Στο χώρο της υγείας ο κάθε ειδικός γνωρίζει τις αρμοδιότητες του και το αντικείμενο της εργασίας του, αλλά πολλές φορές δεν είναι εξοικειωμένος με τη βασική εκπαίδευση, τους ρόλους ή το εύρος των λειτουργιών άλλων ειδικοτήτων.
Η διεπιστημονική ομάδα λοιπόν είναι μια ομάδα θεραπείας που αποτελείται από γιατρούς και ειδικούς θεραπευτές όπως παιδοψυχίατρο, αναπτυξιολόγο, ψυχολόγο, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή και ειδικό παιδαγωγό όπου από κοινού προσπαθούν να κατανοήσουν τις ατομικές διαφορές και τις ανάγκες του κάθε παιδιού, και να παρέχουν διάγνωση, αξιολόγηση και θεραπεία σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο με τη φροντίδα του περιβάλλοντος. Επιπλέον, οι γονείς θεωρούνται σεβαστά μέλη της ομάδας και πιστεύεται ότι είναι ο καλύτερος συνήγορος του παιδιού τους.
Ανάλογα με την ηλικία και τη δυσκολία του ατόμου, η ακριβής σύνθεση της διεπιστημονικής ομάδας θα διαφέρει. Αλλά σίγουρα μια τέτοια ομάδα αποτελείται από την οικογένεια και τους επαγγελματίες που ασχολούνται με την υποστήριξη του ατόμου. Κάθε μέλος μιας διεπιστημονικής ομάδας οφείλει να γνωρίζει πότε και ποια άλλη ειδικότητα είναι κατάλληλη για να παρέμβει στο θεραπευτικό πρόγραμμα, να δεχτεί ή να δώσει συμβουλές και οδηγίες σε άλλες ειδικότητες.
Ένα λειτουργικό παράδειγμα του διεπιστημονικού μοντέλου στην παρέμβαση θεραπείας είναι για παράδειγμα ο λογοθεραπευτής να εφαρμόζει στο θεραπευτικό πρόγραμμα στοιχεία που σχεδιάστηκαν από τον ψυχολόγο, ή ο ψυχολόγος να θέτει σε εφαρμογή μια μεικτή κινητική δραστηριότητα που σχεδιάστηκε από τον εργοθεραπευτή πριν από την ένταξη του παιδιού σε πρόγραμμα εργοθεραπείας. Κάθε μέλος της ομάδας δεν λειτουργεί μεμονωμένα, αλλά συμπληρωματικά για την υλοποίηση όλων των στόχων που έχουν τεθεί στο θεραπευτικό πρόγραμμα.
Είναι σημαντικό οι θεραπευτές να συνεργάζονται μεταξύ τους. Είναι καλό όμως να γνωρίζουν να μην παρεμβαίνουν οι θεραπευτές στο γνωστικό και θεραπευτικό μέρος των άλλως θεραπευτών . Ο κάθε ειδικός πρέπει να γνωρίζει τα όρια της θεραπευτικής του δράσης και να στοχεύει στην αποτελεσματικότερη παρέμβαση για τη δυσκολία του κάθε παιδιού.
Παρουσιάζουμε συνοπτικά το ρόλο και τις αρμοδιότητες κάθε θεραπευτή.
Διεπιστημονική Ομάδα
ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ/ ΛΟΓΟΠΕΔΙΚΟΥ
Ο Λογοθεραπευτής είναι ο επιστήμονας, που φέρει την ευθύνη της πρόληψης, αξιολόγησης, θεραπείας και επιστημονικής μελέτης της ανθρώπινης επικοινωνίας και των διαταραχών, που συνδέονται με αυτή. Μέσα σε αυτό το γενικό πλαίσιο, η ανθρώπινη επικοινωνία περικλείει όλες τις λειτουργίες που έχουν σχέση με την κατανόηση και την έκφραση του προφορικού και γραπτού λόγου, καθώς επίσης και με όλες τις κατάλληλες μορφές μη λεκτικής επικοινωνίας.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ (σε ποιους απευθύνεται)
Οι διαταραχές, που εμπίπτουν στο πεδίο δράσης του Λογοθεραπευτή, είναι αυτές που έχουν σχέση με την ομιλία και τον λόγο, δύο από τις πλέον πολύπλοκες και εξελισσόμενες πλευρές της εγκεφαλικής λειτουργίας, καθώς επίσης και με την ακουστική, την οπτική, την γνωστική – συμπεριλαμβανομένης της μάθησης – την προφορική, τη μυϊκή, την αναπνευστική και τη φωνητική λειτουργία και την κατάποση. Οι διαταραχές μπορεί να είναι απλές ή πολύπλοκες όταν εμπλέκονται πολλαπλές διαταραχές επικοινωνίας.
Ορισμός του Εργοθεραπευτή
O Εργοθεραπευτής (ε/θς) είναι επιστήμονας υγείας ειδικευμένος στην πρακτική εφαρμογή της Εργοθεραπείας. Ο ρόλος του εργοθεραπευτή είναι να συνεργαστεί με ένα άτομο για να το βοηθήσει να κατακτήσει ένα ολοκληρωμένο και ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο μέσω μιας “σκόπιμης δραστηριότητας ή παρεμβάσεων σχεδιασμένων να επιτύχουν λειτουργικά αποτελέσματα τα οποία προάγουν την υγεία, την πρόληψη τραυματισμού ή αναπηρίας και οι οποίες αναπτύσσουν, βελτιώνουν, διατηρούν ή επαναφέρουν το υψηλότερο δυνατό επίπεδο ανεξαρτησίας.”
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ (σε ποιους απευθύνεται)
Ο Εργοθεραπευτής αξιολογεί το παιδί σε διάφορους τομείς εκτέλεσης με βάση τα αναμενόμενα αναπτυξιακά πρότυπα και κρίνει εάν το παιδί είναι ανώριμο ή όχι. Σε περίπτωση που είναι ανώριμο ή εάν εμφανίζονται κάποιες αποκλίσεις, ο Εργοθεραπευτής μέσω θεραπευτικών δραστηριοτήτων έχει ως στόχο να επιτύχει το αναμενόμενο επίπεδο εκτέλεσης με βάση την ηλικία κάθε παιδιού.
Οι τομείς εκτέλεσης είναι οι Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής (Δ.Κ.Ζ.), η Εργασία ή οι Παραγωγικές Δραστηριότητες και το Παιχνίδι / Ελεύθερος Χρόνος. Συγκεκριμένα όμως για τα παιδιά, επειδή δεν εργάζονται, ο τομέας Εργασία στην ουσία είναι ο τομέας Σχολείο. Παρακάτω, θα αναφερθούμε σε κάθε τομέα ξεχωριστά, όμως θα πρέπει να τονίσουμε ότι ανάλογα με την ηλικία του παιδιού κάθε δραστηριότητα μπορεί να εκτελείται, να μην εκτελείται ή να παρουσιάζει δυσκολίες.
Ορισμός του Ειδικού Παιδαγωγού
Ο Ειδικός Παιδαγωγός ή αλλιώς Ειδικός Εκπαιδευτικός ασχολείται με άτομα που παρουσιάζουν ειδικές ανάγκες, με απώτερο στόχο την ακαδημαϊκή και μετέπειτα επαγγελματική τους επιτυχία, καθώς και τη συμμετοχή τους στο κοινωνικό σύνολο. Ο ειδικός παιδαγωγός στις μαθησιακές δυσκολίες και την ειδική διαπαιδαγώγηση έχει ακαδημαϊκή και επαγγελματική κατάρτιση στην ειδική αγωγή (ειδικές ανάγκες, αναπηρία, νοητική υστέρηση, διαταραχές λόγου και ομιλίας, διαταραχές αυτιστικού φάσματος, διαταραχές συμπεριφοράς κλπ).
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ (σε ποιους απευθύνεται)
Σε όποια ηλικία και αν βρίσκεται ένα παιδί με ειδικές ανάγκες χρειάζεται σίγουρα την εκπαιδευτική στήριξη του Ειδικού Παιδαγωγού. Οι ηλικίες που συνήθως παρεμβαίνει ο Ειδικός Παιδαγωγός είναι μόλις το παιδί αρχίσει το Δημοτικό. Ωστόσο, ακόμη και αν αργοπορήσει μία παρέμβαση, δεν είναι ανώφελο να ξεκινήσει, γιατί ποτέ δεν είναι αργά. Ο Ειδικός Παιδαγωγός μπορεί να σχεδιάσει προγράμματα ακόμη και για εφήβους. Στις περιπτώσεις δε, ατόμων με νοητική καθυστέρηση και σοβαρές ή πολλαπλές αναπηρίες μπορεί να δουλέψει και με ενήλικες ιεραρχώντας τις προτεραιότητες.
Ορισμός του Ψυχολόγου
Ο Ψυχολόγος είναι επιστήμονας που ασχολείται με τη μελέτη της σκέψης, της νοητικής λειτουργίας, του συναισθήματος και της συμπεριφοράς του ανθρώπου σε όλα τα αναπτυξιακά του στάδια. Μπορεί να ασχοληθεί με την έρευνα, την κλινική πράξη, την εκπαίδευση και το ανθρώπινο δυναμικό.
Ο ρόλος του Παιδοψυχολόγου είναι διττός καθώς εστιάζεται στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού αλλά και την ενδεχόμενη ψυχοπαθολογία του. Λανθασμένα ο ρόλος του παιδοψυχολόγου είναι συνυφασμένος μόνο με την ψυχοπαθολογία. Η επιστήμη της Παιδοψυχολογίας περιλαμβάνει τον αξιοσημείωτο κλάδο της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας(Child Development) όπου και διερευνάται η ανάπτυξη του ατόμου από την στιγμή της σύλληψης και την εμβρυακή έως και την εφηβική ηλικία.
Διεπιστημονική Ομάδα
Κέντρου Αγωγής Παιδιού & Εφήβου “Εξέλιξη”