Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ
κκ. Υπουργοί
Η τραγική οικολογική καταστροφή στον Σαρωνικό μετά τη βύθιση του δεξαμενόπλοιου «ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ» στη Σαλαμίνα θέτει εκ νέου μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της παράνομης αγκυροβολίας φορτηγών πλοίων και δεξαμενόπλοιων στον όρμο των Βατίκων, στη Λακωνία.
Επιβάλλεται ΑΜΕΣΗ και ΟΡΙΣΤΙΚΗ λύση στο πρόβλημα αυτό, με απαγόρευση της αγκυροβολίας εντός του όρμου και κανόνες στη διέλευση των πλοίων από το στενό της Ελαφονήσου, όπως ζητεί εδώ και χρόνια η τοπική κοινωνία και οι φορείς της περιοχής και όχι μόνον (Δήμος Μονεμβασίας, Κυθήρων και Ελαφονήσου, Περιφερειακά Συμβούλια Πελοποννήσου και Αττικής), καθότι είναι σαφές ότι πρόκειται για το «χρονικό μιας προαναγγελθείσας τεράστιας περιβαλλοντικής καταστροφής».
Όπως σημείωνε το Δίκτυο Περιβαλλοντικής και Πολιτιστικής Προστασίας της Λακωνίας στην ανοιχτή του επιστολή προς τον τέως υπουργό Ναυτιλίας, κ. Θοδωρή Δρίτσα, ήδη από τον Δεκέμβριο του 2015, «…ο όρμος των Βατίκων, μια θάλασσα που περικλείεται από ζώνη Natura και γειτνιάζει με τον παγκοσμίου σπουδαιότητας αρχαιολογικό χώρο του Παυλοπετρίου, ΠΕΘΑΙΝΕΙ. Έχει καταντήσει ένας «σκουπιδότοπος», ένα κακέκτυπο του Περάματος και της Ελευσίνας. Κι αυτό λόγω της αγκυροβολίας των φορτηγών πλοίων στην περιοχή, αλλά και των παράνομων εργασιών που διενεργούνται (εργασίες που κανονικά θα έπρεπε να γίνονται σε Ναυπηγοεπισκευαστικές Ζώνες και από τις οποίες το ελληνικό κράτος έχει τεράστια διαφυγόντα κέρδη).
Οι ρυπάνσεις από πετρελαιοειδή στις παγκοσμίως γνωστές παραλίες της Ελαφονήσου, των Κυθήρων και των Βατίκων είναι συχνότατες και δεν μπορούν πια να κρυφτούν «κάτω από το χαλί». Κάποιοι ήδη μιλούν για τις «Σκουριές του Νότου». Κι έχουν απόλυτο δίκιο…».
…Εδώ ολόκληρη η ανοιχτή επιστολή – καταπέλτης, σε σχετικό δημοσίευμα της ΕΦ.ΣΥΝ.: http://www.efsyn.gr/arthro/afrizei-epikindyna-o-ormos-voion
Κύριε Υπουργέ Ναυτιλίας
– Η αγκυροβολία φορτηγών πλοίων και δεξαμενόπλοιων στον όρμο των Βατίκων είναι ΠΑΡΑΝΟΜΗ, καθώς ο Κανονισμός Λιμένος Νεάπολης είναι πιστή αντιγραφή αυτού της Ελευσίνας. Όμως, η απόφαση του ΣτΕ σχετικά με την Πάχη Μεγάρων ορίζει πως εκτός από τον Γενικό Κανονισμό Λιμένα, απαιτείται και Ειδικός Κανονισμός, προκειμένου να επιτρέπει την αγκυροβολία και τους όρους υπό τους οποίους αυτή γίνεται. Όμως, Ειδικός Κανονισμός Λιμένος στην περίπτωση των Βατίκων ΔΕΝ υπάρχει. Όπου δεν υπάρχει -ορίζει το ΣτΕ- οι αγκυροβολίες είναι παράνομες και πρέπει να σταματήσουν (ΣτΕ 1081/2007, Τμήμα Δ’).
Γιατί δεν εφαρμόζει τον νόμο το Υπουργείο σας;
– Τα πλοία παραμένουν στον όρμο Βατίκων χωρίς χρονικό περιορισμό, χωρίς να εκτελούν διαδικασίες ελευθεροκοινωνίας, χωρίς να ελέγχεται το εάν προχωρούν σε απορρίψεις και τι είδους, χωρίς να ελέγχονται τα πιστοποιητικά τους και το εάν είναι ασφαλισμένα για θαλάσσια ρύπανση ή ναυάγιο – όπως επιβάλλει η εθνική νομοθεσία. Η παρανομία είναι έκδηλη κι εδώ.
– Ας σημειωθεί ότι στον όρμο Βατίκων προσορμίζονται ΚΑΙ πλοία από τη Λιβύη ή τη Λατινική Αμερική, περιοχές με ειδικό καθεστώς, βάσει του οποίου απαιτείται ειδική μεταχείριση, κάτι το οποίο προφανώς δεν έχει ουδέποτε τηρηθεί.
– Όπως σημειώνει ήδη από τον Μάρτιο του 2011 η Επιτροπή Αγώνα κατά του Αγκυροβολίου, «…η περιοχή των Βατίκων χρησιμοποιείται ως Λιμένας Καταφυγής (π.χ. για τη ρυμούλκηση πλοίων σε περίπτωση βλάβης τους), ενώ δεν είναι χαρακτηρισμένη ως τέτοιος, αφού δεν εκπληροί τις προϋποθέσεις του ΦΕΚ 850Β/2003,Προσάρτημα Α-Παράρτημα IV , καθώς υπάρχει γειτνίαση με ευαίσθητες περιοχές (NATURA), καθώς και περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Ακόμη όμως και αν είχε χαρακτηρισθεί ως Λιμένας Καταφυγής, μια τέτοια απόφαση θα ήταν επίσης προδήλως εσφαλμένη, αφού, στην περίπτωση αυτή, δεν θα είχαν ληφθεί όλες οι ανωτέρω παράμετροι που επιβάλει η διεθνής και η κοινοτική νομοθεσία.
– Παντελώς ΠΑΡΑΝΟΜΗ είναι και η λάθρα χρήση του όρμου για εργασίες στα πλοία οι οποίες ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να γίνονται σε άλλους χώρους πλην των ειδικών προς τούτο. Αναφερόμαστε σε εργασίες όπως π.χ. υφαλοκαθαρισμοί και άλλες εργασίες συντήρησης. Εδώ και το αποδεικτικό video: http://lakonia-gr.blogspot.gr/2015/05/blog-post_26.html. Το θέμα είχε αναδειχθεί ακόμα και από την δημόσια τηλεόραση της ΕΡΤ1 σε κεντρικό δελτίο ειδήσεων (http://kithiraikanea.com/showthread.php?t=6545), αλλά και από την εφημερίδα «ΑΥΓΗ» (25/05/2015).
– Την επικινδυνότητα της διέλευσης εκατοντάδων πλοίων από το στενό των Κυθήρων -Ελαφονήσου, πλην του Δημάρχου Κυθήρων, κ. Ευστράτιου Χαρχαλάκη, ο οποίος έχει προβεί σε πολλές σχετικές παρεμβάσεις στο Υπουργείο σας, επισημαίνει με άρθρο του, στις 20 Σεπτεμβρίου, ο κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, Διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος». Γράφει, μεταξύ άλλων, με αφορμή τη ρύπανση στον Σαρωνικό: «Ας αναλογιστούμε λοιπόν τις επιπτώσεις από ένα αντίστοιχο ατύχημα που θα μπορούσε να συμβεί κάθε στιγμή στο Αιγαίο, για παράδειγμα στο Στενό του Καφηρέα, ανάμεσα στην Εύβοια και την Άνδρο, ή στο στενό Κυθήρων – Ελαφονήσου, ή σε άλλα αντίστοιχα σημεία υψηλού ρίσκου. Αυτά τα στενά περάσματα διαπλέονται κάθε μήνα περίπου 250-300 πετρελαιοφόρα και δεκάδες άλλα πλοία με επικίνδυνα φορτία (πχ υδατοδιαλυτές, τοξικές χημικές πρώτες ύλες, η ανάκτηση των οποίων είναι αδύνατη), με χωρητικότητα που μπορεί να ξεπεράσει τους 120.000 τόνους. Περίπου το 50% αυτών φέρει σημαίες ευκαιρίας, γεγονός που αυξάνει περαιτέρω την πιθανότητα ατυχήματος…». Εδώ ολόκληρο το άρθρο: http://archipelago.gr/navagio-sto-saroniko-deka-imeres-meta/
Κύριε Υπουργέ Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Κύριε Υπουργέ Αγροτικής Ανάπτυξης
– Πρόσφατη μελέτη του ΕΛΚΕΘΕ, κατόπιν ανάθεσης της Περιφέρειας Πελοποννήσου, η οποία παρουσιάστηκε στη Νεάπολη Βοιών στις 16 Δεκεμβρίου του 2015, καταδεικνύει ότι λόγω της αγκυροβολίας των φορτηγών πλοίων στον όρμο των Βατίκων έχουν καταστραφεί τα 2/3 της προστατευόμενης από το εθνικό και κοινοτικό δίκτυο Ποσειδωνίας εντός του όρμου, δηλαδή από τα βάθη των 10-15 μέτρων και πέρα. Το παράλογο εδώ είναι ότι για λόγους προστασίας της Ποσειδωνίας, έχει απαγορευθεί από το 2009 το ψάρεμα με βιντζότρατα εντός του όρμου (ΠΔ 16/2009 ). Παρ’ όλα αυτά, επιτρέπεται η αγκυροβολία των φορτηγών πλοίων (!), κάτι που κυριολεκτικά εξολοθρεύει τα λιβάδια του τόσο πολύτιμου για το θαλάσσιο οικοσύστημα φύκους της Μεσογείου!
– Η συγκεκριμένη μελέτη του ΕΛΚΕΘΕ καταγράφει επίσης βαρέα μέταλλα στον βυθό του όρμου των Βατίκων, όπως αρσενικό και νικέλιο, καθώς και το τοξικό φύκος caulerpa taxifolia, η παρουσία των οποίων, όπως κι εκείνη των λαγόψαρων, αποδίδεται από τον Διευθυντή Ερευνών του ΕΛΚΕΘΕ, κ. Δημήτρη Σακελλαρίου, στην παρουσία και τις παράνομες εργασίες των φορτηγών πλοίων στην περιοχή.
– O όρμος των Βατίκων περικλείεται από περιοχές ενταγμένες στο δίκτυο Natura 2000 (Eλαφόνησος, Λίμνη Στρογγύλη). Εκκρεμεί, παρ’ όλα αυτά εδώ και χρόνια η σύσταση Ειδικού Φορέα Διαχείρισης, ο οποίος θα έπρεπε να επιληφθεί και των ζητημάτων που άπτονται της προστασίας τους. Η αγκυροβολία των πλοίων στην περιοχή και οι παράνομες δραστηριότητές τους έχουν πολλάκις προκαλέσει σημαντική οικολογική καταστροφή στις εν λόγω περιοχές Natura, με πρόσφατο παράδειγμα την περίεργη «σαντιγύ» που εκβράστηκε στις προστατευόμενες παραλίες των Βατίκων το 2015, η οποία, σύμφωνα με τις αναλύσεις της από τη «Σύγχρονη Αναλυτική», ένα από τα πλέον εξειδικευμένα εργαστήρια στον ελληνικό χώρο, το οποίο εδρεύει στη Θεσσαλονίκη, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά πετρελαιοειδή και κολοβακτηρίδια. Και πάλι παραπέμπουμε στο σχετικό δημοσίευμα της ΕΦ.ΣΥΝ.: http://www.efsyn.gr/arthro/afrizei-epikindyna-o-ormos-voion. Χρόνια επίσης εκβράζονται στην περιοχή μπάλες από πίσσα, κάτι που αντιλαμβάνεσθε τι επιπτώσεις έχει στο περιβάλλον και τον τουρισμό.
– Στις 31 Οκτωβρίου του 2015 έκανε την εμφάνισή της στις βόρειες ακτές των Κυθήρων εκτεταμμένη πετρελαιοκηλίδα μήκους ενός χιλιομέτρου περίπου. Εδώ σχετικό δημοσίευμα, το οποίο περιέχει και τις δηλώσεις του Δημάρχου Κυθήρων, κ. Ευστράτιου Χαρχαλάκη, ο οποίος θέτει για ακόμα μια φορά επί τάπητος τους κινδύνους από το παράνομο αγκυροβόλιο πλοίων στον όρμο των Βοιών και τη διέλευση των πλοίων, χωρίς να τηρείται κανένας εθνικός ή διεθνής κανονισμός, από τη βόρεια πλευρά των Κυθήρων, όπου δεν υπάρχουν διεθνή ύδατα: http://www.tovima.gr/society/article/?aid=750560
– Από τον Ιανουάριο μέχρι τον Οκτώβριο του 2017 έχουν καταγραφεί στον όρμο Βοιών 24(!) νεκρές χελώνες caretta caretta. Άλλες 16 το 2016. Πρόκειται για πραγματική ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ, η οποία εν πολλοίς οφείλεται, όπως εκτιμούμε, στην αθρόα προσέλευση μεγάλων φορτηγών πλοίων σ’ έναν χώρο που αποτελεί ενδιαίτημα του προστατευόμενου αυτού θαλάσσιου μεσογειακού είδους. Νεκρά επίσης έχουν εντοπιστεί σπάνια κητώδη (π.χ σταχτοδέλφινο Γράμπος, 3/10/2017).
– Λόγω της πλούσιας παρουσίας εντός του όρμου σπάνιων και προστατευόμενων θαλάσσιων ειδών, οι οργανώσεις «ΑΡΧΕΛΩΝ», «Μedaset”, “Oceana”, «Arch International”, Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών «ΠΕΛΑΓΟΣ», καθώς και η Ομοσπονδία των Βατικιώτικων Συλλόγων στην Αττική και ο σύλλογος «ΤΟΥΛΙΠΑ ΓΟΥΛΙΜΗ» έχουν εισηγηθεί να ενταχθεί ο όρμος των Βατίκων στο δίκτυο των θαλάσσιων περιοχών Natura 2000. Ποια είναι η θέση του Υπουργείου σας;
– Εδώ προσθέτουμε και το ότι ο όρμος των Βατίκων, τον Απρίλιο του 2017, εντάχθηκε στα «Σημεία Ελπίδας» – «Ηοpe Spot” του διεθνούς Οργανισμού “Μission Blue”, καθώς εντός του, όπως προείπαμε, έχουν εντοπιστεί θαλάσσια είδη που χρήζουν προστασίας, όπως Ποσειδωνία, μεσογειακή φώκια, χελώνα caretta caretta, καθώς και κητώδη, όπως δελφίνια και φάλαινες. Ωστόσο, η ελληνική Πολιτεία συνεχίζει να αδιαφορεί.
Κυρία Υπουργέ Πολιτισμού
– Εντός του όρμου των Βατίκων βρίσκεται ο παγκοσμίου φήμης αρχαιολογικός χώρος του Παυλοπετρίου, ο οποίος έχει χαρακτηριστεί ως «η Αρχαιότερη Βυθισμένη Πολιτεία στον κόσμο» από το Πανεπιστήμιο του Nottigham. Εδώ και το σχετικό ρεπορτάζ του BBC: http://www.dailymotion.com/video/x1h5e0d.
– Το 2016 το «Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων», μέσω πρότασης της διεθνούς οργάνωσης «Αrch International”, ενέταξε το Παυλοπέτρι στον κατάλογο με τους «50 πλέον Απειλούμενους Χώρους Πολιτιστικής Κληρονομιάς στον Κόσμο», για την περίοδο 2016-2018 (Watch 2016-2018), λόγω της αγκυροβολίας των πλοίων στον όρμο.
– Σήμα κινδύνου για την αγκυροβολία των πλοίων στη συγκεκριμένη περιοχή έχει απευθύνει στο Υπουργείο σας και η Unesco.
– Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης το 2015 για τον Ειδικό Κανονισμό Λιμένος Νεάπολης, έχει ταχθεί εναντίον της αγκυροβολίας των φορτηγών πλοίων και των δεξαμενόπλοιων εντός του όρμου των Βατίκων, επικαλούμενη τους κινδύνους λόγω της ρύπανσης και της αυτής καθ’ εαυτής της αγκυροβολίας.
Ποιες οι κινήσεις του Υπουργείου σας ως προς την κατεύθυνση αυτή;
Κυρία Υπουργέ Τουρισμού
– Τα Βάτικα είναι μια περιοχή που γειτνιάζει με διεθνή brand names στον τουρισμό, όπως η Μονεμβάσια, η Ελαφόνησος, τα Κύθηρα και η Μάνη, χωρίς να υπολείπεται στο ελάχιστο αυτών, ούτε σε φυσικό κάλλος, ούτε σε ιστορικά μνημεία (π.χ. «Μικρό Άγιο Όρος του Καβομαλιά»), ούτε σε γεωλογικά μνημεία (στα Βάτικα βρίσκεται το δεύτερο πλουσιότερο σε φυσικό διάκοσμο σπήλαιο στην Ευρώπη, το σπήλαιο του «Αγίου Ανδρέα» στο χωριό Καστανιά, αλλά και το μοναδικό, λόγω του τρόπου απολίθωσής του, Απολιθωμένο Δάσος της Αγίας Μαρίνας, στο χωριό του Αγίου Νικολάου). Όλη δε η ακτογραμμή βρίθει σημαντικών απολιθωματοφόρων ζωνών, με αποτέλεσμα να έχει χαρακτηριστεί από ειδικούς επιστήμονες ως «ένα ανοιχτό γεωλογικό Μουσείο».
– Στην περιοχή, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, του φυσικού της κάλλους και των μοναδικών αξιοθέατων, έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις στον τομέα του τουρισμού, οι οποίες όμως απειλούνται με αφανισμό, λόγω της αγκυροβολίας φορτηγών πλοίων και τάνκερς στον όρμο των Βατίκων, η θέα των οποίων, η ρύπανση που προκύπτει, αλλά και ο κίνδυνος περιβαλλοντικής καταστροφής, αποτρέπουν από το να κατευθυνθούν τα Βάτικα προς την ήπια αγροτουριστική ανάπτυξη με υψηλής ποιότητας τουρισμό, που είναι το επιδιωκώμενο.
– Εναντίον της αγκυροβολίας στον όρμο των Βατίκων έχουν ταχθεί τόσο το Σωματείο Ενοικιαζομένων Δωματίων «Ο ΞΕΝΙΟΣ ΖΕΥΣ», όσο και η Ένωση Ξενοδόχων Λακωνίας, αλλά και η Ένωση Επιχειρηματιών Μονεμβασίας και σύλλογοι και φορείς της Ελαφονήσου.
Καλούμε το Υπουργείο σας να τους στηρίξει, ούτως ώστε να αναδειχθούν οι προοπτικές ήπιας οικοτουριστικής ανάπτυξης του τόπου.
Κύριε Πρωθυπουργέ, αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί
Από όλα τα παραπάνω προκύπτει η παρανομία της αγκυροβολίας των φορτηγών πλοίων και τάνκερς στον όρμο των Βατίκων, η περιβαλλοντική και πολιτιστική καταστροφή που υφίσταται η περιοχή, ο κίνδυνος μιας ευρύτερης οικολογικής καταστροφής, όπως αυτή του Σαρωνικού, ο «στραγγαλισμός» της όποιας μελλοντικής της ανάδειξης ως αξιόλογου τουριστικού προορισμού σε βάρος των συμφερόντων των πολλών για τους ολίγους, αλλά και η αντίθεση στην αγκυροβολία των πλοίων τόσο της τοπικής κοινωνίας, όσο και των φορέων -συλλόγων της περιοχής, των Δήμων Μονεμβασίας, Ελαφονήσου και Κυθήρων, καθώς και των Περιφερειακών Συμβουλίων Πελοποννήσου και Αττικής.
Ζητούμε τον ΑΜΕΣΟ τερματισμό της αγκυροβολίας στον όρμο των Βατίκων και την κήρυξή του ως θαλάσσια Natura 2000. Ως προς τούτο, ζητούμε ΑΜΕΣΗ κοινή συνάντηση του Πρωθυπουργού και των συναρμόδιων υπουργών με φορείς και συλλόγους της περιοχής.
Δηλώνουμε ότι δεν θα δεχθούμε τη συνέχιση της σημερινής άθλιας κατάστασης στον όρμο και την υποβάθμιση του τόπου μας και της ζωής μας.
Η ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΔΙΟΙΚΟΥΣΑ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
του Συλλόγου «Άρτεμις» – Περιβαλλοντικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Μονεμβασίας /Χερσονήσου Μαλέα.