκιζε τα μνημόνια, θα έκανε το ένα, το άλλο και στο τέλος δεν έκανε τίποτα. Αν δεν υπάρχει αλλαγή του μοντέλου διακυβέρνησης της χώρας, ώστε να αυξηθούν οι επενδύσεις στη χώρα και να δώσουμε την ευκαιρία για ανάπτυξη στον ιδιωτικό τομέα, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αν δεν εμπιστευτούμε τους Έλληνες και δε δώσουμε δύναμη στους νέους δε θα βγούμε από την κρίση. Θα πρέπει οπωσδήποτε, να «επενδύσουμε» στη νεολαία.
Δημοσιογράφος: Σχετικά με το «αγεφύρωτο χάσμα» μεταξύ Βερολίνου και ΔΝΤ μπορείτε, να προβλέψετε κάτι;
Λ. Γρηγοράκος: Όχι δεν μπορώ, να προβλέψω. Δεν μπορώ, να προβλέψω γιατί έχει χαθεί η οποιαδήποτε εμπιστοσύνη σε αυτή την κυβέρνηση. Λένε συνεχώς ψέματα. Οι δανειστές είναι δύο: Το ΔΝΤ και η Ε.Ε. Βλέπουν μια κυβέρνηση, η οποία είναι πάρα πολύ αδύναμη. Διαχειρίζονται κατά το δοκούν με βάση τα δικά τους συμφέροντα και «περνούν» τα πάντα σε μια κυβέρνηση, που δε διαπραγματεύεται. Αν βέβαια φύγει το ΔΝΤ, ο κύριος Σόιμπλε έχει πει, ότι δεν υπάρχει πρόγραμμα. Άρα ποιες είναι οι επιλογές της κυβέρνησης, όταν την μία φορά λέει να φύγει το Ταμείο και την άλλη φορά, να μείνει; Όταν το Ταμείο μιλά για το χρέος τότε είναι καλό και μας βολεύει και τις άλλες φορές όχι; Πρέπει και εμείς, να έχουμε μια σταθερή θέση σε όλα όσα γίνονται στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Δεν υπάρχει, όμως πολιτική και κάτι σταθερό, για να διαπραγματευτούμε για το χρέος. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου αλλά και η Δημοκρατική Συμπαράταξη λέγαμε, ότι χρειάζεται μια εθνική στρατηγική, μια ειδική ομάδα διαπραγμάτευσης για το χρέος. Πράγματα, τα οποία έχασε την ευκαιρία ο κύριος Τσίπρας, να τα κάνει. Εμείς λέγαμε, ότι πρέπει να γίνουν αυτά τα πράγματα, για να διαχειριστούμε τη δική μας μιζέρια. Οι πιστωτές κοιτούν τα δικά τους συμφέροντα και όσο βρίσκουν σε αδυναμία την ελληνική κυβέρνηση τόσα περισσότερα θα ζητούν. Το μαιλ Χαρδούβελη ήταν 1,5 δισεκατομμύριο και τώρα έχουμε τα 4,5 του νέου μνημονίου χωρίς μάλιστα χρηματοδότηση, το κόστος των προηγούμενων 14 δισεκατομμυρίων, αλλά και όλα τα λάθη που έχουν γίνει με το τραπεζικό σύστημα.
Δημοσιογράφος: Σχετικά με την εξαγορά του 20% του Μέγκα, από τον Ιβάν Σαββίδη; Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο και το σχόλιο της παράταξής σας;
Λ. Γρηγοράκος: Με ενοχλεί, όταν ακούω, ότι πρέπει να μπει η δικαιοσύνη για να δώσει λύση πολιτική. Αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε, να κάνουμε διαφορετικά. Από ό, τι έχω καταλάβει δεν είναι μόνο αυτό το 20% αλλά υπάρχει ένα 7% το οποίο ήταν αδέσμευτο. Οφείλουμε με την όλη ιστορία, να είμαστε επιφυλακτικοί, γιατί έχουμε πρόσφατο στην Βουλή το «δώρο» των 38 εκατομμυρίων στη ΣΕΚΑΠ. Εμένα αυτή την στιγμή με ενδιαφέρει, να βρουν δουλειά οι συνάδελφοί σας, οι οποίοι 8 μήνες είναι απλήρωτοι. Αυτό όμως θέλω, να γίνει με διαφάνεια. Δεν μου αρέσουν οι ιστορίες με τα βοσκοτόπια, τη ΣΕΚΑΠ και τις αδιαφανείς διαδικασίες. Ελπίζω η δικαιοσύνη αλλά και το τραπεζικό σύστημα, να αναλάβουν τις ευθύνες τους για αυτό που έγινε χθες. Να πουν, ότι η όλη διαδικασία έγινε με κανόνες διαφάνειας. Γιατί, αν δεν υπάρχει διαφάνεια, τότε δεν υπάρχει ούτε αξιοκρατία ούτε Δημοκρατία.