Πολύ (;) μελάνι χύθηκε πρόσφατα στα πλαίσια της πρότασης που ανάρτησε για διαβούλευση ο Δήμος Σπάρτης, σχετικά με το ποιο σενάριο πεζοδρόμησης της Κ. Παλαιολόγου και της Λυκούργου προτιμάμε ως δημότες και κάτοικοι της Σπάρτης!
Δημοκρατική ενέργεια θα μπορούσε να θεωρηθεί , αν είχε , βέβαια , προηγηθεί ένα άλλο σκέλος του ερωτήματος , δηλαδή αν κατ’ αρχήν θεωρούμε αναγκαία την πεζοδρόμηση των δύο κεντρικών λεωφόρων. Αυτή η ερώτηση δεν τέθηκε σε κανέναν, ούτε καν στους μελετητές και στο Δημοτικό Συμβούλιο, αν και η διεθνής πρακτική στις δημόσιες αποφάσεις και πράξεις ( αλλά και στην προσωπική μας ζωή) λέει ότι πρώτα εξετάζεις την σκοπιμότητα μιας πράξης και στην συνέχεια διερευνάς τον τρόπο με τον οποίο η πράξη θα αποδώσει τα μέγιστα θετικά αποτελέσματα. Στην περίπτωση του Δήμου Σπάρτης πήγαμε κατ’ ευθείας στο δια ταύτα! Μάλλον δεν υπάρχει λόγος διερεύνησης της σκοπιμότητας μιας τέτοιας απόφασης!
Θα μπορούσαμε να απαντήσουμε με πολλή αμεσότητα και άνεση για ποιο λόγο η πλειοψηφία ενός οποιουδήποτε Δημοτικού Συμβουλίου θα αποφάσιζε κατά προτεραιότητα και με τόση σπουδή και χωρίς την δέουσα ερευνητική προετοιμασία , ένα τέτοιας ευρύτητας, τέτοιου κόστους και τέτοιας παρέμβασης έργο, αν η πόλη μας ήταν κάτι σχετικό με κάποια πυκνοδομημένα και πυκνοκατοικημένα προάστια της Αθήνας, ή κάτι σχετικό με τα μεγάλα αστικά κέντρα της πατρίδας μας που οικοδομήθηκαν και προπάντων επεκτάθηκαν άναρχα, προσφέροντας στους πολίτες τους πολύ κακή ποιότητα ζωής και πολύ κακές υπηρεσίες στο εμπορικό και στο ιστορικό τους κέντρο .
Στην Σπάρτη , όμως, δεν βιώνουμε τέτοιες συνθήκες. Αντίθετα , ζούμε σε μια πόλη που την χαρακτηρίζει η άνεση, η «άπλα», ο καθαρός αέρας, η ησυχία, η καλή ποιότητα ζωής! Μάλιστα πολλοί νέοι αρνούνται να κατοικήσουν μόνιμα στην Σπάρτη, γιατί πιστεύουν ότι παραείναι ήσυχη πόλη , πόλη χωρίς αδρεναλίνη! Όσοι ( σε άλλες εποχές βέβαια) επιλέξαμε να ζήσουμε μόνιμα στην μικρή μας πόλη, το επιλέξαμε γιατί ακριβώς δεν δεχόμασταν το στριμωξίδι και την κακή ποιότητα ζωής των μεγαλουπόλεων! Βεβαίως ήμασταν και τυχεροί γιατί βρήκαμε δουλειά στον τόπο μας!
Με αυτά τα δεδομένα, είναι σίγουρα δύσκολο να μαντέψουμε για ποιο λόγο προτεραιότητα της δημοτικής αρχής , μετά από δύο χρόνια απραξίας σε ότι αφορά τουλάχιστον την κινητικότητα στις κεντρικές μας λεωφόρους, είναι να προχωρήσει στην πεζοδρόμηση τους. Η εκδοχή που κυκλοφορεί στα μεγάλα πεζοδρόμια της Παλαιολόγου και της Λυκούργου είναι ότι η δημοτική αρχή δεν μπορεί να εφαρμόσει τις κυκλοφοριακές μελέτες που έχει στα συρτάρια της από τις προηγούμενες δημοτικές αρχές, και γι’ αυτό θέλει να διώξει το αυτοκίνητο από το εμπορικό κέντρο της Σπάρτης! Πονάει χέρι… κόβει χέρι!
Άλλη εκδοχή λέει ότι η παρέμβαση μέσω της πεζοδρόμησης και ανάπλασης των κεντρικών μας λεωφόρων θα αποδώσει αισθητικά σε τέτοιο βαθμό που θα προκαλέσει μεγάλη ανάπτυξη στην πόλη και ο τουρισμός θα ρεύσει για να απολαύσει περίπατο, πεζή ή με ποδήλατο, στις πεζοδρομημένες λεωφόρους μας!
Προσωπικά δεν πιστεύω ότι ισχύει καμία από τις παραπάνω εκδοχές για τις πολυσυζητημένες πεζοδρομήσεις. Θεωρώ ότι η απόφαση της πλειοψηφίας στο Δημοτικό μας Συμβούλιο συνειδητοποίησε ότι πέρασαν ήδη δύο χρόνια από την θητεία της και αρχίζει να αγχώνεται για τον απολογισμό της στο τέλος της πενταετίας. Γι’ αυτό και θεωρεί ότι πρέπει να προχωρήσει σε εντυπωσιακές και άμεσες αποφάσεις , χωρίς πολλά-πολλά, προκειμένου να επισπεύσει για να εφαρμόσει το όραμά της για την πόλη μας, το οποίο όραμα, παρεμπιπτόντως, δεν έχει ανακοινώσει ακόμα !
Το άγχος , όμως , δεν είναι καλός σύμβουλος για την λήψη αποφάσεων και μάλιστα εκείνων των αποφάσεων που θα επηρεάσουν καθοριστικά την ζωή και την οικονομία των πολιτών! Γι’ αυτό , στα πλαίσια της διαβούλευσης, καλό θα είναι να καταθέσουμε όλοι τις απόψεις μας, τις οποίες, βέβαια, ήδη δύο φορές μέχρι σήμερα είχαμε την ευκαιρία να διατυπώσουμε δημόσια σε συγκεντρώσεις και ημερίδες που διοργανώθηκαν με πρωτοβουλία όχι του Δήμου Σπάρτης , αλλά των φορέων της πόλης μας.
Κάθε ψύχραιμος δημότης θα συνιστούσε στην δημοτική αρχή να ακολουθήσει τις διεθνείς πρακτικές σε τέτοιες αποφάσεις, μιας και είναι όχι μόνον δοκιμασμένες , αλλά ποικίλουν κιόλας, ανάλογα με το μέγεθος, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και κυρίως ανάλογα με τα πολεοδομικά δεδομένα και τον αναπτυξιακό προσανατολισμό κάθε πόλης. Και τα διεθνή δεδομένα είναι αποτυπωμένα σε σχέδια και κανονισμούς της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας μιας και αποτελούν την προϋπόθεση για την μετέπειτα χρηματοδότηση των παρεμβάσεων που θα πρέπει να γίνουν για την εφαρμογή τους.
Οι διεθνείς , λοιπόν , πρακτικές των πεζοδρομήσεων των εμπορικών κέντρων των πόλεων , λένε ότι κατ’ αρχήν η δημοτική αρχή εξηγεί στους δημότες και στον εμπορικό κόσμο τους λόγους για τους οποίους επιβάλλεται η πεζοδρόμηση. Στην περίπτωσή μας δεν έχει δοθεί καμία εξήγηση από την δημοτική αρχή! Επομένως οι δημότες οφείλουν να μαντέψουν τους λόγους για τους οποίους η δημοτική αρχή επιλέγει τις πεζοδρομήσεις, με κριτήριο μάλλον την εμπειρία τους από την κυκλοφορία τους στην πόλη!
Στην περίπτωση της Σπάρτης , λοιπόν, αιτία για την απόφαση των πεζοδρομήσεων των κεντρικών λεωφόρων , δεν μπορεί να είναι τα πολλά αυτοκίνητα , αν πρώτα δεν εφαρμοστούν με συνέπεια και αυστηρότητα από την δημοτική αρχή οι κυκλοφοριακές μελέτες και αν δεν διαπιστώσουμε ότι δεν μπορούν πράγματι να επιλύσουν το πρόβλημα. Λόγος δεν μπορεί να είναι η ανυπαρξία πεζοδρομίων , διότι και οι δύο λεωφόροι έχουν πεζοδρόμια πλάτους οχτώ τουλάχιστον μέτρων σε κάθε πλευρά . Το γεγονός ότι δεν μπορεί ο πεζός και ο ποδηλάτης να κυκλοφορήσει απρόσκοπτα στα τόσο μεγάλα πεζοδρόμια, οφείλεται σε λόγους κακής διαχείρισης του χώρου των πεζοδρομίων, πρόβλημα που αποτελεί ξεκάθαρα αρμοδιότητα της δημοτικής αρχής να το επιλύσει . Λόγος δεν είναι το ότι σε λεωφόρους με τόσο μεγάλα πεζοδρόμια , με μεγάλο εύρος οδοστρώματος, δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν ποδήλατα , διότι ουδέποτε έγινε μία μελέτη ένταξης του ποδήλατου στο εμπορικό κέντρο της πόλης, μελέτη που πιθανόν θα επέλυε και άλλα προβλήματα κινητικότητας. Λόγος των τόσο μεγάλης έκτασης άμεσων πεζοδρομήσεων δεν μπορεί να είναι οι αναγκαίες αναπλάσεις των πεζοδρομίων και των πλατειών της πόλης μας, διότι κάτι τέτοιο μπορεί και επιβάλλεται να γίνει άμεσα, ανεξάρτητα αν γίνουν ή όχι πεζοδρομήσεις των κεντρικών λεωφόρων.
Αν είμαστε ρεαλιστές, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι οι πεζοδρομήσεις δεν μπορούν να υλοποιηθούν αν δεν επιλυθεί πρώτα και κύρια το πρόβλημα της στάθμευσης των αυτοκινήτων στο εμπορικό κέντρο. Υπάρχουν παραδείγματα γειτονικών πόλεων , οι οποίες προχώρησαν σε πεζοδρόμηση κεντρικών και εμπορικών τους λεωφόρων ( Καλαμάτα, Ναύπλιο ) , αλλά πρόβλεψαν πρώτα την δημιουργία μεγάλης χωρητικότητας χώρων στάθμευσης σε αμεσότητα προς τις πεζοδρομημένες οδούς και μετά προχώρησαν στις πεζοδρομήσεις.
Οι πεζοδρομήσεις δεν μπορούν να γίνουν αν δεν εφαρμοστεί πρώτα σύστημα αστικής συγκοινωνίας, το οποίο θα πρέπει να επιλύει το πρόβλημα πρόσβασης στο εμπορικό κέντρο . Και η αστική συγκοινωνία , η οποία σε καμία περίπτωση δεν θα υποκαθιστά τις υπηρεσίες του ΚΤΕΛ, απαιτεί μελέτη, χρήμα και χρόνο για να υλοποιηθεί σωστά και να αποδώσει.
Οι πεζοδρομήσεις τέλος δεν μπορούν να γίνουν , αν δεν αποφασίσουμε με ποιο τρόπο θα αναδεικνύουν οι πεζοδρομημένες λεωφόροι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της πόλης , συνδέοντας το εμπορικό μας κέντρο με το ιστορικό μας κέντρο που είναι η αρχαία Σπάρτη , τα παραευρώτεια μνημεία , τα αστικά αρχαιολογικά ευρήματα , τα ψηφιδωτά και αύριο το νέο αρχαιολογικό μουσείο.
Αυτό που αποτελεί όρο sine qua non, είναι βεβαίως η ένταξη του όποιου σχεδίου σε ένα σωστό και υλοποιήσιμο χρονοδιάγραμμα, που θα επιτρέπει σε κάθε πολίτη και επαγγελματία που θα αισθάνεται ότι ζημιώνεται από τις αποφάσεις του Δήμου , να κάνει τις επιλογές του και εκείνες τις επαγγελματικές του κινήσεις που θα επιτρέψουν την περαιτέρω επιβίωση και ανάπτυξη της επιχείρησης του. Βέβαια , δεν ξέρω τι μπορεί να πει η δημοτική αρχή στις μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που υποδέχονται την συντριπτική πλειοψηφία των επισκεπτών στην πόλη μας και οι οποίες ευρίσκονται επί της Παλαιολόγου κατά κύριο λόγο. Και δεν μπορώ να σκεφθώ πώς μπορεί να υποστηρίξει την λειτουργία τους, αν δεν υλοποιήσει πριν από τις πεζοδρομήσεις ένα σχέδιο πρόσβασης που θα επιτρέπει την απρόσκοπτη λειτουργία τους.
Εκείνο που εν κατακλείδι είναι εντυπωσιακό με την περίπτωση της παρούσας δημοτικής αρχής, είναι το γεγονός ότι προτείνει στους δημότες κάποιες δεκάδες σεναρίων για το πώς μπορούν να γίνουν οι πεζοδρομήσεις των κεντρικών λεωφόρων και των δευτερευουσών οδών που θα συμπαρασυρθούν αναγκαστικά σε πεζοδρόμηση, χωρίς να παίρνει θέση επί των σεναρίων! Τουλάχιστον μια έντιμη στάση απέναντι στους πολίτες που τους καλεί σε διαβούλευση, θα ήταν να επιλέξει δύο, τρία σενάρια που η δημοτική αρχή θεωρεί ως τα πλέον σωστά και εφικτά και ως εκείνα που υπηρετούν τα σχέδιά της και να τα δημοσιοποιήσει, ζητώντας από τους δημότες άποψη επ’ αυτών. Έτσι οι δημότες θα γνώριζαν και ποια είναι η άποψη της δημοτικής αρχής και θα μπορούσαν να κατανοήσουν τις προτεινόμενες πεζοδρομήσεις, να παρακολουθήσουν και να συμβάλουν στην διαβούλευση. Αυτό που συμβαίνει σήμερα με την διαδικασία της διαβούλευσης είναι επιεικώς απαράδεκτο. Αποτελεί μία κατ’ επίφασιν διαβούλευση που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να οδηγήσει στην θετική συμβολή των δημοτών , αφού κανένας από τους μη ειδικούς δημότες δεν μπορεί να παρακολουθήσει τους μελετητές και τα προτεινόμενα δεκάδες σενάρια!
Προσωπικά θα ήθελα να δηλώσω την θετική μου στάση απέναντι σε αποφάσεις πεζοδρομήσεων που λαμβάνονται με σύνεση και διορατικότητα, που ακολουθούν σχεδιασμό, κοστολόγηση και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, που εμφανώς υπηρετούν συγκεκριμένους , ορατούς και μετρήσιμους στόχους, συσχετισμένους με ένα συνολικότερο σχέδιο ανάπτυξης της πόλης και του δήμου και κυρίως που συνοδεύονται από την πρόβλεψη των απαραίτητων έργων υποδομών.
Θεωρώ ότι η δημοτική αρχή θα πρέπει να σεβαστεί τον μητροπολιτικό χαρακτήρα της Σπάρτης και να συνειδητοποιήσει την σύνθεση του πληθυσμού, την γεωγραφική του διασπορά και την δομή της οικονομίας της πόλης μας σήμερα , η οποία, υπό τις παρούσες αντίξοες συνθήκες , θα αναιρεθεί με βίαιο τρόπο, χωρίς λόγο, αν δεν ακολουθήσει ένα μακροπρόθεσμο σχεδιασμό με στρατηγική , χωρίς άγχος, χωρίς τακτικισμούς και με ορατούς από τους δημότες στόχους, που θα αποδώσουν χωρίς αχρείαστες αναταράξεις!
Αναστασία Κανελλοπούλου